Bandung, thành phố cao nguyên của tỉnh Tây Java, từ lâu được biết đến là “trái tim sáng tạo” của Indonesia.
Với bề dày lịch sử, nền văn hóa năng động và sức trẻ từ hàng chục trường đại học, Bandung đang khẳng định vị thế là “thành phố thiết kế” của khu vực Đông Nam Á.
Thành phố sáng tạo đầu tiên của Indonesia được UNESCO công nhận
Năm 2015, Bandung chính thức được UNESCO ghi danh vào Mạng lưới các thành phố sáng tạo (UCCN) trong lĩnh vực thiết kế, trở thành thành phố đầu tiên của Indonesia đạt danh hiệu này.
Việc công nhận không chỉ là niềm tự hào, mà còn mở ra hướng phát triển mới cho Bandung - lấy sáng tạo, thiết kế và công nghệ làm động lực tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Indonesia, Tiến sỹ ngành thiết kế, Prananda Malasan, Viện Công nghệ Bandung, cho biết yếu tố để Bandung trở thành thành phố thiết kế ngôn vì thành phố này có bản sắc riêng trong thiết kế.
Đây là thành phố sáng tạo đầu tiên của Indonesia được UNESCO công nhận. Ở đây có các kiến trúc lịch sử, có hàng chục trường đại học, và các lễ hội mang lại sự gắn kết giữa di sản, sáng tạo và con người.
Chính quyền thành phố đã đặt ra tầm nhìn “Bandung cho thiết kế,” tập trung vào quy hoạch đô thị thân thiện, các dự án nghệ thuật cộng đồng và mạng lưới hợp tác giữa nhà nước, doanh nghiệp, trường đại học và cộng đồng thiết kế trẻ.
Bandung đang hướng tới mục tiêu thiết lập 30 trung tâm sáng tạo và hỗ trợ 100.000 doanh nghiệp sáng tạo mới trong vòng 5 năm, nhằm kích thích kinh tế sáng tạo và củng cố vai trò của thành phố như “phòng thí nghiệm ý tưởng” của Indonesia.
Bandung vốn nổi tiếng từ đầu thế kỷ 20 với lối kiến trúc nghệ thuật mang nhiều ảnh hưởng của châu Âu cổ do từng được người Hà Lan thiết kế, xây dựng và từng được mệnh danh là “Paris của Java”. Ngày nay, Bandung vẫn giữ được bản sắc đó, đồng thời thêm vào những nét hiện đại bằng cách đan xen những dấu ấn mới, năng động, trẻ trung và công nghệ hóa.
Theo số liệu của chính quyền địa phương, Bandung hiện có hơn 1.200 doanh nghiệp sáng tạo hoạt động trong 15 lĩnh vực, từ thiết kế đồ họa, thời trang, thủ công mỹ nghệ đến công nghệ số.
Các không gian như Trung tâm sáng tạo Bandung “Creative Hub,” Yogya Creative Center hay Labtek Indie trở thành điểm đến của giới trẻ yêu sáng tạo và khởi nghiệp.
Thị trưởng Bandung Yana Mulyana cho biết, thành phố coi “nguồn nhân lực trẻ và đổi mới tư duy” là nền tảng. Các trường đại học danh tiếng như Viện Công nghệ Bandung (ITB) hay Đại học Telkom đóng vai trò trung tâm, kết nối đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng thực tế trong ngành thiết kế.
Chính quyền cũng thúc đẩy các chương trình như Phong trào Bandung sáng tạo và Thành phố thông minh Bandung, hướng đến mục tiêu trở thành đô thị sáng tạo – xanh, bền vững và lấy con người làm trung tâm phát triển.
Dấu ấn kiến trúc Hà Lan
Một trong những yếu tố làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của Bandung chính là di sản kiến trúc từ thời thuộc địa Hà Lan còn được bảo tồn gần như nguyên vẹn. Nhiều công trình được xây dựng từ đầu thế kỷ XX vẫn hiện diện giữa nhịp sống hiện đại, tạo nên diện mạo vừa cổ kính, vừa phóng khoáng cho “thành phố thiết kế.”
Những tòa nhà mang phong cách Art Deco và Indische như tòa nhà Sate, Villa Isola, khách sạn Savoy Homann, hay tòa nhà Merdeka, nơi diễn ra Hội nghị Á – Phi năm 1955, là những biểu tượng kiến trúc của Bandung.
Không chỉ phản ánh dấu ấn lịch sử, các công trình này còn trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo cho giới kiến trúc sư và nhà thiết kế trẻ.
Trên các tuyến phố như Asia Afrika, phố đi bộ Braga hay Dago Heritage, những dãy nhà cổ xen lẫn các quán cà phê, studio thiết kế, phòng trưng bày nghệ thuật, tạo nên không gian đô thị hài hòa giữa quá khứ và hiện tại. Chính sự giao thoa ấy giúp Bandung không chỉ là thành phố của sáng tạo, mà còn là điểm đến du lịch văn hóa độc đáo của Indonesia.
Bảo tồn di sản mở ra không gian sáng tạo
Không chỉ dừng lại ở việc gìn giữ những công trình cổ, Bandung còn được đánh giá cao nhờ cách “thổi luồng sinh khí mới” vào các di sản kiến trúc để phục vụ sáng tạo và du lịch.
Nhiều tòa nhà từ thời Hà Lan đã được chuyển đổi công năng thông minh, trở thành bảo tàng thiết kế, trung tâm nghệ thuật, hay không gian khởi nghiệp của giới trẻ.
Tiêu biểu là Bandung Creative Hub, được cải tạo từ một khu nhà hành chính cũ, nay trở thành trung tâm hội tụ của các nghệ sĩ, nhà thiết kế và doanh nhân sáng tạo.
Một số công trình khác như De Braga by Artotel hay Gedung Merdeka Museum cũng là ví dụ thành công của việc kết hợp hài hòa giữa bảo tồn kiến trúc lịch sử và phát triển du lịch trải nghiệm.
Mô hình này không chỉ giúp bảo vệ bản sắc đô thị Bandung, mà còn góp phần biến di sản thành nguồn lực kinh tế bền vững, đưa thành phố trở thành hình mẫu của Indonesia trong việc phát triển sáng tạo dựa trên giá trị lịch sử và văn hóa.
Ông Abdul Shakir Kurator, chuyên gia thiết kế từ Malaysia đến Bandung tham dự sự kiện Triển lãm thiết kế 2025 đang diễn ra tại Bandung chia sẻ: Thành phố này mang đến nguồn cảm hứng sáng tạo bởi những thiết kế độc đáo còn lưu giữ được và tôi thấy Bandung như một “phòng trưng bày mở” của thiết kế Indonesia.
Việc Bandung được UNESCO công nhận cũng đã góp phần thúc đẩy nhiều địa phương khác của Indonesia phát triển mô hình tương tự, như Yogyakarta (thành phố âm nhạc) hay Pekalongan (thành phố batik).
Theo Bộ Du lịch và Kinh tế sáng tạo Indonesia, những “thành phố sáng tạo” này đang trở thành hạt nhân cho chiến lược kinh tế sáng tạo quốc gia, đóng góp ngày càng lớn vào GDP và quảng bá hình ảnh “Indonesia sáng tạo” ra thế giới.
Từ một thành phố nghỉ dưỡng yên bình trên cao nguyên, Bandung đã chuyển mình mạnh mẽ để trở thành biểu tượng của sáng tạo, thiết kế và công nghệ của Indonesia, minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa và tinh thần đổi mới.
Những con phố xanh rợp bóng cây, những quán càphê nhỏ đầy ý tưởng và các khu chợ nghệ thuật, là những nét quyến rũ đặc trưng của Bandung. Tất cả đều thể hiện sức sống của một thành phố biết trân trọng quá khứ, nuôi dưỡng hiện tại và hướng tới tương lai./.
Bandung - Thành phố thiết kế và sáng tạo của Indonesia
Bandung - thành phố cao nguyên của tỉnh Tây Java, từ lâu được biết đến với bề dày lịch sử, nền văn hóa năng động, sáng tạo và đặc biệt là biểu tượng của sáng tạo, thiết kế và công nghệ của Indonesia.
