“Chiến dịch Quang Trung” xây dựng và sửa chữa nhà cho đồng bào trải dài từ vùng đồng bằng đã từng bị nhấn chìm trong biển lũ, đến những khu vực đồi núi cao bị sạt lở làm vùi lấp nhà cửa của người dân.
Khu vực miền núi là địa bàn triển khai chiến dịch khó khăn nhất do đặc thù về địa hình, một số nơi giao thông vẫn chia cắt, việc tìm quỹ đất tái định cư phù hợp… Chính quyền các địa phương và lực lượng vũ trang đã nỗ lực vượt khó, tìm cách làm sáng tạo, linh hoạt để cùng thực hiện thắng lợi chiến dịch. Tất cả đều muốn mọi người dân mất nhà do thiên tai sớm được sum vầy trong những ngôi nhà mới.
Băng đèo, vượt suối để dựng nhà
Con đường về với xã vùng cao Tây Khánh Sơn (tỉnh Khánh Hòa) vốn đã khó khăn, sau đợt mưa lũ lại càng vất vả. Hơn một tháng sau khi lũ rút nhưng dọc hai bên đèo Khánh Sơn nhiều điểm sạt lở, đất đá vẫn còn ngổn ngang.
Có những vị trí mặt đường bị nước lũ “khoét,” lộ “hàm ếch” sâu khiến cho các phương tiện giao thông chỉ có thể qua lại trên một làn đường. Dù vậy, hàng chục cán bộ, chiến sỹ Lữ đoàn 101 (Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân) không quản khó khăn, hành quân lên Tây Khánh Sơn, mang theo cuốc xẻng, đồ nghề xây dựng và tinh thần “Vì nhân dân phục vụ” để thực hiện “Chiến dịch Quang Trung.”
Lữ đoàn 101 được giao nhiệm vụ xây dựng 3 căn nhà bị đổ sập hoàn toàn. Các điểm xây dựng nằm rải rác, cách nhau từ 5 - 7km, bị chia cắt bởi suối và các đoạn đường sạt lở, gây khó khăn cho việc di chuyển. Hằng ngày, cán bộ, chiến sỹ xuất phát đi làm từ sáng sớm, tổ chức ăn trưa ngay tại công trình và đến tối mới trở về nghỉ tại trụ sở Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Tây Khánh Sơn.
Là người trực tiếp chỉ huy việc thực hiện “Chiến dịch Quang Trung” tại đây, Đại tá Lã Tuấn Quang, Phó Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 101 (Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân) cho biết, ngay khi nhận được nhiệm vụ cấp trên giao, đơn vị đã xây dựng phương án và bố trí cán bộ chiến sỹ có am hiểu về xây dựng nhà để tham gia chiến dịch.
Nhiều đồng chí xung phong lên đường, bám công trình từ những ngày đầu; tham gia vận chuyển cát, đá từ quãng đường rất xa để đổ móng, xây tường… Tất cả cùng chung một ý chí xây dựng nhà đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, an toàn, giúp bà con sớm ổn định cuộc sống mới sau thiên tai.
Trà Leng là xã miền núi cao của thành phố Đà Nẵng. Vào mùa mưa lũ, nơi đây là “điểm nóng” về sạt lở núi nghiêm trọng gây thiệt hại lớn về người, tài sản cũng như cơ sở hạ tầng.
Trong “Chiến dịch Quang Trung”, xã Trà Leng có 16 ngôi nhà của người dân được xây dựng mới. Ban Chỉ huy Phòng thủ Khu vực 5 - Điện Bàn (thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự thành phố Đà Nẵng) đảm nhận hỗ trợ xây dựng 12 căn nhà.
Tại thôn 1, xã Trà Leng, đội thi công gồm 22 cán bộ, chiến sỹ. Đơn vị đã tận dụng một ngôi nhà bỏ hoang ngay sát điểm xây dựng tái định cư làm lán trại trong quá trình thi công xây dựng 4 căn nhà tại đây.
Ngay sau khi có lệnh, tất cả nhân lực khẩn trương san ủi mặt bằng tái định cư theo vị trí bàn giao của chính quyền địa phương. Do chưa có đường vào điểm tái định cư này nên toàn bộ vật liệu xây dựng đều được tập kết phía ngoài đường bê tông. Bộ đội thay nhau đóng vật liệu vào bao tải và “cõng” trên lưng để đưa vào tới công trường.
Trung tá Nguyễn Viết Bình, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy Phòng thủ Khu vực 5 - Điện Bàn cho biết: Khó khăn lớn nhất là thời tiết ở miền núi vẫn mưa dai dẳng. Đường vận chuyển vật liệu vào khu tái định cư đang lầy lội trong bùn nhão nên mất nhiều thời gian và công sức.
Dù vậy, mỗi cán bộ, chiến sỹ đều nỗ lực vượt khó, hết mình vì công việc chung để đáp ứng tiến độ theo kế hoạch đề ra. Đơn vị cũng đang nghiên cứu lắp đặt dây tời để vận chuyển vật liệu từ ngoài vào công trường nhanh hơn... Theo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Trà Leng Châu Minh Nghĩa, sau đợt mưa lũ lịch sử, địa phương còn nhiều khu vực bị chia cắt, đường sá sạt lở. Vì thế, việc vận chuyển vật liệu để thi công nhà gặp rất khó khăn. Toàn bộ công đoạn này đều phải thực hiện bằng sức người, với sự hỗ trợ của bộ đội.
Hiện nay, công tác tái định cư đã được thống nhất triển khai tại hai khu vực rộng 1,3 ha và 1,6 ha. Những vị trí này nằm trên khu vực cao ráo, không bị ảnh hưởng bởi sạt lở.
Trong điều kiện thời tiết vẫn còn mưa lớn kéo dài nhưng địa phương sẽ tiếp tục phối hợp với các lực lượng vũ trang tiến hành che bạt để đào móng, triển khai sớm việc xây nhà cho bà con.
“Đối với 4 hộ dân ở thôn 3 do đường còn bị sụt lún, chia cắt nên không thể vận chuyển vật liệu xây dựng nặng vào bên trong công trình. Ủy ban Nhân dân xã đã họp bàn, thống nhất triển khai làm nhà lắp ghép bằng vật liệu hiện đại theo tiêu chí ba cứng. Đây là phương án tối ưu nhất và nhận được sự nhất trí của người dân”, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Trà Leng Châu Minh Nghĩa nói.
Không để người dân chờ đợi
Khu vực miền núi đất đai rộng lớn, tuy nhiên để tìm được vị trí đất ở an toàn và phù hợp với điều kiện sản xuất, canh tác của người dân không phải là câu chuyện đơn giản.
Khi “Chiến dịch Quang Trung” triển khai, hầu hết các địa phương đều gặp khó khăn trong việc tìm quỹ đất tái định cư cho người dân để xây nhà, đảm bảo tiến độ chung.
Đồi Dốc Đá Đen (xã Trà Tân, thành phố Đà Nẵng) là điểm tái định cư tập trung của 6 hộ dân đồng bào Ca Dong bị mất nhà ở do sạt lở núi. Đây là khu vực được người dân đồng thuận lựa chọn bởi vị trí cao ráo, gần nơi ở cũ.
Ủy ban Nhân dân xã Trà Tân đã nhanh chóng hoàn thiện các thủ tục pháp lý và thuê đơn vị thi công mở đường cho máy ủi tiếp cận đỉnh đồi làm mặt bằng, tiến hành khởi công xây dựng.Gia đình anh Phạm Hoàng Thật là một trong những hộ dân được bố trí định cư tại đồi Dốc Đá Đen.
Những ngày này, ngoài thời gian đi nương rẫy, anh lại chạy lên xem tiến độ thi công mặt bằng, tập kết vật liệu và háo hức chờ đợi về ngôi nhà của gia đình sẽ được dựng lên tại đây.
Hơn một tháng qua, gia đình anh Phạm Hoàng Thật phải trú tạm trong căn lều rộng khoảng 10m2 được dựng tạm bên sườn đồi bằng thân tre, phủ bạt. Trong lều chỉ đủ chỗ cho một bếp củi để nấu ăn và một giường tre lớn để 10 người cùng ăn ngủ, sinh hoạt… Nhà anh Thật là một trong 18 căn nhà tại xã Trà Tân bị sập hoàn toàn trong đợt mưa lũ lịch sử tháng 11 vừa qua.
Cả gia đình đã kịp di tản theo yêu cầu của chính quyền. Nhờ vậy không thiệt hại về người, nhưng toàn bộ ngôi nhà và tài sản đã nằm dưới bùn nhão. Cả gia đình đang từng ngày, từng giờ mong ngóng một ngôi nhà mới vững chãi, êm ấm được dựng lên trong “Chiến dịch Quang Trung” thần tốc.
Ông Lê Minh Chiến, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Trà Tân (thành phố Đà Nẵng) cho biết: mưa lũ khiến cho địa phương thiệt hại nặng nề, với hơn 60 điểm sạt lở, 85 ngôi nhà bị hư hại; trong đó 18 căn bị sập hoàn toàn. Suốt hơn một tháng qua, nhiều gia đình đã phải sống trong cảnh tạm bợ dưới lều bạt hoặc ở nhờ nhà người thân.
Mẫu nhà xây dựng hiện nay đã được tính toán, trên cơ sở thực tế tại địa phương, phù hợp với tập quán sinh hoạt và văn hóa của đồng bào. Ước tính mỗi căn nhà xây mới sẽ được hỗ trợ kinh phí từ 200-250 triệu đồng từ nguồn hỗ trợ của ngân sách Nhà nước, các nguồn xã hội hóa hợp pháp và sự đối ứng của gia đình.
Mưa lũ cũng khiến cho 2 khu vực đồi núi tại xã Ô Loan và xã Tuy An Tây (tỉnh Đắk Lắk) sạt lở, đe dọa an toàn tính mạng và tài sản của người dân. Trong đó, 36 hộ dân ở thôn Vĩnh Xuân (xã Tuy An Tây) có nhà cửa bị hư hại nghiêm trọng không thể ở được.
Sau thiên tai, chính quyền địa phương phải bố trí chỗ ở tạm cho người dân, đồng thời chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát địa điểm để xây dựng khu tại định cư mới tại thôn Quảng Đức, xã Tuy An Nam cho những hộ này xây dựng nhà ở ổn định.
Theo ông Phan Quang Phi, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Tuy An Tây, hiện Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng Tuy An làm chủ đầu tư khu tái định cư này với quy mô hơn 50 vị trí nhà ở. Đơn vị thi công vừa đầu tư hạ tầng cơ sở khu tái định cư vừa xây dựng lại nhà ở cho người dân. Địa phương cũng cử lực lượng đến hỗ trợ 36 hộ dân xây nhà; khẩn trương hoàn thành theo mốc thời gian đề ra trong “Chiến dịch Quang Trung.”
Tại xã Ô Loan, khu dân cư ở thôn Tuy Dương cũng xảy ra tình trạng sạt lở đồi núi đe dọa an toàn tính mạng và tài sản của 13 hộ dân dưới chân núi. Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk đã yêu cầu các đơn vị liên quan rà soát quỹ đất, khẩn trương xây dựng khu tái định cư mới trên địa bàn xã để di dời người dân đến nơi an toàn.
“Trước mắt, Ủy ban Nhân dân xã sẽ đưa 13 hộ dân bị ảnh hưởng vào xây dựng nhà ở; sau đó tiếp tục đưa 20 hộ dân khác có nhà ở tại những khu vực nguy hiểm sạt lở đến định cư lâu dài. Ngay sau khi có hạ tầng, địa phương cùng các lực lượng khẩn trương xây dựng nhà ở cho người dân, đảm bảo hoàn thành trước Tết Nguyên đán năm nay,” ông Nguyễn Hùng Dũng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Ô Loan thông tin./.
Bài 1: Mệnh lệnh từ trái tim
Bài 3: Những thợ xây đặc biệt
Bài cuối: Xuân đang về trong những ngôi nhà mới