Chiều 7/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở Hội trường về việc thực hiệnchính sách, pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo của côngdân đối với các quyết định hành chính về đất đai.
Phiên họp có sự tham dự của Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Cuba đang ởthăm Việt Nam dự hội thảo Lý luận lần thứ nhất giữa Đảng Cộng sản ViệtNam và Đảng Cộng sản Cuba.
Buổi thảoluận ghi nhận nhiều ý kiến bức xúc của các đại biểu Quốc hội trướcthực trạng quá nhiều vụ khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai trong thời gian qua,gây dư luận không tốt trong nhân dân.
Các đại biểu Quốc hội đề nghị cầnsớm có chế tài cụ thể quy định trách nhiệm của người đứng đầu chínhquyền địa phương các cấp để xảy ra nhiều khiếu nại, tố cáo kéo dài trong lĩnhvực đất đai.
Nhiều đại biểu đề nghị nên bắt buộc có sự tham vấn của cơquan tư vấn độc lập trong quá trình xác định giá đất bồi thường khi Nhànước thu hồi đất.
Định giá đất bồi thường phải tham vấn cơ quan độc lập
Bức xúc trước nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo kéo dài, các đại biểu TrươngThị Huệ (Thái Nguyên); Nông Thị Bích Liên (Hà Giang); Âu Thị Mai (TuyênQuang) cho rằng có đến quá nửa số khiếu nại, tố cáo về đất đai thời gian qua là đúngvà đúng một phần. Tuy nhiên trên thực tế, chưa có nhiều trường hợpngười đứng đầu chịu trách nhiệm về tình hình này.
Các đại biểu đề nghị,Quốc hội, Chính phủ cần sớm có quy định rõ ràng về trách nhiệm của ngườiđứng đầu chính quyền địa phương để xảy ra nhiều khiếu nại, tố cáo, kéo dài, tồn đọngđơn thư, khiếu nại, tố cáo vượt cấp.
Đại biểu TrươngThị Huệ đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần tạo điều kiện hơn nữa về chế độđãi ngộ cho cán bộ cấp huyện và cấp xã trong giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Đại biểuTrương Thị Huệ thẳng thắn đề nghị Quốc hội đưa nội dung giải quyết đơnthư, khiếu nại, tố cáo thành một tiêu chí để xem xét, bỏ phiếu tín nhiệm.
Liên quan đến giá đất, đại biểu Dương Hoàng Hương (Phú Thọ) đềnghị không nên gọi tắt là giá đất như luật hiện hành mà nên gọi chínhxác là giá quyền sử dụng đất.
Đại biểu Hương cũng kiến nghị những đơn thư cácđịa phương đã giải quyết đúng và hết thẩm quyền và đúng trình tự theoquy định của Luật Khiếu nại tố cáo thì khi nhận được đơn thư của công dân, các cơquan trung ương cần trực tiếp rà soát, phối hợp với địa phương để nắm rõvụ việc, thể hiện quan điểm chỉ đạo chứ không nên chỉ thuần túy chuyểnlại đơn cho địa phương gây sự hiểu nhầm trong người dân là vụ việc lạigiải quyết lại từ đầu.
Cùng quanđiểm giá đất bồi thường phải trên cơ sở tham vấn các cơ quan độc lập, đại biểuTrần Xuân Vinh (Quảng Nam) đưa ra quan điểm, chỉ nên áp dụng hình thứcthu hồi đất khi sử dụng mục đích quốc gia, công cộng còn các hình thứcthu hồi khác thì phải được coi là trưng mua quyền sử dụng đất gắn liềnvới tài sản trên đất nhằm hạn chế sự lạm quyền trong tổ chức thu hồiđất.
Trên một góc độ khác, đại biểu TrầnXuân Vinh đề nghị Quốc hội giám sát việc thực hiện Luật Bồi thường Nhànước; yêu cầu xin lỗi người dân về những thiếu sót của mình trong giảiquyết khiếu nại, tố cáo của công dân; ban hành chế tài đối với cơ quan, đơn vị kéodài việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân; đồng thời có chế tài xử lý hànhvi cố tình khiếu nại, tố cáo khi đã được Nhà nước bồi thường thiệt hại thỏa đáng.
Đề nghị Quốc hội sớm có chế tài xử phạtcác hành vi cố ý khiếu kiện không đúng sự thật, gây mất ổn định xã hội, đại biểu Nông Thị Bích Liên (Hà Giang) cho rằng cần tăng cường công tác chỉđạo giải quyết khiếu nại, coi đó là một trong những nhiệm vụ quan trọnghàng đầu trong quản lý Nhà nước về đất đai.
Yếu kém trong thi hành pháp luật làm phát sinh khiếu nại, tố cáo
Ý kiến của đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường cũngnhư nội dung báo cáo của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Nguyễn MinhQuang, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh hay Báo cáo giám sátcủa Ủy ban thường vụ Quốc hội đều thống nhất cho rằng, chính sự yếu kémtrong công tác tổ chức thi hành pháp luật về đất đai, thiếu công khaiminh bạch là nguyên nhân quan trọng làm cho tình hình khiếu nại, tố cáo về trong lĩnhvực nhạy cảm này diễn biến phức tạp.
Đánh giá Chính phủ đã có nhiều cố gắng trong giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai,nhưng xu hướng các vụ việc khiếu nại, tố cáo về đất đai tăng cho thấy hệ thống vănbản pháp luật về đất đai còn nhiều điều phải bàn, đại biểu Trương Minh Hoàng(Cà Mau) bức xúc quá trình giải quyết khiếu kiện về đất đai còn nhiềubiểu hiện thờ ơ, vô cảm của một bộ phận cán bộ trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân trong đó có vụ việc do cấp mình, ngành mình giải quyếtchưa thỏa đáng, thậm chí có phần sai mà không dám thẳng thắn thừa nhận.
Đại biểu Hoàng thẳng thắn đề nghị loại bỏ khỏi đội ngũ những đối tượng này.
Tiếp thu và đồng tình với ý kiến của cácđại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận chiều nay, Bộ trưởng Tài nguyênMôi trường Nguyễn Minh Quang thừa nhận, bên cạnh hạn chế của hệ thốngpháp luật, nhận thức của một bộ phận người sử dụng đất còn hạn chế thìnguyên nhân quan trọng là việc tổ chức thực hiện có vấn đề, dẫn tớikhiếu kiện phức tạp, trong đó có sự thiếu trách nhiệm của cán bộ thựcthi công vụ.
Chia sẻ với các đạibiểu về giải pháp tháo gỡ tình hình, bên cạnh sửa đổi Luật Đất đai, Bộtrưởng Nguyễn Minh Quang đề nghị Quốc hội xem xét sửa đổi những luậtliên quan khác như Bộ Luật dân sự, Luật giải quyết khiếu nại tố cáo;chấn chỉnh nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước về đất đai của tất cả cáccấp; nâng cao nguồn lực hiệu quả giải quyết tranh chấp của bộ, các địaphương.
Báo cáo với Quốc hội, TổngThanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh cho biết, qua rà soát, có 509 vụviệc khiếu nại và 19 vụ tố cáo tồn đọng kéo dài, có vụ việc đã kéo dàitrên 30 năm, một số vụ việc kéo dài 20 năm và đã qua giải quyết củanhiều cấp, nhiều ngành, đã được 3-4 cấp hành chính giải quyết.
Cũng theo Tổng thanh tra, trách nhiệm giải quyết của mộtsố đơn vị chưa đầy đủ, có hiện tượng đùn đẩy, tránh né, giải quyếtkhông đến nơi, đến chốn, gây bức xúc cho người đi khiếu kiện và cho xãhội; hồ sơ pháp lý của các vụ việc không đầy đủ. Tuy nhiên, nhiều vụ đãđược giải quyết hết thẩm quyền nhưng người dân vẫn kiện, một số ngườidân đi khiếu kiện do bị lôi kéo, kích động.
“Những vụ việc đã được xemxét thấu lý, đạt tình thì Chính phủ sẽ cho công bố công khai trên cácphương tiện thông tin đại chúng và chấm dứt thụ lý”, Tổng thanh tra chobiết.
Tăng cường đối thoại để giải quyết khiếu nại, tố cáo
Từ thực tiễn giải quyết, Tổng thanh tra cũng kiến nghị cácđoàn đại biểu Quốc hội địa phương cần tích cực tham gia và tạo tiếngnói chung khi giải quyết các vụ việc ở địa phương. Quốc hội nên cử ramột Ủy ban giám sát chuyên đề thường xuyên về việc này.
Tổng thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị ngaytại kỳ họp này, Quốc hội nên ban hành Nghị quyết sau giám sát, trong đóchú trọng vấn đề chuyển đơn, thông báo công khai việc chấm dứt khiếu nạivà chấm dứt thụ lý; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan nhà nước; tráchnhiệm người đứng đầu trong giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Cùng quan điểm tăng cường thanh tra, xử lý sai phạm quản lý,giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai, phát huy vai trò của Đậi biểu Quốc hội, Hội đồngnhân dân các cấp trong giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai, đại biểu Âu Thị Mai (TuyênQuang) cũng đề nghị chính quyền các cấp cần tăng cường đối thoại dân chủvới công dân để giải quyết thấu đáo sự việc.
Bàn thêm về những biện pháp giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến đấtđai, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Trương Hòa Bình thừa nhận, trênthực tế có những vụ án hành chính bị hủy, sửa, dẫn đến dư luận cho rằngthẩm phán có biểu hiện nể nang đối với chính quyền địa phương. Để khắcphục tình trạng này, Chánh án cho biết, ngành Tòa án đang tích cực triểnkhai Đề án xây dựng Tòa sơ thẩm cấp khu vực, xóa bỏ việc xét xử theođịa giới hành chính để đảm bảo tính độc lập của cơ quan xét xử./.
Quang Vũ (TTXVN)