Tiến hành khai quật khảo cổ chùa Ngũ Đài tại Hải Dương

Các nhà khảo cổ tiến hành thăm dò, thám sát và đã phát lộ nền móng một số công trình, các hiện vật có niên đại tương đối trùng khớp với các thư tịch, bia ký còn lưu giữ tại di tích chùa Ngũ Đài.

Các đại biểu dâng hương. (Ảnh: Mạnh Tú/TTXVN)

Chiều 14/10, Ủy ban Nhân dân tỉnh Hải Dương tổ chức động thổ khai quật khảo cổ chùa Ngũ Đài thuộc phường Hoàng Tiến, thành phố Chí Linh.

Phát biểu tại buổi Lễ, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Hải Dương Lương Văn Cầu đề nghị, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia thực hiện tốt công tác khai quật theo đúng tiến độ đề ra.

Trong quá trình khai quật cần tham vấn ý kiến các nhà khoa học, các chuyên gia khảo cổ để chứng minh giá trị, vai trò của chùa Ngũ Đài trong hệ thống di tích tỉnh Hải Dương nói chung và hệ thống di tích Phật giáo Trúc Lâm nói riêng - một thiền phái Phật giáo mang tinh thần văn hóa Đại Việt với hơi thở, trí tuệ của người Việt được mở mang, khai sáng.

Trước đó, các chuyên gia khảo cổ của Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch Hải Dương tiến hành thăm dò, thám sát và đã phát lộ nền móng một số công trình, các hiện vật có niên đại tương đối trùng khớp với các thư tịch, bia ký còn lưu giữ tại di tích chùa Ngũ Đài.

[Nhiều phát hiện và thành quả nghiên cứu mới về khảo cổ học]

Căn cứ vào kết quả thăm dò, thám sát, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch phối hợp với Bảo tàng Lịch sử quốc gia lập kế hoạch thăm dò, thám sát khai quật khảo cổ học theo quy định và đã được Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch quyết định cấp Giấy phép thăm dò, khai quật khảo cổ khu vực chùa Ngũ Đài nhằm xác định chính xác quy mô, vị trí các công trình, các đơn nguyên kiến trúc, các tầng văn hóa tại đây.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Hải Dương Lương Văn Cầu, các cơ quan chức năng của tỉnh Hải Dương cần phối hợp chặt chẽ với Bảo tàng Lịch sử quốc gia trong quá trình khai quật khảo cổ.

Sau khi xác định quy mô, vị trí các công trình, các đơn nguyên kiến trúc, các tầng văn hóa, các hiện vật đã từng tồn tại khu vực chùa Ngũ Đài, các cơ quan cần tham mưu cho Ủy ban Nhân dân tỉnh sớm có phương án trùng tu, tôn tạo, phục dựng các hạng mục của di tích; đảm bảo an ninh trong suốt quá trình đoàn khảo cổ thực hiện nhiệm vụ tại địa phương...

Cùng với các di tích Phật giáo Trúc Lâm ở vùng Đông Bắc của Tổ quốc như chùa Côn Sơn, chùa Thanh Mai (tỉnh Hải Dương), khu di tích Yên Tử (tỉnh Quảng Ninh), chùa Vĩnh Nghiêm, Bổ Đà (tỉnh Bắc Giang), chùa Ngũ Đài có tên chữ là Kim Quang tự, tương truyền được khởi dựng vào thời Trần thế kỷ 14, là di tích thuộc thiền phái Phật giáo Trúc Lâm, đã từng là một trong những trung tâm Phật giáo lớn ở thế kỷ 17-18, có vị trí đặc biệt quan trọng trong hệ thống các di tích Phật giáo Trúc Lâm.

Trải qua thời gian và chiến tranh, ngôi chùa đã bị tàn phá, di chuyển vị trí nhiều lần; các tài liệu thư tịch, bia ký ghi về chùa Ngũ Đài đã bị mai một, gây nhiều khó khăn cho công tác nghiên cứu, phát huy giá trị, phục hồi đúng với quy mô mà ngôi chùa đã từng tồn tại trong lịch sử.

Vì vậy, việc nghiên cứu, xác định các giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đối với di tích chùa Ngũ Đài, qua công tác khảo cổ học nhằm góp phần bảo vệ, tôn vinh những giá trị lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh của chùa Ngũ Đài nói riêng và trong sự kết nối với các di tích Phật giáo Trúc Lâm tiêu biểu nói chung.

Các đại biểu động thổ khai quật khảo cổ chùa Ngũ Đài. (Ảnh: Mạnh Tú/TTXVN)

Công tác thám sát, khai quật sẽ được các nhà khoa học tiến hành từ nay đến hết tháng 6/2020, với diện tích khoảng 990m2 tại các khu vực chùa Ngũ Đài, núi Đống Thóc, núi Hang Khách, khe Hang Mẫu và núi Bát Hương.

Chùa Ngũ Đài ở xã Hoàng Tiến không chỉ là ngôi cổ tự mang đậm dấu ấn Thiền phái Trúc Lâm mà còn nổi danh với cảnh đẹp kỳ vĩ của 5 đỉnh núi thiêng.

Được xây dựng từ thời Trần, chùa Ngũ Đài ở xã Hoàng Tiến (Chí Linh) không chỉ là ngôi cổ tự mang đậm dấu ấn Thiền phái Trúc Lâm mà còn nổi danh với cảnh đẹp kỳ vĩ của 5 đỉnh núi thiêng.

Chùa Ngũ Đài có tên Kim Quang tự, tọa lạc trên một khu đất cao, ẩn hiện giữa những cây thông cổ thụ dưới chân núi Đống Thóc. Phía sau núi Đống Thóc là núi Bát Hương.

Các ngọn núi này được thiên tạo sắp xếp thành 5 đỉnh lô xô nối tiếp nhau gọi là Ngũ Đài Sơn. Mang theo đồ đạc trên vai, chúng tôi bắt đầu hành trình khám phá Ngũ Đài. Mỗi bước càng gần thêm chốn cửa phật hư không, thoát tục. Chùa Ngũ Đài kiểu chữ Đinh gồm 5 gian tiền đường và 2 gian thượng điện, kiến trúc đao tầu chéo góc, phần gần nóc tạo dáng con chồng giá chiêng truyền thống. Nhìn tổng thể công trình được tạo dáng hài hòa, thanh thoát.

Chùa Ngũ Đài thờ 3 vị tổ của Thiền phái Trúc Lâm thời Trần là Phật hoàng Trần Nhân Tông, Đệ nhị tổ Pháp Loa, Đệ tam tổ Huyền Quang. Cũng như nhiều ngôi chùa ở miền Bắc, chùa Ngũ Đài còn thờ Phật theo phái Đại Thừa với các pho Tam thế, A Di Đà, Quan âm, tòa Cửu Long.

Nhà tổ chùa kiến trúc theo hình chữ nhất gồm 3 gian có ban thờ và tượng đức Tổ Tây và các vị sư trụ trì chùa qua các thời kỳ. Các pho tượng trong chùa được các nghệ nhân dân gian chế tác có hồn, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật giá trị.

Đứng từ cửa chùa, phóng tầm mắt ra phía trước bắt gặp quang cảnh xóm thôn bao la với các vườn cây trái ngút mắt./.

(Vietnam+)