Bốn thập kỷ đã trôi qua, chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” cuốitháng 12 năm 1972 của quân và dân ta đánh bại cuộc tập kích đường không chiếnlược quy mô lớn của không quân đế quốc Mỹ đã đi vào huyền thoại lịch sử quân sựthế giới. Kỳ tích lẫy lừng ấy cũng đã trở thành biểu tượng của ý chí, của trí tuệ, tầm vócViệt Nam; viết nên trang sử hào hùng của dân tộc trong thế kỷ XX. Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” là niềm kiêu hãnh, là bài học quýgiá về sức sáng tạo, lòng dũng cảm và chiến thuật quân sự chống tiến công hỏalực đường không của quân và dân ta.
Tiên lượng sớm của Chủ tịch Hồ Chí Minh Bằng sự mẫn cảm của một nhà chiến lược quân sự thiên tài, với tầm nhìn xa, nắmvững tình hình địch, ta, lường trước thủ đoạn của kẻ thù, Chủ tịch Hồ Chí Minhđã có những tiên lượng từ rất sớm, khoa học và chính xác về âm mưu sử dụng máybay chiến lược B52 đánh phá miền Bắc của kẻ thù. Người cùng Trung ương Đảng đã trực tiếp chỉ đạo, định hướng cho quân và dân tachuẩn bị về tư tưởng, lực lượng, xây dựng thế trận phòng không nhân dân, sẵnsàng đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại bằng các loại vũ khí tối tân của địch,bảo vệ vững chắc hậu phương lớn miền Bắc Xã hội Chủ nghĩa. Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu - nguyên Phó Chính ủy Quân chủng Phòng không-Khôngquân nhớ lại Bác Hồ đã có những dự kiến rất sớm để hình thành chiến thuật đánhthắng B52. Năm 1965, Người nhấn mạnh dù Mỹ có B57, B52 hay B gì đi nữa, ta cũngđánh mà đánh là nhất định thắng. “Các chú muốn bắt cọp phải vào tận hang,” Ngườinói. Cuối năm 1967, Bác đã nhận định: “Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B52 rađánh phá Hà Nội rồi có thua nó mới chịu thua. Phải dự kiến trước tình hình nàycàng sớm càng tốt để có thời gian mà suy nghĩ chuẩn bị... Mỹ nhất định sẽ thuanhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội.” Tinh thần đó đã được quán triệt đến cán bộ chiến sỹ toàn Quân chủng Phòngkhông-Không quân, trở thành ý chí sắt đá, sáng tạo trong chiến dịch 12 ngày đêm.Không những trong quân đội mà nhân dân cũng quyết tâm tham gia cuộc chiến đấubảo vệ Hà Nội. Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu kể thấu hiểu lời dạy của Bác, năm 1966 Quân chủngPhòng không-Không quân đã đưa Trung đoàn 238 bí mật cơ động vào chiến trườngVĩnh Linh nghiên cứu, tìm hiểu quy luật hoạt động, cách đánh phá của B52 để từđó tìm ra cách đánh thích hợp. Đêm 7/9/1967, Trung đoàn 238 đã tiêu diệt được 2máy bay B52. Đây là cơ hội để rút kinh nghiệm, biên soạn cẩm nang đánh B52. Theo Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu, phương án tác chiến đánh B52 đã có từ năm 1968và đến tháng 9/1972, phương án hoàn chỉnh được phổ biến cho cán bộ, chiến sỹ,quyết tâm dám đánh và quyết thắng. Cuối tháng 11/1972, phương án cuối cùng đánh B52 đã được Tổng Tham mưu trưởngVăn Tiến Dũng và tập thể lãnh đạo Bộ Tổng tham mưu trực tiếp thông qua, sau đóđược Đại tướng Võ Nguyên Giáp phê chuẩn. “Từ đó, chúng tôi lập kế hoạch đánh B52 và hoàn toàn chủ động. Đêm 18/12, lúc 19giờ 15 phút, được tin B52 cất cánh từ đảo Guam, toàn thể quân chủng và nhân dânsẵn sàng.” 20 giờ 13 phút, Tiểu đoàn 59 tên lửa thuộc Trung đoàn 261 đã bắn rơi chiếc B52đầu tiên, rơi ở cánh đồng Chuôm, Phù Lỗ, Kim Anh (nay là Sóc Sơn, Hà Nội). Tiểuđoàn 77 thuộc trung đoàn 257 bắn rơi B52 tại chỗ. Đêm 18/12, toàn quân chủng vànhân dân đánh thắng B52 trận đầu, lập nên "Điện Biên Phủ trên không."
Tiên lượng sớm của Chủ tịch Hồ Chí Minh Bằng sự mẫn cảm của một nhà chiến lược quân sự thiên tài, với tầm nhìn xa, nắmvững tình hình địch, ta, lường trước thủ đoạn của kẻ thù, Chủ tịch Hồ Chí Minhđã có những tiên lượng từ rất sớm, khoa học và chính xác về âm mưu sử dụng máybay chiến lược B52 đánh phá miền Bắc của kẻ thù. Người cùng Trung ương Đảng đã trực tiếp chỉ đạo, định hướng cho quân và dân tachuẩn bị về tư tưởng, lực lượng, xây dựng thế trận phòng không nhân dân, sẵnsàng đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại bằng các loại vũ khí tối tân của địch,bảo vệ vững chắc hậu phương lớn miền Bắc Xã hội Chủ nghĩa. Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu - nguyên Phó Chính ủy Quân chủng Phòng không-Khôngquân nhớ lại Bác Hồ đã có những dự kiến rất sớm để hình thành chiến thuật đánhthắng B52. Năm 1965, Người nhấn mạnh dù Mỹ có B57, B52 hay B gì đi nữa, ta cũngđánh mà đánh là nhất định thắng. “Các chú muốn bắt cọp phải vào tận hang,” Ngườinói. Cuối năm 1967, Bác đã nhận định: “Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B52 rađánh phá Hà Nội rồi có thua nó mới chịu thua. Phải dự kiến trước tình hình nàycàng sớm càng tốt để có thời gian mà suy nghĩ chuẩn bị... Mỹ nhất định sẽ thuanhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội.” Tinh thần đó đã được quán triệt đến cán bộ chiến sỹ toàn Quân chủng Phòngkhông-Không quân, trở thành ý chí sắt đá, sáng tạo trong chiến dịch 12 ngày đêm.Không những trong quân đội mà nhân dân cũng quyết tâm tham gia cuộc chiến đấubảo vệ Hà Nội. Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu kể thấu hiểu lời dạy của Bác, năm 1966 Quân chủngPhòng không-Không quân đã đưa Trung đoàn 238 bí mật cơ động vào chiến trườngVĩnh Linh nghiên cứu, tìm hiểu quy luật hoạt động, cách đánh phá của B52 để từđó tìm ra cách đánh thích hợp. Đêm 7/9/1967, Trung đoàn 238 đã tiêu diệt được 2máy bay B52. Đây là cơ hội để rút kinh nghiệm, biên soạn cẩm nang đánh B52. Theo Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu, phương án tác chiến đánh B52 đã có từ năm 1968và đến tháng 9/1972, phương án hoàn chỉnh được phổ biến cho cán bộ, chiến sỹ,quyết tâm dám đánh và quyết thắng. Cuối tháng 11/1972, phương án cuối cùng đánh B52 đã được Tổng Tham mưu trưởngVăn Tiến Dũng và tập thể lãnh đạo Bộ Tổng tham mưu trực tiếp thông qua, sau đóđược Đại tướng Võ Nguyên Giáp phê chuẩn. “Từ đó, chúng tôi lập kế hoạch đánh B52 và hoàn toàn chủ động. Đêm 18/12, lúc 19giờ 15 phút, được tin B52 cất cánh từ đảo Guam, toàn thể quân chủng và nhân dânsẵn sàng.” 20 giờ 13 phút, Tiểu đoàn 59 tên lửa thuộc Trung đoàn 261 đã bắn rơi chiếc B52đầu tiên, rơi ở cánh đồng Chuôm, Phù Lỗ, Kim Anh (nay là Sóc Sơn, Hà Nội). Tiểuđoàn 77 thuộc trung đoàn 257 bắn rơi B52 tại chỗ. Đêm 18/12, toàn quân chủng vànhân dân đánh thắng B52 trận đầu, lập nên "Điện Biên Phủ trên không."
Rất nhiều máy bay Mỹ đã bị bắn hạ trong giai đoạn 12 ngày đêm "ĐiệnBiên Phủ trên không." (Ảnh tư liệu)
Chiến thắng Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không là thắng lợi về chính trị, quân sự,ngoại giao, khẳng định đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng và Chủ tịch Hồ ChíMinh vĩ đại cũng như tinh thần, ý chí quyết chiến, quyết thắng, sức sáng tạo củacán bộ, chiến sỹ Quân đội nhân dân Việt Nam. Chiến thắng này cũng thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó của nhân dân Thủ đô HàNội và đồng bào cả nước, cùng với sự ủng hộ, động viên của bạn bè quốc tế, nhấtlà Liên Xô đã giúp đỡ ta về tên lửa, radar, không quân, cán bộ kỹ thuật.
“Không sợ bị bắn rơi, chỉ lo B52 chạy mất” Trung tướng Phạm Tuân - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên phi côngđoàn Không quân Sao Đỏ vẫn nhớ như in về “Pháo đài bay B52” - loại máy bay némbom chiến lược tầm xa, cự ly bay hàng chục ngàn km, mang tới 30 tấn bom, xen kẽbom tấn, bom tạ, bom bi. Một tốp 3 chiếc B52 có thể san bằng diện tích 2km2. Vìvậy, máy bay ném bom hạng nặng này được dùng để ném bom chiến lược các mục tiêudiện rộng sân bay, thành phố, trung tâm chính trị, bến cảng và khi bị đánh thìhầu như các mục tiêu bị phá hủy. Bom tấn phá hầm ngầm, bom tạ phá hầm trú ẩn,bom bi sát thương người khi không còn chỗ trú ẩn. Ngoài ra, B52 còn sử dụng cả tên lửa, đồng thời, B52 lại được bảo vệ bởi các máybay tiêm kích đánh vào trận địa tên lửa, ném bom các sân bay không cho tiêm kíchcủa ta cất cánh. Máy bay B52 được yểm trợ rất mạnh, lại bay ban đêm, gây nhiễu ra đa, nhiễu mụctiêu... Ngoài ra, bản thân B52 được trang bị tên lửa mồi, nếu MIG 21 của chúngta bắn tên lửa thì B52 thả tên lửa mồi, chưa kể B52 cũng được trang bị súng phíađuôi có khả năng tiêu diệt máy bay tiêm kích. B52 còn được bảo vệ bằng các máybay chiến đấu, tiêm kích đánh chặn, đánh ngay vào mục tiêu như sân bay, trận địatên lửa. Vị tướng không quân nhớ lại một trong những khó khăn lớn nhất đối với Bộ độiKhông quân là khi đó, các sân bay chiến đấu của ta bị phá hủy rất nặng nề. Vìvậy, không quân phải tập bay ở những sân bay ngắn, mới làm ở các nông, lâmtrường (sân bay vòng ngoài, sân bay dã chiến), tập bay thấp, bay cao, cất cánhtrong những điều kiện khó khăn để có thể tiếp cận nhanh được B52. Những thờiđiểm như vậy đòi hỏi không chỉ ý chí mà cả trí tuệ, sự sáng tạo của Không quânnhân dân Việt Nam. Trong 12 ngày đêm, Mỹ sử dụng 193 B52 và hơn 1.000 máy bay chiến thuật, trungbình mỗi đêm đánh vào Hà Nội 50-70 lượt B52, cao điểm lên đến 100 lượt B52.Ngoài ra, mỗi đêm trung bình 300 lượt, cao điểm 450 máy bay chiến thuật đánh pháđể yểm trợ. Như vậy, bầu trời Hà Nội, mỗi đêm có 200 -300 máy bay, có thể thấymức độ đánh phá dày đặc như thế nào. “Lúc đó, chúng tôi không sợ bị bắn rơinhưng mỗi nơi bị chậm đi một chút, mình không đuổi được B52. Việc xác định được chính xác vị trí của B52 là rất khó, đòi hỏi sự chủ động củaphi công. Để vượt qua, chúng ta cất cánh ở sân bay mà địch không ngờ tới đểkhông bị chặn ở đầu đường băng. “Tôi cất cánh đêm 17/12, anh Thiều đêm 18/12, mang máy bay về sân bay Cẩm Thủy,không cất cánh ở Hà Nội. Đấy là cách để chúng ta tránh địch chặn đánh ở ngay sânbay.” Khi lên trời rồi, phi công phải nhanh chóng đi vào điều kiện thuận lợi, phánđoán được F4 thường chặn ở đâu, tầm cao nào để tránh. Từ tất cả những kinhnghiệm đó, xây dựng thành phương án bay để tránh F4. “Tôi bắn B52 xong rồi mà F4 vẫn ở đằng sau nhưng không làm gì được!.” Trung tướng Phạm Tuân hồi tưởng: “Khi nhìn thấy B52, không chỉ hồi hộp mà còn lobởi nếu sơ hở một chút, bật ra đa sớm thì F4 sẽ đuổi theo và bắn, B52 chạy mất.Lúc đó tôi chỉ sợ B52 chạy mất, còn F4 xung quanh rất nhiều, tôi báo về sở chỉhuy còn mình chỉ hướng vào chiếc B52 phía trước, cố gắng làm sao để đạt tốc độnhanh nhất, dù bay với tốc độ 1.600km/h mà vẫn thấy chậm vô cùng. Đến khi phóngđược quả tên lửa đi mới thở phào nhẹ nhõm và lúc ấy thì mặc kệ F4 xung quanh,không còn lo lắng gì nữa”. Trung tướng Phạm Tuân nhấn mạnh: Trong chiến dịch này, nhiệm vụ chính, quantrọng nhất của lực lượng Phòng không-Không quân là bảo vệ mục tiêu, chặn máy bayném bom phá hoại. “Địch định san phẳng Hà Nội nhưng trong suốt 12 ngày đêm ĐiệnBiên Phủ trên không thì Hà Nội chỉ chịu 2 vệt bom B52. Chính là bởi vì lực lượngPhòng không-Không quân đã đánh B52 khi chúng mới bay vào, còn cách xa Hà Nội.Tất nhiên nếu chúng ta không bắn rơi B52 thì nhiệm vụ bảo vệ mục tiêu cũng khôngthể hoàn thành.”
Chuyện cuốn “Cẩm nang đánh B52” Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Nguyên tiểuđoàn trưởng tiểu đoàn tên lửa 57 - Sư đoàn Phòng không Hà Nội hồi tưởng cuốitháng 10/1972 diễn ra Hội nghị rút kinh nghiệm cách đánh của bộ đội tên lửa doTư lệnh Quân chủng chủ trì; các thành phần được mở rộng từ kíp trắc thủ, sỹ quanđiều khiển tiểu đoàn trưởng đến Trung đoàn trưởng Trung đoàn tên lửa. Hội nghị bàn cách đánh máy bay B52 thực sự như “Hội nghị Diên Hồng.” Trong hộinghị, các kíp chiến đấu thảo luận, tranh luận bàn cách đánh rất sôi nổi, rất tâmhuyết, mang cả những tâm tư, vướng mắc từ lâu để cùng nhau giải quyết. Kết luận hội nghị của Tư lệnh Quân chủng đã làm thỏa mãn những mong chờ của kípchiến đấu, khích lệ, động viên mỗi pháo thủ hãy nhằm thẳng quân thủ mà bắn, chọnbám sát đúng giải nhiễu B52 mà đánh, nhất định ta sẽ bắn rơi, bắn rơi tại chỗB52. Cuốn cẩm nang 30 trang bìa đỏ cũng được ra đời từ đây. Sau hội nghị về phong trào học tập rèn luyện cách đánh B52 của bộ đội tên lửa, ởhầu khắp các trận địa đâu đâu cũng hào hứng, sôi nổi tỏ rõ quyết tâm mới, khíthế mới. Công tác bảo đảm kỹ thuật từ cơ quan đến đơn vị cũng có phong trào thiđua bảo đảm tham số tốt nhất, không dừng ở tham số cho phép. Các phân đội kỹthuật, các dây chuyền lắp ráp đạn nhất là lắp ráp ban đêm, công tác hậu cần bảođảm đời sống, hay các nhà máy trung đại tu tên lửa đều hưởng ứng thi đua với đơnvị hỏa lực cùng lập công. Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt nhấn mạnh: ”12 ngày đêm năm ấy, chúng ta đã chiếnđấu với một đối tượng hơn hẳn ta về trang bị vũ khí, khí tài; có trình độ khoahọc kỹ thuật tiên tiến, là đội quân thiện chiến nhà nghề, có tiềm lực kinh tếlớn. Nhưng với sự đồng lòng, quyết tâm, quyết đánh thắng, chúng ta đã đánh rơinhiều B52 bắt sống giặc lái ngay từ những đêm đầu của chiến dịch.” Việc bắn rơi tại chỗ B52 đã khích lệ, củng cố quyết tâm của nhân dân và lựclượng chiến đấu. Những trận sau, đêm sau càng đánh càng thắng, thắng liên tụcnhất là những trận then chốt, quyết định. “Có đêm đánh rơi 7 đến 8 máy bay B52 làm cho bọn giặc lái hoang mang hoảng sợ,Nhà Trắng rung chuyển, Không lực Hoa Kỳ thất bại thảm hại” – Trung tướng NguyễnVăn Phiệt tự hào.
Đối phó với tác chiến điện tử của địch Theo Đại tá Nghiêm Đình Tích - Nguyên Đài trưởng đài radar P.35, Trung đoàn 291,Binh chủng Radar, chiến thắng vĩ đại trong chiến dịch phòng không đánh thắngchiến dịch tập kích đường không chiến lược chủ yếu bằng máy bay B52 vào Hà Nội,Hải Phòng cuối năm 1972 thực chất là thắng lợi của ta trong lĩnh vực tác chiếnđiện tử vô cùng khó khăn, ác liệt và gian khổ trước cuộc chiến tranh điện tửhiện đại và vũ khí công nghệ cao của không quân Mỹ. Trong chiến dịch 12 ngày đêm, Không quân Mỹ gây nhiễu ghê gớm hơn nhiều so vớichiến tranh phá hoại lần thứ nhất. Tất cả máy bay đều có máy nhiễu công suấtlớn. Đặc biệt, mỗi B52 có 15 máy gây nhiễu, hai máy phóng nhiễu giấy bạc. Mộttốp B52 có 45 máy, tạo thành nhiễu chồng chéo, dày đặc, đan xen, công suất rấtlớn, phạm vi rất rộng. Đại tá Nghiêm Đình Tích kể lại khi đó, các phong trào thi đua “vạch nhiễu pháthiện B52,” “luyện quân, lập công,” “phiên ban đoàn viên” với quyết tâm chốngnhiễu phát hiện B52, phục vụ vô điều kiện cho các binh chủng hoả lực phòng khôngđánh thắng trong toàn binh chủng trở thành phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắpchưa từng có. Đại tá Nghiêm Đình Tích tự hào: “Chúng tôi kết hợp nhiều biện pháp để nhiễu B52nhẹ nhất và tín hiệu B52 rõ nhất. Nói một cách hình ảnh là nổi lên ba đầu tămthể hiện tín hiệu của từng tốp B52.” Bộ đội Radar phòng không đã không để Tổ quốc bị bất ngờ, tạo điều kiện cho chỉhuy và các binh chủng bắn rơi 34 B52 và giành thắng lợi to lớn./.
“Không sợ bị bắn rơi, chỉ lo B52 chạy mất” Trung tướng Phạm Tuân - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên phi côngđoàn Không quân Sao Đỏ vẫn nhớ như in về “Pháo đài bay B52” - loại máy bay némbom chiến lược tầm xa, cự ly bay hàng chục ngàn km, mang tới 30 tấn bom, xen kẽbom tấn, bom tạ, bom bi. Một tốp 3 chiếc B52 có thể san bằng diện tích 2km2. Vìvậy, máy bay ném bom hạng nặng này được dùng để ném bom chiến lược các mục tiêudiện rộng sân bay, thành phố, trung tâm chính trị, bến cảng và khi bị đánh thìhầu như các mục tiêu bị phá hủy. Bom tấn phá hầm ngầm, bom tạ phá hầm trú ẩn,bom bi sát thương người khi không còn chỗ trú ẩn. Ngoài ra, B52 còn sử dụng cả tên lửa, đồng thời, B52 lại được bảo vệ bởi các máybay tiêm kích đánh vào trận địa tên lửa, ném bom các sân bay không cho tiêm kíchcủa ta cất cánh. Máy bay B52 được yểm trợ rất mạnh, lại bay ban đêm, gây nhiễu ra đa, nhiễu mụctiêu... Ngoài ra, bản thân B52 được trang bị tên lửa mồi, nếu MIG 21 của chúngta bắn tên lửa thì B52 thả tên lửa mồi, chưa kể B52 cũng được trang bị súng phíađuôi có khả năng tiêu diệt máy bay tiêm kích. B52 còn được bảo vệ bằng các máybay chiến đấu, tiêm kích đánh chặn, đánh ngay vào mục tiêu như sân bay, trận địatên lửa. Vị tướng không quân nhớ lại một trong những khó khăn lớn nhất đối với Bộ độiKhông quân là khi đó, các sân bay chiến đấu của ta bị phá hủy rất nặng nề. Vìvậy, không quân phải tập bay ở những sân bay ngắn, mới làm ở các nông, lâmtrường (sân bay vòng ngoài, sân bay dã chiến), tập bay thấp, bay cao, cất cánhtrong những điều kiện khó khăn để có thể tiếp cận nhanh được B52. Những thờiđiểm như vậy đòi hỏi không chỉ ý chí mà cả trí tuệ, sự sáng tạo của Không quânnhân dân Việt Nam. Trong 12 ngày đêm, Mỹ sử dụng 193 B52 và hơn 1.000 máy bay chiến thuật, trungbình mỗi đêm đánh vào Hà Nội 50-70 lượt B52, cao điểm lên đến 100 lượt B52.Ngoài ra, mỗi đêm trung bình 300 lượt, cao điểm 450 máy bay chiến thuật đánh pháđể yểm trợ. Như vậy, bầu trời Hà Nội, mỗi đêm có 200 -300 máy bay, có thể thấymức độ đánh phá dày đặc như thế nào. “Lúc đó, chúng tôi không sợ bị bắn rơinhưng mỗi nơi bị chậm đi một chút, mình không đuổi được B52. Việc xác định được chính xác vị trí của B52 là rất khó, đòi hỏi sự chủ động củaphi công. Để vượt qua, chúng ta cất cánh ở sân bay mà địch không ngờ tới đểkhông bị chặn ở đầu đường băng. “Tôi cất cánh đêm 17/12, anh Thiều đêm 18/12, mang máy bay về sân bay Cẩm Thủy,không cất cánh ở Hà Nội. Đấy là cách để chúng ta tránh địch chặn đánh ở ngay sânbay.” Khi lên trời rồi, phi công phải nhanh chóng đi vào điều kiện thuận lợi, phánđoán được F4 thường chặn ở đâu, tầm cao nào để tránh. Từ tất cả những kinhnghiệm đó, xây dựng thành phương án bay để tránh F4. “Tôi bắn B52 xong rồi mà F4 vẫn ở đằng sau nhưng không làm gì được!.” Trung tướng Phạm Tuân hồi tưởng: “Khi nhìn thấy B52, không chỉ hồi hộp mà còn lobởi nếu sơ hở một chút, bật ra đa sớm thì F4 sẽ đuổi theo và bắn, B52 chạy mất.Lúc đó tôi chỉ sợ B52 chạy mất, còn F4 xung quanh rất nhiều, tôi báo về sở chỉhuy còn mình chỉ hướng vào chiếc B52 phía trước, cố gắng làm sao để đạt tốc độnhanh nhất, dù bay với tốc độ 1.600km/h mà vẫn thấy chậm vô cùng. Đến khi phóngđược quả tên lửa đi mới thở phào nhẹ nhõm và lúc ấy thì mặc kệ F4 xung quanh,không còn lo lắng gì nữa”. Trung tướng Phạm Tuân nhấn mạnh: Trong chiến dịch này, nhiệm vụ chính, quantrọng nhất của lực lượng Phòng không-Không quân là bảo vệ mục tiêu, chặn máy bayném bom phá hoại. “Địch định san phẳng Hà Nội nhưng trong suốt 12 ngày đêm ĐiệnBiên Phủ trên không thì Hà Nội chỉ chịu 2 vệt bom B52. Chính là bởi vì lực lượngPhòng không-Không quân đã đánh B52 khi chúng mới bay vào, còn cách xa Hà Nội.Tất nhiên nếu chúng ta không bắn rơi B52 thì nhiệm vụ bảo vệ mục tiêu cũng khôngthể hoàn thành.”
Chuyện cuốn “Cẩm nang đánh B52” Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Nguyên tiểuđoàn trưởng tiểu đoàn tên lửa 57 - Sư đoàn Phòng không Hà Nội hồi tưởng cuốitháng 10/1972 diễn ra Hội nghị rút kinh nghiệm cách đánh của bộ đội tên lửa doTư lệnh Quân chủng chủ trì; các thành phần được mở rộng từ kíp trắc thủ, sỹ quanđiều khiển tiểu đoàn trưởng đến Trung đoàn trưởng Trung đoàn tên lửa. Hội nghị bàn cách đánh máy bay B52 thực sự như “Hội nghị Diên Hồng.” Trong hộinghị, các kíp chiến đấu thảo luận, tranh luận bàn cách đánh rất sôi nổi, rất tâmhuyết, mang cả những tâm tư, vướng mắc từ lâu để cùng nhau giải quyết. Kết luận hội nghị của Tư lệnh Quân chủng đã làm thỏa mãn những mong chờ của kípchiến đấu, khích lệ, động viên mỗi pháo thủ hãy nhằm thẳng quân thủ mà bắn, chọnbám sát đúng giải nhiễu B52 mà đánh, nhất định ta sẽ bắn rơi, bắn rơi tại chỗB52. Cuốn cẩm nang 30 trang bìa đỏ cũng được ra đời từ đây. Sau hội nghị về phong trào học tập rèn luyện cách đánh B52 của bộ đội tên lửa, ởhầu khắp các trận địa đâu đâu cũng hào hứng, sôi nổi tỏ rõ quyết tâm mới, khíthế mới. Công tác bảo đảm kỹ thuật từ cơ quan đến đơn vị cũng có phong trào thiđua bảo đảm tham số tốt nhất, không dừng ở tham số cho phép. Các phân đội kỹthuật, các dây chuyền lắp ráp đạn nhất là lắp ráp ban đêm, công tác hậu cần bảođảm đời sống, hay các nhà máy trung đại tu tên lửa đều hưởng ứng thi đua với đơnvị hỏa lực cùng lập công. Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt nhấn mạnh: ”12 ngày đêm năm ấy, chúng ta đã chiếnđấu với một đối tượng hơn hẳn ta về trang bị vũ khí, khí tài; có trình độ khoahọc kỹ thuật tiên tiến, là đội quân thiện chiến nhà nghề, có tiềm lực kinh tếlớn. Nhưng với sự đồng lòng, quyết tâm, quyết đánh thắng, chúng ta đã đánh rơinhiều B52 bắt sống giặc lái ngay từ những đêm đầu của chiến dịch.” Việc bắn rơi tại chỗ B52 đã khích lệ, củng cố quyết tâm của nhân dân và lựclượng chiến đấu. Những trận sau, đêm sau càng đánh càng thắng, thắng liên tụcnhất là những trận then chốt, quyết định. “Có đêm đánh rơi 7 đến 8 máy bay B52 làm cho bọn giặc lái hoang mang hoảng sợ,Nhà Trắng rung chuyển, Không lực Hoa Kỳ thất bại thảm hại” – Trung tướng NguyễnVăn Phiệt tự hào.
Đối phó với tác chiến điện tử của địch Theo Đại tá Nghiêm Đình Tích - Nguyên Đài trưởng đài radar P.35, Trung đoàn 291,Binh chủng Radar, chiến thắng vĩ đại trong chiến dịch phòng không đánh thắngchiến dịch tập kích đường không chiến lược chủ yếu bằng máy bay B52 vào Hà Nội,Hải Phòng cuối năm 1972 thực chất là thắng lợi của ta trong lĩnh vực tác chiếnđiện tử vô cùng khó khăn, ác liệt và gian khổ trước cuộc chiến tranh điện tửhiện đại và vũ khí công nghệ cao của không quân Mỹ. Trong chiến dịch 12 ngày đêm, Không quân Mỹ gây nhiễu ghê gớm hơn nhiều so vớichiến tranh phá hoại lần thứ nhất. Tất cả máy bay đều có máy nhiễu công suấtlớn. Đặc biệt, mỗi B52 có 15 máy gây nhiễu, hai máy phóng nhiễu giấy bạc. Mộttốp B52 có 45 máy, tạo thành nhiễu chồng chéo, dày đặc, đan xen, công suất rấtlớn, phạm vi rất rộng. Đại tá Nghiêm Đình Tích kể lại khi đó, các phong trào thi đua “vạch nhiễu pháthiện B52,” “luyện quân, lập công,” “phiên ban đoàn viên” với quyết tâm chốngnhiễu phát hiện B52, phục vụ vô điều kiện cho các binh chủng hoả lực phòng khôngđánh thắng trong toàn binh chủng trở thành phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắpchưa từng có. Đại tá Nghiêm Đình Tích tự hào: “Chúng tôi kết hợp nhiều biện pháp để nhiễu B52nhẹ nhất và tín hiệu B52 rõ nhất. Nói một cách hình ảnh là nổi lên ba đầu tămthể hiện tín hiệu của từng tốp B52.” Bộ đội Radar phòng không đã không để Tổ quốc bị bất ngờ, tạo điều kiện cho chỉhuy và các binh chủng bắn rơi 34 B52 và giành thắng lợi to lớn./.
Thanh Hòa (TTXVN)
