Tất cả thuốc lá hay các sản phẩm chứa nicotin đều gây hại nhưng ở mức độ khác nhau dựa trên chuỗi nguy cơ. Mọi sản phẩm thuốc lá đều gây hại nhưng ở mức độ khác nhau. Kiểm chứng khoa học và công nhận từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cùng nhiều tổ chức y tế các nước cho rằng thuốc lá điếu đốt cháy có mức độ gây hại cao nhất.
Hiện FDA đã cho phép kinh doanh đối với một số sản phẩm thuốc lá không khói (hay còn gọi thuốc lá thế hệ mới) dựa trên những căn cứ khoa học về khả năng giảm tác hại hơn so thuốc lá điếu.
Động thái này của FDA cũng tác động một phần tới quy định phân loại và chính sách quản lý các sản phẩm thuốc lá dựa trên mức độ gây hại.
Cơ sở để FDA phân loại các sản phẩm thuốc lá
Để phân loại các sản phẩm thuốc lá mới và thuốc lá điếu, các cơ quan y tế công cộng kể cả FDA Hoa Kỳ dựa trên quá trình tạo ra nicotin của sản phẩm để kiểm tra có xảy ra sự cháy hay không.
FDA phân loại thuốc lá điếu là thuốc lá đốt cháy (combusted cigarettes), khác biệt với thuốc lá thế hệ mới là thuốc lá không đốt cháy (non-combusted cigarettes).
Các nghiên cứu cho thấy những sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (đã qua FDA kiểm nghiệm) chỉ cần nhiệt độ ở mức dưới 350 độ C đã có thể giải phóng nicotin, trong khi phải cần nhiệt độ từ 600-800 độ C để hút một điếu thuốc lá. Đây cũng là mức nhiệt độ diễn ra quá trình đốt cháy, tạo ra hắc ín (TAR) và cacbon monoxit (CO).
Khoa học đã chỉ ra hắc ín (TAR) là mối nguy hại hàng đầu. Bình thường, khí quản được bao phủ bởi những sợi lông nhỏ, gọi là tiêm mao để ngăn mầm bệnh và những chất khác ra khỏi phổi. Nhiệm vụ của tiêm mao sẽ trở nên khó khăn khi khí quản và phổi bị hắc ín bám vào. Hắc ín trong thuốc lá có chứa những hóa chất, được gọi là chất gây ung thư, chất này có khả năng kích thích sự phát triển của tế bào ung thư trong cơ thể.
[Sự ảnh hưởng của thuốc lá điếu và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới]
Hiện các cơ quan y tế công cộng, phân loại các sản phẩm thuốc lá và nicotin dựa trên chuỗi nguy cơ của sản phẩm. WHO cũng khẳng định “sản phẩm cung cấp nicotin gây hại nhất chính là thuốc lá điếu đốt cháy."
Ngoài ra, căn cứ khoa học về chuỗi nguy cơ còn phân loại các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới theo mức độ gây hại từ thấp tới cao là thuốc lá ngậm snus, kế đến là thuốc lá điện tử và sau cùng là các sản phẩm thuốc lá không khói (như thuốc lá làm nóng).
Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE) cũng đã công bố các thuốc lá không đốt cháy (không có diễn ra sự cháy) sẽ không chứa hắc ín hay cacbon monoxit. Đây là hai thành phần gây hại nhất trong khói thuốc. Dù vậy, những sản phẩm này vẫn chứa các hóa chất có trong khói thuốc lá, nhưng ở hàm lượng thấp hơn nhiều.
Quyết định của FDA dựa trên sức khỏe cộng đồng
Hiện FDA chỉ cho phép một số loại sản phẩm thuốc lá thế hệ mới của một vài công ty được phép công bố đã qua kiểm duyệt, trên cơ sở có lợi hơn đối với sức khỏe cộng đồng.
Sản phẩm thuốc lá làm nóng bằng thiết bị điện đầu tiên đã được FDA cấp phép vào tháng 4/2019. Trong tháng 10/2021, FDA cũng vừa cho phép cho một loại thiết bị thuốc lá điện tử hệ thống đóng (closed system - người dùng không thể pha trộn thêm các hóa chất từ ngoài vào hệ thống) và các tinh dầu có mùi hương thuốc lá đi kèm.
Mitch Zeller, Giám đốc Trung tâm Thuốc lá của FDA, cho biết: “Việc cho phép này là một bước quan trọng để đảm bảo tất cả các sản phẩm thuốc lá mới đều phải trải qua quá trình đánh giá khoa học. Nó phải được giám sát kỹ càng và chặt chẽ từ FDA."
Cũng theo FDA, thuốc lá điện tử sử dụng dung dịch lỏng có thể chứa nicotin (thường có nguồn gốc từ cây thuốc lá), glycerin, propylene glycol, hương liệu và các thành phần khác. Thiết bị làm nóng bằng điện sẽ làm nóng dung dịch trên để tạo ra khí hơi (aerosol) cho người dùng hít vào.
Trong khi đó, thuốc lá làm nóng bao gồm một thiết bị làm nóng và nguyên liệu lá thuốc lá tự nhiên. Nguyên liệu thuốc lá được bọc trong giấy gói đặc chế, đồng thời thuốc lá bên trong được làm nóng ở nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ khi đốt thuốc lá điếu để tạo ra khí hơi (aerosol) mà người dùng hít vào.
Thuốc lá làm nóng được FDA kiểm duyệt cũng là sản phẩm khép kín, người dùng chỉ có thể sử dụng được sản phẩm theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.
Để được FDA cấp phép, các công ty sản xuất thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử phải chứng minh được sản phẩm của họ có lợi hơn cho sức khỏe cộng đồng. Điều này đồng nghĩa với việc các sản phẩm được cấp phép là giải pháp thay thế giảm tác hại cho người hút thuốc lá trưởng thành, nhưng đồng thời phải có giải pháp ngăn chặn sự thu hút đối với giới trẻ và những người không hút thuốc./.
