Nghề chế biến bột sắn tại xã Hoài Hảo, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định đang gây nhiều bức xúc cho người dân. Đến các thôn Tấn Thạnh 1, Tấn Thạnh 2, Phụng Du 1, Phụng Du 2... của xã Hoài Hảo, người đi đường sẽ bị mùi hôi, chua nồng nặc sộc vào mũi.
Hoài Hảo hiện có 3.366 hộ dân, với 108 cơ sở chế biến bột sắn nằm xen giữa các khu dân cư. Người dân ở đây hằng ngày phải sống trong môi trường ô nhiễm trầm trọng.
Ông Thái Long Vũ, xóm Minh Thịnh Nam, thôn Tấn Thạnh 2, cho biết: “Mùi hôi của nước chế biến bột sắn nồng nặc cả ngày. Người khỏe thì khó thở, những người bị viêm mũi, viêm xoang thì không thở được."
Từ 2-3 giờ sáng hằng ngày, các máy băng chuyền rửa sắn củ rầm rập chạy. Mùi hôi chua nồng nặc khắp các thôn xóm. Nước thải được tháo chảy ra lênh láng, đến tận từng nhà dân.
Theo ông Nguyễn Văn Út, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Hoài Hảo, năm 2006 xã có 230 cơ sở chế biến thủ công, quy mô nhỏ lẻ với công suất mỗi cơ sở chỉ khoảng 1-3 tấn củ/ngày. Hiện nay, công suất chế biến mỗi cơ sở là khoảng 10 tấn/ngày, nhiều hộ sản xuất lên tới 20-30 tấn củ/ngày.
Bởi vậy, mặc dù số cơ sở sản xuất giảm đi nhưng tổng công suất và sản lượng sắn nguyên liệu được sử dụng hằng ngày lại cao hơn trước, mức độ ô nhiễm cũng tăng lên nhiều lần. Điều đáng nói là các cơ sở sản xuất bột sắn hoạt động ngay giữa các khu dân cư, vì thế người dân sống trong ô nhiễm.
Về mức độ ô nhiễm cụ thể của những làng nghề chế biến bột sắn tại Hoài Hảo, kết luận thanh tra số 1648 (tháng 7/2013) của Sở Tài nguyên-Môi trường tỉnh đã ghi rõ coliform vượt từ 8.104 lần đến 220.106 lần so với tiêu chuẩn cho phép.
Kết luận trên nêu rõ “hoạt động sản xuất bột mỳ mang tính nhỏ lẻ, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp, nguồn nước và cuộc sống của nhiều hộ dân trong khu vực do nước thải, mùi hôi. Nước thải chế biến bột mỳ không được xử lý, thải ra môi trường sẽ làm chết cây trồng, vật nuôi và các thủy sinh vật; ô nhiễm nước ngầm, ăn mòn công trình xây dựng; đặc biệt làm nguy hại đến sức khỏe con người."
Những năm qua, các ngành chức năng huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, đã triển khai một số giải pháp khắc phục ô nhiễm đối với nghề chế biến bột sắn ở Hoài Hảo nhưng không hiệu quả. Các giải pháp chủ yếu vẫn là xây các bề chứa nước, chất thải... nhưng các hộ tăng công suất lên gấp nhiều lần nên hệ thống bể chứa không thể đáp ứng nhu cầu.
Một giải pháp hiệu quả hơn là thành lập khu sản xuất tập trung, tránh xa khu dân cư thì chưa được thực hiện do vốn đầu tư lớn trong khi nghề chế biến bột sắn mang lại hiệu quả nhỏ./.
