Giờ thực hành trên động vật của sinh viên trường Đại học Y Dược Hải Phòng. (Ảnh: Quý Trung/TTXVN) Mới đây, một nhóm nghiên cứu độc lập đã công bố kết quả xếp hạng 49 trường đại học đã gây xôn xao dư luận.
Đánh giá về việc này, bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) ghi nhận nỗ lực của nhóm đã chủ động nghiên cứu và công bố kết quả xếp hạng theo cách tiếp cận độc lập.
Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Kim Phụng khẳng định xếp hạng các trường đại học theo đúng ý nghĩa là cần thiết đối với hệ thống đại học, nhưng công việc này cần phải chuẩn bị thật kỹ, thận trọng, kết quả phải có sức thuyết phục; nếu làm không thận trọng sẽ mang lại tác dụng ngược...
Việc xếp hạng đại học cần chuẩn bị kỹ lưỡng
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học Nguyễn Thị Kim Phụng cho biết trước hết, người học cần có thông tin về các trường để tham khảo, so sánh, lựa chọn một trường để theo học. Các nhà khoa học, người lao động cần thông tin để chọn nơi làm việc phù hợp; các đối tác chọn nơi hợp tác nghiên cứu, giảng dạy, đặt hàng đào tạo; các nhà tuyển dụng cần thông tin để chọn "sản phẩm đào tạo" của trường nào để sử dụng...
Với các trường đại học được xếp hạng, bảng xếp hạng với các công cụ phân tích thuyết phục sẽ giúp các trường có góc nhìn, đánh giá khách quan hơn về các mặt hoạt động cơ bản, nâng cao uy tín; đồng thời giúp nhà trường đưa ra quyết định về chiến lược cải thiện chất lượng, hiệu quả hoạt động, cạnh tranh lành mạnh để phát triển và nâng cao chất lượng, phục vụ người học, phục vụ cộng đồng. Các trường có thứ hạng cao sẽ dễ dàng thu hút sinh viên, tăng học phí để có thêm nguồn tài chính đầu tư cho chất lượng…
Đối với cơ quan quản lý, thông tin về xếp hạng các trường giúp xác định tương quan năng lực của mỗi trường với cả hệ thống để quyết định đầu tư ngân sách, đặt hàng đào tạo, tham khảo để xây dựng chính sách cho giáo dục đại học.
Việc xếp hạng cũng góp phần nâng cao tính minh bạch thông tin về điều kiện đảm bảo chất lượng, chất lượng thực tế, hiệu quả hoạt động của các trường… để xã hội giám sát, tạo ra động lực cạnh tranh tốt trong toàn hệ thống…
[Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học: Sẽ có đặt hàng đào tạo sư phạm]
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học đưa ra thông tin cho rằng hiện nay, không phải nước nào cũng xếp hạng đại học, ngay cả những nước phát triển. Điều này cho thấy mức độ khó khăn, tính phức tạp của công việc này. Việc xếp hạng các trường đại học cần phải chuẩn bị thật kỹ, thận trọng, kết quả đưa ra phải có sức thuyết phục.
Trên thế giới có rất nhiều tổ chức xếp hạng đại học nhưng chỉ có một số rất ít có uy tín và đưa ra kết quả được nhiều bên sử dụng để tham khảo.
Tất cả các bảng xếp hạng cũng đều là thông tin tham khảo. Tuy nhiên, nếu làm không thận trọng sẽ gây tác dụng ngược, làm ảnh hưởng đến uy tín của một số trường, làm “nhiễu” thông tin xếp hạng.
Thậm chí, có chủ thể lợi dụng xếp hạng để trục lợi (công bố kết quả xếp hạng không đúng thực tế, thu học phí cao sau khi có kết quả xếp hạng không đúng thực tế; chú trọng đầu tư cho một số tiêu chí xếp hạng, không tính đến mục tiêu phát triển toàn diện và đáp ứng nhu cầu của người học, phục vụ cộng đồng…).
Luật Giáo dục đại học sửa đổi, bổ sung sẽ có điều về xếp hạng
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học Nguyễn Thị Kim Phụng cũng cho hay sau khi có Luật Giáo dục đại học, năm 2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 73 về phân tầng, xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã dự thảo xong thông tư hướng dẫn từ năm 2016.
Luật Giáo dục đại học quy định: “Chính phủ... ban hành khung xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học theo mỗi tầng và tiêu chuẩn của từng hạng trong khung phục vụ công tác quản lý nhà nước và ưu tiên đầu tư từ ngân sách nhà nước cho giáo dục đại học. Thủ tướng Chính phủ công nhận xếp hạng đối với đại học, trường đại học; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận xếp hạng đối với trường cao đẳng” (Điều 9)...
Theo Nghị định số 73/2015/NĐ-CP, một trong những tiêu chí để xếp hạng là kết quả kiểm định chất lượng. Công tác này hiện đang được triển khai và đang tiến triển tốt. Các trường được kiểm định chất lượng thì cơ sở dữ liệu sẽ có độ tin cậy, được sử dụng làm một trong những cơ sở để tiến hành xếp hạng thì kết quả xếp hạng sẽ tin cậy hơn. Đó là những lý do mà việc xếp hạng chưa được triển khai trong thời gian vừa qua.
Sắp tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ đưa vấn đề xếp hạng đại học vào nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục đại học để việc xếp hạng của Việt Nam gần hơn với thông lệ quốc tế và phù hợp với chủ trương tự chủ đại học đang được ngày càng mở rộng ở Việt Nam.
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng cũng nhấn mạnh xếp hạng đại học cần phải dựa trên cơ sở dữ liệu tin cậy, đánh giá trên một bộ tiêu chí khoa học, đầy đủ; được thực hiện theo những nguyên tắc, quy trình được các bên liên quan tham gia thì kết quả xếp hạng mới có độ tin cậy cao, mới được tham khảo rộng rãi.../.
