Do trong một thời gian dài Việt Nam không quan tâm đúng mức đến vấn đề bảo vệmôi trường, sự đầu tư về nhân lực, trí lực, vật lực và hành lang pháp lý chưatương xứng nên dẫn đến tình trạng vi phạm diễn ra trên diện rộng.
Từ năm 2010 đến nay, lực lượng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trườngtrên toàn quốc đã phát hiện, xử lý gần 25.000 vụ vi phạm pháp luật về môitrường, đã khởi tố trên 350 vụ án với gần 400 đối tượng, xử phạt vi phạm hànhchính gần 200 tỷ đồng.
Môi trường Việt Nam trong những năm gần đây chịu ảnh hưởng rất lớn của quá trìnhphát triển kinh tế -xã hội, kể cả sự tác động của biến đổi khí hậu.
Các khu đô thị, công nghiệp được hình thành nhanh, song quy hoạch không đồngbộ, thiếu hợp lý làm cho môi trường bị ô nhiễm tràn lan. Chất thải từ sản xuấtcông nghiệp, sinh hoạt ngày càng gia tăng, trong khi công tác thu gom, xử lýchưa hiệu quả.
Bên cạnh đó, rừng bị tàn phá, tài nguyên khoáng sản bị khai thác bừa bãi làmcho nguồn nước suy giảm, đa dạng sinh học bị đe dọa gây mất cân bằng sinh thái,đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người dân, sự bềnvững của phát triển đất nước.
Vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường diễn ra phổ biến nhất là trong lĩnh vựccông nghiệp, xây dựng cơ bản và môi trường đô thị.
Từ năm 2010 đến hết tháng 6/2013, những vi phạm do Cảnh sát phòng chống tộiphạm môi trường phát hiện trong các lĩnh vực này là 6.000 vụ; trong đó đã khởitố gần 40 vụ án với hơn 60 đối tượng; xử lý hành chính hơn 5.000 vụ việc, gần6.000 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền hơn 90 tỷ đồng.
[Hơn 5 tỷ đồng xử phạt 61 cơ sở vi phạm môi trường]
Ô nhiễm môi trường trong hoạt động sản xuất công nghiệp diễn ra nghiêm trọng,trong hầu hết các loại hình sản xuất. Khoảng hơn 60% lượng nước thải hàng ngàytừ các khu, cụm công nghiệp ở các tỉnh, thành phố đều xả thẳng ra nguồn tiếpnhận không qua xử lý, nhất là tại các lưu vực sông Đồng Nai, sông Cầu và sôngNhuệ-sông Đáy.
Nguyên nhân là do phần lớn các nhà đầu tư trong và ngoài nước khi đầu tư xâydựng các dự án chỉ chú trọng đến lợi nhuận mà bỏ qua một số điều kiện về côngtác bảo vệ môi trường như không đánh giá tác động môi trường, không quan tâm xâydựng hệ thống xử lý nước thải. Một số doanh nghiệp tuy có hệ thống xử lý nướcthải nhưng không vận hành hoặc chỉ vận hành theo kiểu đối phó khi có cơ quanchức năng kiểm tra.
Ngoài ra, ô nhiễm môi trường không khí ở khu vực đô thị cũng đang là vấn đề bứcxúc; trong đó giao thông vận tải là nguồn gây ô nhiễm lớn đối với không khí,nhất là sự phát thải các khí CO2, VOC, NO2.
Cộng với chất thải rắn sinh hoạt chiếm tới 60-70% tổng lượng chất thải rắn đôthị không ngừng tăng nhanh, song công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chưa đápứng được nhu cầu đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Hơn 3 năm qua, lực lượng Cảnh sát môi trường cũng đã phát hiện hơn 6.000 vụ viphạm trong quản lý và khai thác lâm sản, khoáng sản và săn bắt động vật hoangdã. Để khai thác được khối lượng gỗ lớn, các đối tượng thường lợi dụng chínhsách chuyển đổi “rừng nghèo’, dự án xây dựng thủy điện, phát quang biên giới đểkhai thác, nhất là các loại gỗ quý hiếm có giá trị xuất khẩu cao như gỗ sưa,nghiến, trắc…
Việt Nam hiện có 1.500 tổ chức, doanh nghiệp tư nhân tham gia khai thác và chếbiến khoáng sản nhưng hầu hết đều không chấp hành nghiêm túc quy định của phápluật về bảo vệ môi trường.
Phổ biến nhất là tình trạng khai thác titan ven biển Miền Trung gây phong hóavà sa mạc hóa; khai thác cát sỏi lòng sông bừa bãi làm sạt lở các tuyến sông lớnnhư sông Hồng, sông Đuống, sông Tiền, sông Hậu…
Qua công tác điều tra cơ bản cơ bản của lực lượng Cảnh sát phòng chống tộiphạm về môi trường, có đến trên 90% cơ sở khai thác, chế biến khoáng sản vi phạmpháp luật về môi trường.
Thực tế cho thấy, việc tiếp tục nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi hoàn thiện hệthống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác bảo vệ môi trường, trongđó trọng tâm là sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường năm 2005 cho phù hợp vớiđiều kiện hiện nay là rất cần thiết.
Bên cạnh đó, Chiến lược phòng, chống tội phạm về môi trường ở Việt Nam cầnđược xây dựng và thực hiện để góp phần thực hiện có hiệu quả Chương trình mụctiêu quốc gia phòng, chống tội phạm và các nhiệm vụ, giải pháp trong định hướngphát triển bền vững đất nước./.
Từ năm 2010 đến nay, lực lượng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trườngtrên toàn quốc đã phát hiện, xử lý gần 25.000 vụ vi phạm pháp luật về môitrường, đã khởi tố trên 350 vụ án với gần 400 đối tượng, xử phạt vi phạm hànhchính gần 200 tỷ đồng.
Môi trường Việt Nam trong những năm gần đây chịu ảnh hưởng rất lớn của quá trìnhphát triển kinh tế -xã hội, kể cả sự tác động của biến đổi khí hậu.
Các khu đô thị, công nghiệp được hình thành nhanh, song quy hoạch không đồngbộ, thiếu hợp lý làm cho môi trường bị ô nhiễm tràn lan. Chất thải từ sản xuấtcông nghiệp, sinh hoạt ngày càng gia tăng, trong khi công tác thu gom, xử lýchưa hiệu quả.
Bên cạnh đó, rừng bị tàn phá, tài nguyên khoáng sản bị khai thác bừa bãi làmcho nguồn nước suy giảm, đa dạng sinh học bị đe dọa gây mất cân bằng sinh thái,đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người dân, sự bềnvững của phát triển đất nước.
Vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường diễn ra phổ biến nhất là trong lĩnh vựccông nghiệp, xây dựng cơ bản và môi trường đô thị.
Từ năm 2010 đến hết tháng 6/2013, những vi phạm do Cảnh sát phòng chống tộiphạm môi trường phát hiện trong các lĩnh vực này là 6.000 vụ; trong đó đã khởitố gần 40 vụ án với hơn 60 đối tượng; xử lý hành chính hơn 5.000 vụ việc, gần6.000 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền hơn 90 tỷ đồng.
[Hơn 5 tỷ đồng xử phạt 61 cơ sở vi phạm môi trường]
Ô nhiễm môi trường trong hoạt động sản xuất công nghiệp diễn ra nghiêm trọng,trong hầu hết các loại hình sản xuất. Khoảng hơn 60% lượng nước thải hàng ngàytừ các khu, cụm công nghiệp ở các tỉnh, thành phố đều xả thẳng ra nguồn tiếpnhận không qua xử lý, nhất là tại các lưu vực sông Đồng Nai, sông Cầu và sôngNhuệ-sông Đáy.
Nguyên nhân là do phần lớn các nhà đầu tư trong và ngoài nước khi đầu tư xâydựng các dự án chỉ chú trọng đến lợi nhuận mà bỏ qua một số điều kiện về côngtác bảo vệ môi trường như không đánh giá tác động môi trường, không quan tâm xâydựng hệ thống xử lý nước thải. Một số doanh nghiệp tuy có hệ thống xử lý nướcthải nhưng không vận hành hoặc chỉ vận hành theo kiểu đối phó khi có cơ quanchức năng kiểm tra.
Ngoài ra, ô nhiễm môi trường không khí ở khu vực đô thị cũng đang là vấn đề bứcxúc; trong đó giao thông vận tải là nguồn gây ô nhiễm lớn đối với không khí,nhất là sự phát thải các khí CO2, VOC, NO2.
Cộng với chất thải rắn sinh hoạt chiếm tới 60-70% tổng lượng chất thải rắn đôthị không ngừng tăng nhanh, song công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chưa đápứng được nhu cầu đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Hơn 3 năm qua, lực lượng Cảnh sát môi trường cũng đã phát hiện hơn 6.000 vụ viphạm trong quản lý và khai thác lâm sản, khoáng sản và săn bắt động vật hoangdã. Để khai thác được khối lượng gỗ lớn, các đối tượng thường lợi dụng chínhsách chuyển đổi “rừng nghèo’, dự án xây dựng thủy điện, phát quang biên giới đểkhai thác, nhất là các loại gỗ quý hiếm có giá trị xuất khẩu cao như gỗ sưa,nghiến, trắc…
Việt Nam hiện có 1.500 tổ chức, doanh nghiệp tư nhân tham gia khai thác và chếbiến khoáng sản nhưng hầu hết đều không chấp hành nghiêm túc quy định của phápluật về bảo vệ môi trường.
Phổ biến nhất là tình trạng khai thác titan ven biển Miền Trung gây phong hóavà sa mạc hóa; khai thác cát sỏi lòng sông bừa bãi làm sạt lở các tuyến sông lớnnhư sông Hồng, sông Đuống, sông Tiền, sông Hậu…
Qua công tác điều tra cơ bản cơ bản của lực lượng Cảnh sát phòng chống tộiphạm về môi trường, có đến trên 90% cơ sở khai thác, chế biến khoáng sản vi phạmpháp luật về môi trường.
Thực tế cho thấy, việc tiếp tục nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi hoàn thiện hệthống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác bảo vệ môi trường, trongđó trọng tâm là sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường năm 2005 cho phù hợp vớiđiều kiện hiện nay là rất cần thiết.
Bên cạnh đó, Chiến lược phòng, chống tội phạm về môi trường ở Việt Nam cầnđược xây dựng và thực hiện để góp phần thực hiện có hiệu quả Chương trình mụctiêu quốc gia phòng, chống tội phạm và các nhiệm vụ, giải pháp trong định hướngphát triển bền vững đất nước./.
Nguyễn Sĩ (TTXVN)
