Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong cuộc họp báo tại Tel Aviv ngày 12/11/2019. (Nguồn: THX/TTXVN) Sự nghiệp chính trị ngoạn mục của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang phải đối mặt với nguy cơ sụp đổ.
Lần đầu tiên trong lịch sử Nhà nước Do thái, một thủ tướng đương chức bị truy tố hình sự. Ngoài ra, đất nước này đang đứng trước một cuộc bầu cử lần thứ 3 trong vòng một năm.
Đối với những người ủng hộ, nhiều năm qua, Benjamin Netanyahu được gọi thân mật là “Vua Bibi;" các đối thủ của ông từ năm 2009 đến nay đã không thể thắng được ông.
Không có chính trị gia nào trong lịch sử Israel giữ cương vị thủ tướng lâu như Netanyahu.
Giờ đây, vị thủ tướng 70 tuổi này đang đứng trước nguy cơ tan vỡ sự nghiệp chính trị.
Tổng Chưởng lý Israel Avichai Mandelblit đã ra thông báo rằng ông Netanyahu sẽ bị xét xử trong 3 vụ án riêng rẽ với 3 tội danh gồm tham nhũng, gian lận và lạm dụng lòng tin.
Ông Netanyahu đã bác bỏ mọi cáo buộc nhằm vào mình và cho rằng đây là "âm mưu đảo chính chống lại thủ tướng."
Trước đây, ông cũng đã loại trừ khả năng từ chức trong trường hợp bị truy tố.
Bản án đối với vị thủ tướng đương nhiệm này sẽ như thế nào, điều đó hiện vẫn chưa rõ.
Trong xét xử, nguyên tắc suy đoán vô tội sẽ được áp dụng với ông Netanyahu cũng như đối với bất kỳ bị cáo nào khác.
Điều duy nhất rõ ràng lúc này là việc ông Netanyahu là vị thủ tướng đầu tiên của Israel bị truy tố khi còn đang đương chức.
Trong lịch sử đất nước này, cho đến nay mới có hai chính trị gia cấp cao nhất bị đưa ra xét xử trước tòa và bị kết án tù, nhưng chỉ là sau khi họ nghỉ hưu, đó là cựu Thủ tướng Ehud Olmert do phạm tội tham nhũng và cựu Tổng thống Mosche Katzav do phạm tội cưỡng dâm.
Việc truy tố Thủ tướng Netanyahu không phải là điều duy nhất mà đất nước Israel phải đối mặt trong tuần này.
Ngày 20/11, ông Benny Gantz, Chủ tịch đảng liên minh Xanh-Trắng, đã phải thừa nhận với Tổng thống Reuven Rivlin về thất bại trong việc thành lập chính phủ liên minh, khiến cho Tổng thống Rivlin phải giao nhiệm vụ cho Quốc hội nước này thành lập chính phủ mới.
Trong trường hợp Quốc hội không thể thành lập được chính phủ mới, Israel sẽ phải tổ chức bầu cử lần thứ ba trong vòng chưa đầy 12 tháng.
Nguyên nhân chính khiến ông Benny Gantz không thể thành lập chính phủ là do chính trị gia 61 tuổi, Avigdor Lieberman - Chủ tịch đảng Yisrael Beiteinu - không ủng hộ.
Vị cựu bộ trưởng quốc phòng này đã quyết định từ chức bộ trưởng trong chính phủ của Thủ tướng Netanyahu vào mùa Đông năm ngoái để tham gia một chiến dịch tranh cử kéo dài.
Trong cuộc bầu cử hồi tháng Chín vừa qua, đảng Yisrael Beiteinu của ông Lieberman cũng đã giành được rất nhiều sự ủng hộ của cử tri.
Trong cuộc đàm phán thành lập chính phủ hôm 20/11, chính trị gia sinh ra tại Cộng hòa Moldova này đã thể hiện rõ quan điểm: Không ủng hộ cả Chủ tịch đảng liên minh Xanh-Trắng Benny Gantz cũng như Thủ tướng đương nhiệm Netanyahu.
Với việc đàm phán giữa các chính trị gia hàng đầu thất bại, giờ đây khả năng Israel sớm có một chính phủ trong thời gian ngắn sắp tới được coi như không thể.
Thay vào đó, việc thành lập chính phủ mới phải đi theo một quy trình phức tạp và khó khăn hơn nhiều: trước hết, 120 nghị sỹ Quốc hội Israel (Knesset) được kêu gọi đề cử một thủ tướng trong số các nghị sỹ Quốc hội, đây là lần đầu tiên việc này được thực hiện trong lịch sử Israel.
Thời gian cho việc đề cử này là 21 ngày.
Nếu trong 3 tuần này, Quốc hội tìm được một ứng cử viên phù hợp và nhận được sự ủng hộ của đa số nghị sỹ (61 phiếu), người này sẽ đứng ra thành lập chính phủ.
Tuy nhiên, nhìn vào tình hình hiện nay, khó có thể tìm được một ứng cử viên như vậy.
Lường trước việc này, Tổng thống Rivlin đã kêu gọi “chúng ta không được ảo tưởng, sự gián đoạn chính trị này phải dừng lại."
Tổng thống Israel Reuven Rivlin (trái) tại phiên họp Quốc hội ở Jerusalem ngày 3/10/2019. (Nguồn: AFP/TTXVN) Ông yêu cầu các nghị sỹ trong vòng 21 ngày tới không được “cục bộ hay phe phái” để có thể tìm được một ứng cử viên phù hợp.
[Thủ tướng Israel không bị buộc từ chức sau cáo buộc tham nhũng]
Liệu “phương án 1” này có thành công với một thủ tướng và một chính phủ hoàn toàn mới? Điều đó vẫn chưa có gì chắc chắn.
Một kịch bản khủng khiếp khác sẽ gây căng thẳng đối với các đảng phái và cử tri, nhưng thực tế hơn, đó là một cuộc bầu cử lần thứ 3 trong vòng 12 tháng.
Cuộc bầu cử này có thể sẽ được tổ chức vào tháng 3/2020 nếu “phương án 1” nêu trên không thực hiện được.
Theo báo cáo từ các phương tiện truyền thông, cuộc bầu cử này sẽ tiêu tốn khoảng 750 triệu USD, và sẽ rất căng thẳng.
Tuy nhiên, vào thời điểm này, kịch bản bầu cử mới vẫn chưa được quyết định.
Thay vào đó vẫn là sự không chắc chắn trong những tuần tới, không chỉ đối với đất nước Israel mà còn đối với riêng Thủ tướng Netanyahu.
Nếu bị kết tội tham nhũng, ông Netanyahu có thể phải chịu hình phạt lên đến 10 năm tù, trường hợp bị kết tội gian lận và lạm dụng lòng tin, mức án có thể sẽ là 3 năm.
Hiện vẫn chưa rõ phiên tòa xét xử thủ tướng đương nhiệm sẽ bắt đầu khi nào.
Ông Netanyahu vẫn có thể nộp đơn xin miễn truy tố lên Quốc hội trong vòng 30 ngày tới.
Liệu Quốc hội có chấp nhận lá đơn này không, các chuyên gia phân tích có những nhận định khác nhau về điều này.
Trường hợp Quốc hội bác đơn, quá trình xét xử sẽ được tiến hành nhưng có lẽ phải 6 tháng nữa phiên tòa mới có thể bắt đầu, thậm chí lâu hơn nữa.
Như vậy, tình hình chính trị Israel sẽ khó có thể ổn định trong "một sớm một chiều"./.
