Các diễn giả tại hội thảo. (Nguồn: Ngân hàng Nhà nước) "Đón đầu xu hướng phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư - 4.0 - các ngân hàng Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, đầu tư mạnh mẽ vào một số công nghệ thành tựu của cuộc cách mạng này trong sản phẩm, dịch vụ, hoạt động và quản trị của mình, tuy nhiên, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng đặt ra nhiều thách thức cho ngành ngân hàng trong thời gian tới."
[Ngân hàng số tại Việt Nam và nỗi sợ mang tên thủ tục pháp lý]
Đó là chia sẻ của Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Kim Anh tại hội thảo "Ngành ngân hàng Việt Nam với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” do Ngân hàng Nhà nước tổ chức ngày 15/6 tại Hà Nội.
Tạo đà cho những bước chuyển mình
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang diễn ra với tốc độ nhanh, tác động đến mọi mặt trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Mặc dù không nằm trong 9 khu vực/lĩnh vực được đánh giá là chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư nhưng làn sóng công nghệ mới này cũng đang tạo ra những thay đổi rõ rệt trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, đặc biệt làm thay đổi kênh phân phối và các sản phẩm dịch vụ ngân hàng truyền thống.
Đón đầu xu hướng phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các ngân hàng Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, đầu tư mạnh mẽ vào một số công nghệ trong sản phẩm, dịch vụ, hoạt động và quản trị của mình.
Nổi bật nhất là việc triển khai thực tế các công nghệ số nền tảng như: Điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, các ứng dụng, giải pháp như xác thực sinh trắc học, trao đổi dữ liệu mở qua giao diện chương trình ứng dụng (open API)… nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, gia tăng trải nghiệm khách hàng.
Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cho biết, các công nghệ số, công nghệ mới gắn với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư không chỉ giúp chuyển dịch kênh phân phối sản phẩm, dịch vụ ngân hàng truyền thống từ các chi nhánh, quầy giao dịch, ATM vật lý sang các kênh số hóa, giúp tương tác khách hàng nhiều và hiệu quả hơn; mà còn có khả năng thay đổi mô hình kinh doanh, quy trình nghiệp vụ, cấu trúc sản phẩm, dịch vụ theo hướng số hóa, giúp các ngân hàng từng bước trở thành ngân hàng số, cung cấp tiện ích, trải nghiệm mới mẻ và đem lại lợi ích thiết thực cho khách hàng.
Bên cạnh đó, với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các ngân hàng bước đầu tiếp cận và mở rộng cung ứng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng phù hợp đến những người dân hiện chưa có tài khoản ở vùng sâu, vùng xa với chi phí hợp lý, góp phần đẩy mạnh phổ cập tài chính quốc gia.
Cũng theo Phó Thống đốc, với sự thích ứng và bước đầu ứng dụng một số công nghệ, giải pháp của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư một số ngân hàng thương mại đã chuyển đổi mô hình hoạt động, kinh doanh và sản phẩm, dịch vụ theo hướng số hóa thực thụ. Điển hình là TPBank với ngân hàng tự động LiveBank, VPBank với ứng dụng ngân hàng số Timo, OCB với chiến lược chuyển đổi ngân hàng số, Vietcombank với không gian ngân hàng số Digital Lab, Vietinbank với Corebank thế hệ mới và kho dữ liệu Doanh nghiệp (EDW) hiện đại, MB với ứng dụng trợ lý ảo ChatBot phục vụ 24x7 trên mạng xã hội…
Còn Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đại Dương cũng khẳng định: “Ngân hàng được đánh giá là một trong những ngành chủ động và đi đầu trong ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong quản lý và kinh doanh. Dưới sự điều hành của Ngân hàng Nhà nước và sự năng động của các ngân hàng thương mại, những công nghệ tiên tiến đã được ứng dụng đồng bộ, hiệu quả trong toàn bộ hệ thống. Sự chủ động này đã tạo ra một nền tảng vững chắc và những lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh mới, khi kinh tế số phát triển, xu thế thanh toán điện tử tăng nhanh, trung tâm kinh tế thế giới dịch chuyển dần từ tây sang đông.”
Điều này cũng được ông Phạm Anh Tuấn, Ủy viên Hội đồng quản trị Vietcombank cho biết, hiện nay các ngân hàng đã có thể hỗ trợ, phục vụ khách hàng mọi lúc, mọi nơi không chỉ thông qua kênh hỗ trợ truyền thống như tổng đài, tin nhắn, mà có thể giao tiếp với ngân hàng thông qua AI sử dụng hình ảnh hiển thị đại diện trên điện thoại qua kênh gọi hình ảnh (video call), thậm chí thông qua các ứng dụng thực tế ảo (virtual-reality) và hình ảnh 3 chiều (holography). Điều này giúp cho các ngân hàng tăng cường khả năng tương tác, tạo cho khách hàng những trải nghiệm dịch vụ giống như được cung cấp bởi con người hơn, như trực tiếp trao đổi với nhân viên hỗ trợ.
Cũng theo ông Tuấn, với ứng dụng của giải pháp biểu mẫu thông minh (smart form) giúp tự động hóa các quy trình, hỗ trợ khách hàng thực hiện các giao dịch mở tài khoản, đăng ký sản phẩm dịch vụ… qua điện thoại, internet và có thể thực hiện mọi lúc, mọi nơi rút ngắn thời gian cho mỗi giao dịch hay đăng ký dịch vụ.
Nhiều thách thức lớn
Tại hội thảo, nhiều đại biểu cũng đã chỉ ra, bên cạnh những lợi thế thì cũng có không ít rủi ro và thách thức khi sự phát triển của các công nghệ mới như blockchain, Big data, AI… đòi hỏi ngành ngân hàng phải có những sự thay đổi về mô hình quản lý, cấu trúc sản phẩm…
Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cũng thừa nhận, mô hình kinh doanh và nguồn lực tài chính trong đầu tư xây dựng cơ bản của các ngân hàng cần được khắc phục để thích ứng với xu hướng ứng dụng công nghệ cao; rủi ro về công nghệ thông tin, an ninh bảo mật, tội phạm công nghệ; khoảng trống chính sách đòi hỏi phải xây dựng quy định pháp lý mới đáp ứng nhu cầu cải cách công nghệ ngành ngân hàng. Đặc biệt cần phải quan tâm đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao.
Ông Tuấn nhấn mạnh thêm, một thế giới kết nối vạn vật với mức độ chia sẻ thông tin cao sẽ kéo theo sự gia tăng của những rủi ro về an ninh bảo mật, đặc biệt các rủi ro về thanh toán và thất thoát dữ liệu. Các cuộc tấn công có thể đến từ bất cứ đâu, bất cứ khi nào và bất cứ thiết bị nào có kết nối internet.
Cũng theo ông Tuấn, hệ thống ngân hàng lõi truyền thống phức tạp đang là rào cản lớn nhất đối với sự thành công của ngân hàng số. Nếu không có những sự thay đổi về chiều sâu, các ngân hàng các thể bị tụt lại trong cuộc đua cung cấp các trải nghiệm số cho khách hàng. Hệ thống công nghệ thông tin lỗi thời với cấu trúc không linh hoạt và hoạt động nguyên khối cũng đang cản trở các ngân hàng phát triển lên ngân hàng số trong khi đó việc thay đổi hệ thống rất phức tạp, tốn kém cả về thời gian lẫn nguồn lực.
Các đại biểu cũng đưa ra khuyến nghị một số giải pháp để các ngân hàng thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư như hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo môi trường sinh thái tốt cho các các tổ chức tín dụng và các công ty Fintech phát triển cung ứng sản phẩm dịch vụ tài chính trên nền tảng công nghệ số; chú trọng đầu tư, hoàn thiện kết cấu cơ sở hạ tầng về công nghệ thông tin để có thể hiện đại, tự động hóa hầu hết các quy trình nghiệp vụ ngân hàng, phát triển dịch vụ ngân hàng thông qua ứng dụng công nghệ số.
Bên cạnh đó, các các tổ chức tín dụng cần xây dựng mô hình chi nhánh hiện đại - dựa vào nền tảng công nghệ tự động hóa, kết nối đa chiều và thông minh hóa của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; tăng cường công tác quản lý an ninh mạng, đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng trung tâm Dự phòng dữ liệu; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao cho Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng.
Có thể nói, thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang là xu hướng chủ đạo hiện nay, đòi hỏi các ngân hàng Việt Nam phải chủ động chuẩn bị những nền tảng cần thiết để tiếp cận những thành tựu công nghệ mới tránh bị tụt hậu./.
