Sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng bởi El Nino gây hạn hán. (Ảnh: Reuters) Nắng nóng gay gắt lan rộng khắp khu vực Đông Nam Á trong những tuần gần đây báo hiệu sự quay trở lại của El Nino, khiến các quốc gia này phải chuẩn bị đối phó với hàng loạt khó khăn, từ tình trạng thiếu nước đến cháy rừng và mây mù độc hại.
Nhiệt độ tăng cao có thể đe dọa sản lượng nông nghiệp ở khu vực Đông Nam Á, vốn là những nước sản xuất chính về dầu cọ, gạo, càphê và các mặt hàng khác, trong khi áp lực về nguồn nước và điện có thể ảnh hưởng đến ngành sản xuất đang phát triển của khu vực.
Bảy tỉnh của Indonesia - chủ yếu là các khu vực sản xuất dầu cọ trên đảo Sumatra và đảo Borneo - gần đây đã được đặt trong tình trạng báo động khẩn cấp trong bối cảnh gia tăng lo ngại về cháy rừng do hạn hán.
El Nino là một hình thái khí hậu bắt nguồn từ Thái Bình Dương được đánh dấu với đặc điểm nhiệt độ bề mặt nước biển cao hơn mức trung bình. El Nino thường gây ra tình trạng nóng và khô, trái ngược với thời tiết ẩm ướt và mát mẻ hơn từ La Nina.
Sau ba năm La Nina, tới đầu năm 2023, El Nino đang quay trở lại. Bà Dwikorita Karnawati, Giám đốc Cơ quan Khí hậu và Khí tượng Indonesia cho biết El Nino dự kiến sẽ mạnh lên trong vài tháng tới.
Bà nói thêm rằng năm nay có thể tương tự như năm 2019, khi El Nino góp phần tàn phá đất đai và gây ra các vụ cháy rừng ở những nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, với thiệt hại lên tới 5,2 tỷ USD theo ước tính của Ngân hàng Thế giới.
Những đám cháy rừng tại Indonesia đã gây ra tình trạng khói mù dày đặc vượt qua biên giới quốc gia, làm gián đoạn hàng trăm chuyến bay trong nước và ở các nước láng giềng Singapore và Malaysia, cũng như gây ra các vấn đề về hô hấp cho hàng triệu người.
Lửa bùng lên từ các đám cháy rừng ở Kampar, Indonesia. (Ảnh: AFP/TTXVN) Các nhà chức trách ở Singapore đã cảnh báo người dân rằng các vụ cháy rừng có thể gia tăng từ tháng 6 và đang phối hợp để giảm thiểu nguy cơ khói mù từ Indonesia và Malaysia.
Từ cuối tháng 5, Cơ quan Khí tượng Singapore đã khuyến cáo người dân chuẩn bị đủ khẩu trang và đảm bảo máy lọc không khí trong tình trạng hoạt động tốt.
Thời tiết nắng nóng do El Nino gây ra dự kiến cũng sẽ khiến thu hoạch các loại cây trồng như dầu cọ ở Indonesia và Malaysia, lúa ở Thái Lan và Việt Nam hay ngô ở Philippines, sụt giảm.
Tại Việt Nam, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo những đợt nắng nóng kỷ lục, hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước sẽ tiếp tục diễn ra “trên diện rộng” trong những tháng đầu năm 2024 do El Nino.
Hiệp hội Càphê và Cacao Việt Nam đã trích dẫn một báo cáo cảnh báo rằng sản lượng càphê ở Việt Nam - nước xuất khẩu hạt càphê Robusta và gạo hàng đầu thế giới - có thể giảm tới 20% trong năm 2023.
Tại Thái Lan, nước xuất khẩu gạo và đường số hai thế giới, nhiệt độ trong tháng 4 đạt mức cao kỷ lục 43 độ C. Văn phòng Ủy ban Mía đường Thái Lan dự báo sản lượng mía trong nước sẽ giảm xuống 70-80 triệu tấn trong năm nay từ 94 triệu tấn vào năm 2022.
Trong khi đó, Trung tâm nghiên cứu Kasikorn có trụ sở tại Bangkok ước tính sản lượng gạo của Thái Lan giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 25 triệu tấn.
Trên thực tế, Bộ Nông nghiệp Thái Lan đã yêu cầu nông dân không trồng lúa trái vụ để dành nước cho các loại cây trồng khác, cũng như cho ngành công nghiệp và du lịch.
[Nhiệt độ toàn cầu cán mốc kỷ lục mới trong mùa Hè do El Nino]
Tại Philippines, ước tính ban đầu cho thấy sản lượng gạo có thể giảm khoảng 1,8% và ngô vàng giảm 1% vào năm 2023.
Mặc dù tác động kinh tế có thể ở mức tối thiểu, nhưng Ngân hàng Trung ương Philippines coi tác động của El Nino đối với giá lương thực và năng lượng là nguy cơ làm gia tăng lạm phát vốn đã giảm tốc nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu của chính phủ.
El Nino cũng được cho là sẽ tác động đến sản lượng thủy điện ở khu vực Đông Nam Á, cũng như đẩy nhu cầu năng lượng tăng lên khi các doanh nghiệp và gia đình tăng cường sử dụng điều hòa không khí.
Chân móng cầu Hòa Bình 1 trồi lên khi sông Đà phía hạ lưu bị cạn nước. (Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN) Tình trạng thiếu nước đã ảnh hưởng đến hoạt động của các nhà máy thủy điện ở Việt Nam, gây ra tình trạng cắt điện luân phiên trên diện rộng.
Vào đầu tháng 6, tỉnh Bắc Giang - nơi có các nhà cung cấp của Samsung và Apple - đã lên lịch cắt điện kéo dài nhiều giờ, mặc dù các nhà sản xuất lớn được cho là vẫn có thể tiếp tục sản xuất.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã phát động "phong trào tiết kiệm điện quốc gia," yêu cầu chính phủ và các hộ gia đình thắt lưng buộc bụng và các doanh nghiệp hạn chế sử dụng máy móc hạng nặng trong giờ cao điểm và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo tại chỗ.
Ở Thái Lan, các khu công nghiệp lớn - đặc biệt là ở Hành lang Kinh tế phía Đông - đang chuẩn bị đối phó với El Nino bằng cách tích đầy các cơ sở dự trữ nước tư nhân để đảm bảo nguồn cung khi hạn hán.
Vào tháng 6, Cơ quan Quản lý Thiên tai Quốc gia Malaysia đã bắt đầu gieo mây - phương pháp tạo mưa nhân tạo - ở khu vực phía bắc của Bán đảo Malaysia, nơi Cục Khí tượng đã cảnh báo về tình trạng thiếu hụt nước ở các đập lớn./.
