Tiến sỹ Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia. (Nguồn: baotainguyenmoitruong.vn) Trước tình hình áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão, mưa lớn, lũ đã và đang diễn ra phức tạp tại khu vực miền Trung, gây nhiều thiệt hại về người và tài sản, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã trao đổi với Tiến sỹ Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia về vấn đề này.
Tiến sỹ Hoàng Phúc Lâm cho biết đợt mưa rất to trên diện rộng vừa qua kéo dài từ ngày 6/10 tại Trung Bộ, trong đó trọng tâm là khu vực Trung Trung Bộ. Tổng lượng mưa các ngày từ 6-10/10 phổ biến từ 600-1200mm, một số nơi trên 1200mm như Bạch Mã 1697mm, A Lưới 1566mm, Hướng Linh 1445mm… Mưa lớn liên tục đã khiến cho mực nước trên các sông lên nhanh.
Lũ diện rộng đã xuất hiện tại các tỉnh, thành phố từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi, lũ lớn tập trung từ Quảng Bình đến Quảng Nam. Lũ trên các sông vừa, nhỏ tại tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế đều lên mức báo động 2-báo động 3 và trên báo động 3, đặc biệt lũ lịch sử đã xuất hiện trên sông Hiếu (Quảng Trị), sông Bồ (Thừa Thiên Huế).
Do mưa lớn đã gây sạt lở đất vùng núi các tỉnh Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam gây ách tắc giao thông, lũ lên cao gây ngập lụt sâu, diện rộng làm nhiều vùng dân cư bị chia cắt, cô lập, tại Quảng Bình có 6 huyện ngập sâu từ 0,3-1,0m; Quảng Trị có 9 huyện bị ngập sâu từ 1,0-2,0m; Thừa Thiên-Huế có 5 huyện bị ngập sâu từ 0,3-2,0m; một số huyện tại tỉnh Quảng Nam cũng bị ngập sâu từ 0,5-0,8m gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản.
Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, trong khoảng 10 ngày tới, từ ngày 11-20/10 tới có khả năng xuất hiện 3 áp thấp nhiệt đới/bão (hiện có 1 thấp đã hình thành và đang hoạt động trên biển Đông).
Cụ thể, từ ngày 12-13/10 sẽ xuất hiện một áp thấp nhiệt đới, áp thấp nhiệt đới này di chuyển về phía Vịnh Bắc Bộ, sau đó gặp không khí lạnh dự báo xuất hiện ngày 14-15/10 tới gây mưa ở Bắc Bộ và Trung Bộ.
Cùng với đó, ngày 16-17/10 tới có khả năng xuất hiện thêm 1 áp thấp nhiệt đới nữa, áp thấp nhiệt đới này tiếp tục kết hợp với không khí lạnh dự báo xuất hiện ngày 17-18/10 tới và dự báo sẽ tiếp tục ảnh hưởng tới khu vực miền Trung, do đó mưa lũ khu vực miền Trung còn diễn biến phức tạp.
[Áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão, biển động rất mạnh]
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo, những ngày tới, mưa rất to trên diện rộng tại các tỉnh Trung Bộ nhiều khả năng sẽ còn kéo dài, đặc biệt trong hai ngày 10/11 và 11/10 khi áp thấp nhiệt đới có khả năng di chuyển hướng về đất liền các tỉnh Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ. Áp thấp nhiệt đới kết hợp gió mùa Đông Bắc có khả năng gây mưa rất to, mưa lũ ngập lụt còn tiếp diễn.
Đặc biệt, từ đêm 10/10 đến ngày 13/10, với kịch bản áp thấp nhiệt đới đổ bộ đi vào đất liền Trung Trung Bộ kết hợp với không khí lạnh có thể gây đợt mưa lớn diện rộng ở Trung Trung Bộ.
Dự báo các tỉnh, thành phố: Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi có tổng lượng mưa phổ biến 500-700mm, có nơi trên 700mm; Quảng Trị mưa từ 300-500mm; Quảng Bình, Bình Định, Phú Yên 200-400mm; Nam Hà Tĩnh 100-200mm; Kon Tum, Gia Lai 200-300mm. Không loại trừ cục bộ có nơi mưa với cường độ rất lớn trong thời gian ngắn khi áp thấp nhiệt đới áp sát đất liền. Đây là nguy cơ lớn đối với lũ, ngập lụt, sạt lở đất.
Lũ trên các sông từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên-Huế dao dộng ở mức cao, sau đó lên lại; các sông ở Quảng Nam tiếp tục lên, các sông từ Quảng Ngãi đến Phú Yên, Gia Lai và Kon Tum sẽ lên. Khả năng cao xuất hiện lũ lớn và đặc biệt lớn. Trong đợt lũ này mực nước trên các sông phổ biến ở mức báo động 3 và trên báo động 3, riêng các sông ở Phú Yên, Kon Tum, Gia Lai lên mức báo động 2-báo động 3.
Về tình hình áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, theo Tiến sỹ Hoàng Phúc Lâm, chiều 10/10, áp thấp nhiệt đới ở cách đất liền các tỉnh Quảng Nam-Bình Định khoảng 450-550km. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm áp thấp nhiệt đới mạnh cấp 7 (50-60km/giờ), giật cấp 8.
Từ 16 giờ ngày 10/10 đến 4 giờ ngày 11/10, áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão, hướng về khu vực các tỉnh Quảng Nam-Bình Định.
Do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão kết hợp với gió mùa Đông Bắc, khu vực Bắc Biển Đông (bao gồm vùng biển quần đảo Hoàng Sa) có gió Đông Bắc mạnh cấp 6, có lúc cấp 7, giật cấp 8.
Vùng biển phía Tây khu vực Giữa Biển Đông có gió mạnh cấp 6-7, sau tăng lên cấp 8, giật cấp 10; sóng biển cao 3,0-5,0m; biển động rất mạnh.
Sơ đồ đường đi của vùng áp thấp. (Nguồn: nchmf.gov.vn) Áp thấp nhiệt đới/bão kết hợp với gió mùa Đông Bắc, địa hình chắn gió của khu vực Trung Bộ sẽ gây ra một đợt mưa rất to cho khu vực Trung Bộ. Do vậy, mưa lũ khu vực Trung Bộ còn diễn biến phức tạp và nguy cơ cao lũ, ngập lụt, sạt lở đất vẫn tiếp diễn.
Đánh giá về khả năng mưa lũ kéo dài tại khu vực miền Trung, Tiến sỹ Hoàng Phúc Lâm cho hay sự kết hợp của các hình thái gây mưa lớn cho khu vực Trung Bộ được dự báo sẽ còn duy trì trong suốt tháng 10 này gồm: dải áp thấp đi qua Trung Bộ cùng với các xoáy thuận nhiệt đới có thể liên tiếp hình thành và hướng vào đất liền Việt Nam; không khí lạnh và gió mùa Đông Bắc liên tục được bổ sung theo từng đợt; địa hình chắn gió của dãy Trường Sơn kéo theo đó là khả năng mưa lớn trên diện rộng sẽ còn liên tiếp xảy ra và thành từng đợt.
Mưa lớn liên tục tiếp diễn, trong khi nước lũ chưa kịp rút sẽ khiến cho tính tổn thương trước thiên tai, bão, mưa, lũ tại các tỉnh, thành phố miền Trung, đặc biệt là khu vực Trung Trung Bộ là rất cao. Thực trạng các hồ chứa khu vực Trung Trung Bộ đã đầy, không còn hoặc còn ít khả năng cắt lũ, đất cũng đã ngâm trong nước nhiều ngày gây ra tình trạng bão hòa nước. Nhiều địa phương ở Trung Bộ đã bị thiệt hại do mưa lũ, ngập lụt.
Ngoài ra, từ ngày 17-21/10, ven biển Nam Bộ sẽ xuất hiện đợt triều cường cao nhất từ đầu năm, nguy cơ gây ngập úng vùng trũng ven biển.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã, đang và sẽ thường xuyên cập nhật thông tin về diễn biến và dự báo các thiên tai trên biển cũng như trên đất liền, đặc biệt là khu vực Trung Bộ trong các bản tin hàng ngày, bản tin tuần và bản tin tháng.
Ngoài ra, hiện nay tại nhiều tỉnh/thành trên toàn quốc đang chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã và đang phối hợp với các Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh, thành phố để kịp thời và thường xuyên có các thông tin gửi lãnh đạo tỉnh, thành phố và đơn vị liên quan để vừa đảm bảo thành công Đại hội, vừa đảm bảo công tác phòng chống thiên tai, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra./.
