Chiêm ngưỡng những con tem vô giá về Chiến thắng Điện Biên Phủ

Định kỳ 10 năm một lần sẽ có một bộ tem Việt Nam được phát hành nhân dịp kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Mỗi năm, các bộ tem, con tem đều mang những thiết kế đặc thù, dễ nhận biết và đẹp mắt.

Cả nước đang tiến đến tháng Năm lịch sử, thời gian mà 7 thập kỷ trước quân và dân ta tạo nên chiến thắng chấn động địa cầu tại Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024). Báo Điện tử VietnamPlus giới thiệu bộ sưu tập tem của nhà sưu tầm Lê Hùng (Hà Nội), giúp bạn đọc nhìn lại những khoảnh khắc, những thành tố không thể thiếu trong “9 năm làm một Điện Biên - nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”.

Ngay trong tháng 10/1954 - khoảng 3 tháng sau sự kiện lẫy lừng, bộ tem kỷ niệm đầu tiên đã được phát hành, mang tên “Chiến thắng Điện Biên Phủ.” Tác giả bộ tem là họa sỹ Bùi Trang Chước, tác giả Quốc huy Việt Nam. Bộ tem gồm 4 mẫu mang tên “Trên nóc hầm Đờ Cát-xtơ-ry” (tướng Christian De Castries) tương đương 4 màu, đánh số mẫu từ 030-033. Trong ảnh là tem màu cam đồng, mẫu 033.

Ngày 7/5/1964, bộ tem “Kỷ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên Phủ” do họa sỹ Trần Lương thiết kế được phát hành. Bộ tem có 4 thiết kế khác nhau, mẫu số 353-356, khắc họa những thành tố quan trọng làm nên chiến dịch và hình ảnh Điện Biên ngày nay. Trong hình là mẫu 353 tái hiện cảnh tượng đã làm nên huyền thoại trong chiến dịch: Hơn 5.000 người kéo thành công những khẩu pháo nặng hàng tấn vượt rừng, vượt đèo núi hơn 15 cây số, tạo nên một trong điều phi thường đầu tiên mà quân Pháp không thể ngờ tới.

Mẫu 354 - “Bao vây Mường Thanh” - ghi lại thời điểm Việt Nam đánh trận mở màn, chiếm thành công đồi Him Lam ngày 13/3/1954. Đây trận đầu tiên mang tính quyết định cho cả chiến dịch, quân và dân ai nấy đều áp lực nhưng mang quyết tâm cao, bất chấp những cảnh báo và đe dọa của địch về mức độ bất khả xâm phạm, kiên cố nhất của toàn cứ điểm.

Trong hình là mẫu 355 - “Phá bom nổ chậm” - tái hiện cảnh các trinh sát trực tiếp đi rà bom được thả từ máy bay địch. Đây là một trong những công tác hiểm nguy nhất, lằn ranh giữa sự sống và cái chết có khi chỉ cách nhau vài bước chân.

Mẫu cuối trong bộ - mẫu 356 “Điện Biên ngày nay” - mang hình ảnh cánh đồng lúa trải dài. Điện Biên với cánh đồng Mường Thanh đã trở thành vựa lúa lớn nhất Tây Bắc, xuất hiện trong câu nói dân gian "Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc" (Nhất Mường Thanh - Điện Biên, nhì Mường Lò - Yên Bái, tam Mường Than - Lai Châu và tứ Mường Tấc - Sơn La).

Năm 1974, bộ “Kỷ niệm 20 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ” được phát hành với 2 thiết kế: Người chiến sỹ phất cao lá cờ Quyết chiến quyết thắng trên hầm nóc De Castries đầy tính biểu tượng và Huy hiệu Chiến sỹ Điện Biên Phủ. Màu sắc chủ đạo đỏ-vàng tạo độ tương phản cao, gây chú ý với người xem.

Năm 1984, bộ tem nhân kỷ niệm 30 năm gồm 7 thiết kế, từ mẫu số 1485-1491 - khái quát những giai đoan mấu chốt trong chiến dịch chưa từng được khắc họa trước đây. Mẫu trong hình là 1485 - tái hiện cảnh họp Bộ Chỉ huy mặt trận, gồm Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Trường Chinh, Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Mẫu 1486 khắc họa cảnh đoàn các chiến sỹ hành quân ra trận vào ban đêm. Tác giả-họa sỹ Huy Toàn mang đến những nét vẽ đẹp mắt, phối với bảng màu gây ấn tượng về mặt thị giác với người xem.

Mẫu số 1487 - Nói đến chiến thắng của chiến dịch thì không thể bỏ qua công lao của dân công hỏa tuyến. Bà con tại địa phương chính là những người đã cưu mang, che chở đồng bào mình, trở thành làm nòng cốt để thực hiện chủ trương kháng chiến của Đảng ở vùng Tây Bắc.

Mẫu 1488 - Cảnh kéo pháo huyền thoại được tái hiện một lần nữa. So với bộ tem đợt kỷ niệm 10 năm, thiết kế lần này rõ nét và bắt mắt hơn. Phía sau nòng pháo chĩa về quân thù là sức lực phi thường, lòng quyết tâm giải phóng giành độc lập của dân tộc Việt Nam.

Mẫu 1489 hình tượng hóa thành công của lực lượng pháo cao xạ, vừa bảo vệ bầu trời, yểm hộ bộ binh chiến đấu, vừa góp phần chặn đường chi viện của quân thù. Trong cả chiến dịch quân ta bắn rơi và phá hủy 177 máy bay các loại của địch. Thành tích nổi bật nhất là bắn hạ thành công “pháo đài bay” B24 ngày 12/4 - nguồn cung đáng kể cho khối bộc phá gần 1.000kg phá đồi A1 ngày 6/5, dọn đường cho ngày chấm dứt chiến dịch (7/5).

Mẫu 1490 là hình ảnh các chiến sỹ xông lên đánh chiếm cứ điểm. Đáng chú ý về bộ “Kỷ niệm 30 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ,” đây là bộ duy nhất trong số các bộ tem bưu chính về chiến thắng Điện Biên Phủ được in ở nước ngoài, cụ thể là ở nước bạn Cuba.

Khoảnh khắc huyền thoại quân ta giương cao cờ Quyết chiến quyết thắng trên hầm De Castries được chọn làm hình ảnh kết thúc bộ tem.

Dịp kỷ niệm 30 năm (1954-1984) này còn có một mẫu Tem Quân đội do Hoàng Thúy Liệu thiết kế. Trên nền tảng của chiến thắng Điện Biên Phủ là một Điện Biên từng bước phát triển trong thời bình.

Năm 1994 đánh dấu dịp kỷ niệm 40 năm sau chiến thắng. Bộ tem phát hành khi đó do họa sỹ Trịnh Quốc Thụ thiết kế. Khác với những nét vẽ tỉ mỉ và rực rỡ của bộ tem 30 năm, tác giả chọn nét vẽ khái quát trên một tông màu chủ đạo là nâu vàng và xanh dương. Trong hình là mẫu 2601 - “Kéo pháo vào trận địa".

Mẫu 2602 “Mừng chiến thắng” là hình ảnh quân dân, bà con các dân tộc thiểu số từng bừng múa hát.

Bộ tem kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ do nữ họa sỹ Vũ Liên thiết kế, nữ giới xuất hiện chủ yếu trên 3 con tem. Bộ sưu tập của ông Lê Hùng không có bộ tem này. (Ảnh chụp từ VietnamStamp.com.vn).

Ở dịp 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954-2014), Công ty Tem chỉ phát hành một mẫu. Trong hình là Đài tưởng niệm trên đồi D1, nằm tại trung tâm Thành phố Điện Biên Phủ, khánh thành ngày 30/4/2004 nhân dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng chiến dịch.

Năm 2017, Công ty phát hành con tem tri ân Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại quê nhà Quảng Bình của ông. Trong tem là chân dung Đại tướng trên nền hình ảnh Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân – Tổ chức tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đại tướng lần cuối ghé thăm chiến trường xưa năm 2004 trước khi qua đời vì tuổi cao sức yếu năm 2013.

Năm 2024 - kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Chiến dịch Điên Biên Phủ, Công ty Tem Việt Nam dự kiến phát hành bộ kỷ niệm trong tháng Tư.

(Vietnam+)