Một góc Hải Phòng. (Nguồn: TTXVN) Khi nhiều dự án lớn, trọng điểm đồng loạt triển khai cùng thời điểm thì việc di dời hàng nghìn hộ dân đến nơi ở mới để bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư là việc không đơn giản, thậm chí rất khó khăn, phức tạp. Thế nhưng, với cách làm khác biệt, thuận lòng dân của thành phố Hải Phòng, việc giải phóng mặt bằng đã không gặp nhiều trở ngại.
Phân cấp thực hiện thu hồi
Trên cơ sở Luật Đất đai năm 2013, các Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, số 47/2014 của Chính phủ, Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng đã phân cấp cho Ủy ban Nhân dân cấp huyện thực hiện thông báo thu hồi đất, quyết định thu hồi đất để bồi thường, giải phóng mặt bằng trên cơ sở phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và tiến độ dự án đầu tư được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phương án bồi thường, đồng thời quyết định thu hồi đất trong cùng 1 ngày theo quy định.
Thành phố chỉ thực hiện việc thu hồi đất với trường hợp chủ sử dụng là tổ chức (không có hộ gia đình, cá nhân).
Theo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng, phân cấp cho cấp huyện là bước đột phá trong cải cách hành chính đối với việc bồi thường giải phóng mặt bằng của thành phố. Vai trò người đứng đầu cấp ủy, chính quyền đã chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo vượt khó có ý nghĩa quyết định, tạo ra những chuyển biến đáng kể về thời gian giải phóng mặt bằng, giao đất cho các dự án.
Việc phân cấp của thành phố không chỉ thuần túy giải quyết vướng mắc về thủ tục hành chính phải qua nhiều cấp, nhiều ngành tham gia, kéo dài thời gian phê duyệt trước đây, mà còn góp phần cải cách về tư duy, giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện nêu cao trách nhiệm ngay từ khâu chỉ đạo ban đầu, chủ động xử lý các tình huống để có thể phê duyệt phương án bồi thường được nhanh chóng, chính xác.
Việc chủ động giải quyết các khiếu nại, tố cáo công khai, dân chủ, minh bạch ngay từ cơ sở đã rút ngắn ít nhất 1/4 thời gian so với quy trình trước đây.
Những dự án trọng điểm được thành phố kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư bao gồm Vinhomes Imperia Hải Phòng (quận Hồng Bàng); dự án khu vui chơi giải trí, nhà ở, công viên sinh thái đảo Vũ Yên (huyện Thủy Nguyên và quận Hải An); dự án nâng cấp, cải tạo quốc lộ 10 (huyện An Dương, An Lão, Tiên Lãng, Vĩnh Bảo); dự án tổ hợp sản xuất ôtô VinFast (huyện Cát Hải)...
Ông Dương Đình Ổn, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân quận Hồng Bàng chia sẻ trong nhiều dự án thì dự án Vinhomes Imperia Hải Phòng có quy mô giải phóng mặt bằng và số hộ phải di chuyển lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn quận và thành phố.
[Hải Phòng thu hồi 194ha đất vi phạm pháp luật về đất đai]
Quận Hồng Bàng đã huy động tối đa mọi nguồn lực cho việc giải phóng mặt bằng. Quận thành lập 10 đoàn công tác gồm hơn 100 người, do 9 Ủy viên Ban Thường vụ Quận ủy và một Phó Chủ tịch Hội đồng bồi thường quận làm trưởng đoàn, trực tiếp xuống từng hộ dân, bám dân để tuyên truyền, vận động không kể ngày nghỉ để giải quyết dứt điểm các kiến nghị, đảm bảo công bằng, minh bạch, không để xảy ra tranh chấp đất đai với các hộ dân…
Hiệu quả mang lại
Quyết liệt, sáng tạo trong bồi thường, giải phóng mặt bằng của Hải Phòng bước đầu mang lại hiệu quả thiết thực. Từ năm 2008 đến tháng 11/2018, Hải Phòng đã triển khai quyết định thu hồi đất đối với 741 dự án với tổng diện tích đất đã thu hồi 10.451,2ha.
Tổng số hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi thực hiện các dự án lên tới 71.278 hộ và 445 tổ chức; trong đó, có 64.839 hộ đã được phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ (đạt 90,9% tổng số hộ có đất bị thu hồi), phê duyệt phương án hỗ trợ cho 33.197 hộ.
Trong tổng số hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi để thực hiện các dự án, số hộ cần bố trí tái định cư là 11.754 hộ và đã bố trí tái định cư cho 8.493 hộ (đạt 72%). Số hộ gia đình, cá nhân còn lại đang được các cấp, ngành liên quan và chủ đầu tư hoàn thiện thủ tục để bố trí vào các khu tái định cư của các dự án.
Hiện, Hải Phòng đã triển khai xây dựng 74 khu tái định cư với tổng diện tích 320,84 ha, phải bố trí tái định cư tại chỗ cho 6.351 hộ và đã bố trí được 6.164 hộ (đạt 97,05%). Các khu tái định cư được xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, kết nối giao thông thuận tiện.
Thành phố cũng đang xây dựng một số khu nhà ở chung cư phục vụ tái định cư bằng nhà ở như khu chung cư Vĩnh Niệm thuộc dự án nâng cấp đô thị Hải Phòng, khu chung cư của dự án khu đô thị Ngã 5-sân bay Cát Bi.
Thành phố cũng cải tạo, nâng cấp các khu chung cư trên địa bàn. Theo kế hoạch, dự kiến Hải Phòng sẽ xây dựng 19 chung cư mới thay thế 178 chung cư cũ.
Tuy nhiên, cùng với kết quả bước đầu mang lại là những khó khăn đang hiện hữu trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ở Hải Phòng. Đó là việc chuẩn bị quỹ đất tái định cư còn thụ động, chưa thực sự đi trước một bước, gây khó khăn cho người dân khi phải di chuyển chỗ ở, làm chậm tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Chính sách hỗ trợ, tạo việc làm và chuyển đổi nghề nghiệp quy định hiện nay chủ yếu hỗ trợ bằng tiền, do đó người dân có đất thu hồi rất khó chuyển đổi nghề và tìm được việc làm ổn định, đặc biệt là lao động trong khu vực nông thôn.
Hạn chế năng lực về vốn của nhà đầu tư khi triển khai dự án cũng là nguyên nhân dẫn đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư chậm, gây bức xúc cho nhân dân.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Nguyễn Văn Tùng cho biết theo nhiệm vụ, giải pháp đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, thành phố tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, tái định cư, đảm bảo quy hoạch chung theo hướng thành phố văn minh, hiện đại.
Thành phố đảm bảo bàn giao mặt bằng sạch kịp thời triển khai các dự án trên địa bàn. Đặc biệt đến năm 2020, Hải Phòng sẽ thành lập mới các cụm công nghiệp với diện tích tăng thêm từ 4.000ha đến 5.000ha, đưa tổng diện tích các khu, cụm công nghiệp lên 10.000ha.
Đến năm 2025, định hướng đến 2030, Hải Phòng sẽ quy hoạch 5.870 ha khu và vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn 7 quận, huyện. Hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông sẽ kết nối thành phố Hải Phòng với các tỉnh trong không gian kinh tế vùng, liên vùng.
Thành phố Hải Phòng tiếp tục cải cách thủ tục hành chính theo hướng 4.0; xây dựng hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ, sát thực tế. Hải Phòng cũng xây dựng các chính sách đặc thù phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phù hợp với điều kiện của địa phương.../.
