Hệ sinh thái san hô ở Hòn Yến phân bố tầng nông và rất nông trên nền đất cát và đá núi lửa rất đặc trưng. (Ảnh: Phạm Cường/TTXVN) Khu vực Thắng cảnh quốc gia Hòn Yến, xã An Hòa Hải, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên có đặc điểm nổi bật về địa chất, địa mạo, hải dương tạo nên hệ sinh thái san hô tầng nông và rất nông trên nền đất cát và đá núi lửa rất đặc trưng.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, ngoài tác động của thiên tai mưa bão, sóng biển, nhiều người dân, du khách đã ngang nhiên giẫm đạp làm vỡ, chết nhiều loại san hô khiến hệ sinh thái san hô ở Hòn Yến đang bị hư hại, suy giảm nghiêm trọng.
Theo ghi nhận của phóng viên Thông tấn xã Việt Nam trong chiều 15 và 16/6, thời điểm này thủy triều rút, những rạn san hô lộ rõ, đẹp như một bức tranh có nhiều màu sắc, nhưng đây cũng là thời điểm hệ sinh thái san hô, cỏ biển Hòn Yến bị uy hiếp nhiều nhất.
Nhiều đoàn khách mang theo các dụng cụ chụp ảnh tìm về “check in” với san hô. Nhiều người đã ngang nhiên dẫm đạp trực tiếp lên rạn san hô để chụp ảnh, hoặc tìm đường đi đến những khu vực có san hô khác, khiến nhiều loại san hô bị vỡ vụn.
Theo anh Hồ Văn Trung, người dân xã An Hòa Hải, huyện Tuy An, Thắng cảnh quốc gia Hòn Yến có 17 loài san hô sinh sống. Để có được một quần thể san hô đẹp như như hiện tại đã mất tới hàng nghìn, thậm chí hàng triệu năm. Hai năm qua, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 ít có du khách đến tham quan Hòn Yến nên rạn san hô ở đây dần được phục hồi. Tuy nhiên, hiện nay du khách đến Hòn Yến rất đông, mọi người được tự do lội xuống rạn san hô để chụp hình đã khiến san hô bị hư hại, ảnh hưởng nặng nề.
“Hiện nay, quần thể san hô tại Hòn Yến đã bị suy giảm nghiêm trọng. Các cơ quan chức năng của tỉnh Phú Yên cần có biện pháp ngăn chặn, hạn chế cho người dân, du khách lội trực tiếp xuống các rạn san hô để chụp hình, có như vậy mới mong giữ lại được quần thể san hô Hòn Yến," anh Trung Hồ Văn Trung kiến nghị.
[Khu bảo tồn vịnh Nha Trang: Suy giảm hệ sinh thái rạn san hô ở Hòn Mun]
Chị Lê Đoan Trang Trúc, du khách đến từ thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, chia sẻ: "Tôi đã đi nhiều nơi, nhưng là lần đầu tiên đến với Hòn Yến. San hô ở đây hình thành trên nền đất đá núi lửa rất lạ và quý. Tôi đã tìm hiểu và được biết phải mấy nghìn năm san hô mới kiến tạo và hình thành đẹp như thế này. Tuy nhiên, khâu bảo tồn và ý thức của người dân và du khách ở đây rất hạn chế. Chỉ đến tham quan một tiếng ở Hòn Yến nhưng tôi đã nhắc nhở rất nhiều người, kể cả những người lớn tuổi khi họ biết san hô là tài nguyên quốc gia nhưng họ vẫn cố tình ngồi lên, giẫm đạp lên san hô. San hô Hòn Yến hiện đã suy giảm, hư hại khoảng 70%, nếu không có giải pháp bảo vệ khẩn cấp, tôi nghĩ chỉ một hai năm nữa quần thể san hô Hòn Yến sẽ không còn nữa."
Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Tuy An Huỳnh Văn Khoa cho biết hệ sinh thái san hô Hòn Yến rất có giá trị, cần phải được bảo tồn nghiêm ngặt. Ủy ban nhân dân huyện đã tiếp nhận thông tin về tình trạng du khách vô tư giẫm đạp lên san hô để săn ảnh, đây là một hình ảnh không đẹp.
“Ủy ban Nhân dân huyện sẽ chỉ đạo các ngành liên quan tiến hành các biện pháp bảo vệ, chấn chỉnh tình trạng, người dân, du khách giẫm đạp, gây hư hại san hô," Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Tuy An nói.
Nhiều rạng san hô ở Hòn Yến bị hư hại nghiêm trọng. (Ảnh: Phạm Cường/TTXVN) Theo tài liệu nghiên cứu của Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga, san hô ở Hòn Yến được ghi nhận có 17 loài (với hai dòng san hô cứng và san hô mềm). Nhiều nhất là Acroporaspicifera, Montipora foliosa. M.confuse… để bảo tồn, phát triển giá trị của hệ sinh thái san hô, cỏ biển Hòn Yến cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Việc cấp bách nhất là nhanh chóng khắc phục ô nhiễm môi trường rác thải, hình thành khu chức năng có chiến lược quản lý san hô. Bên cạnh đó tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, du khách thăm quan trong việc bảo vệ môi trường biển, bảo tồn đa dạng sinh học.
Tỉnh Phú Yên đã khởi động Dự án bảo tồn san hô Hòn Yến với sự hỗ trợ của một số tổ chức quốc tế. Tại huyện Tuy An, một tổ cộng đồng bảo vệ rạn san hô Hòn Yến do chính người dân địa phương thành lập đã tăng cường năng lực để bảo vệ hệ sinh thái san hô Hòn Yến. Vấn đề cấp thiết nhất hiện nay đó là cần ngăn chặn tình trạng người dân du khách tự do săn ảnh ở vùng có rạn san hô; có giải pháp bảo tồn bền vững, gìn giữ những giá trị quý giá của san hô Hòn Yến./.
