Quyền Giám đốc NASA kiêm Bộ trưởng Giao thông Mỹ, ông Sean Duffy, cho biết sẽ có cuộc gặp với người đứng đầu Cơ quan Vũ trụ Nga Roscosmos, Dmitry Bakanov, vào cuối tuần này nhằm tìm kiếm sự đồng thuận trong hợp tác không gian.
Đây sẽ là cuộc tiếp xúc trực tiếp đầu tiên giữa lãnh đạo hai cơ quan kể từ năm 2018. Phát biểu sau một sự kiện tại Đồi Capitol ngày 29/7, ông Duffy thừa nhận Mỹ và Nga vẫn còn nhiều bất đồng sâu sắc liên quan đến xung đột tại Ukraine.
Tuy vậy, ông khẳng định Washington tiếp tục duy trì quan hệ đối tác với Moskva trong chương trình Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), đồng thời nhấn mạnh Mỹ sẽ không ngừng thúc đẩy các liên minh, hợp tác và tình hữu nghị trong bối cảnh nhân loại mở rộng hoạt động thám hiểm vũ trụ.
Chương trình không gian hiện được xem là một trong số ít lĩnh vực hợp tác còn tồn tại giữa hai nước Nga - Mỹ, sau khi quan hệ song phương rơi vào khủng hoảng kể từ cuộc xung đột Nga – Ukraine năm 2022. Trước đó, lần gặp gần nhất giữa lãnh đạo NASA và Roscosmos diễn ra tháng 10/2018 tại Sân bay vũ trụ Baikonur (Kazakhstan).
Khả năng hai nước nối lại hợp tác trong lĩnh vực vũ trụ mang ý nghĩa vượt ra ngoài phạm vi khoa học thuần túy, mở ra nhiều triển vọng tích cực cho nhân loại trên các phương diện chính trị, khoa học, kinh tế và cả tầm nhìn lâu dài về khám phá vũ trụ.
Một trong những tác động dễ nhận thấy nhất chính là việc duy trì sự tồn tại và vận hành an toàn của Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Đây hiện là dự án hợp tác đa quốc gia quan trọng nhất trong lĩnh vực không gian, nơi các phi hành gia Mỹ và Nga cùng làm việc, cùng chia sẻ trách nhiệm kỹ thuật phức tạp để duy trì hoạt động ổn định.
Roscosmos và NASA gần đây đã thống nhất kéo dài thời gian vận hành ISS đến ít nhất năm 2028, và quyết định này chỉ có thể đạt được nhờ đối thoại trực tiếp.
Nếu một trong hai phía ngừng vai trò, nguy cơ ISS mất kiểm soát, trôi lệch quỹ đạo hoặc rơi trở lại Trái đất là hoàn toàn có thật. Chính vì vậy, hợp tác không chỉ là lựa chọn mang tính chiến lược mà còn là điều kiện sống còn để bảo đảm an toàn cho toàn nhân loại.
Bên cạnh lợi ích kỹ thuật, việc hai cường quốc vũ trụ nối lại đối thoại còn mang ý nghĩa chính trị – ngoại giao sâu xa. Trong lịch sử, hợp tác giữa Mỹ và Liên Xô rồi Nga trong lĩnh vực vũ trụ từng trở thành biểu tượng hòa giải, như sứ mệnh Apollo–Soyuz năm 1975, diễn ra ngay trong giai đoạn Chiến tranh Lạnh căng thẳng.
Việc tái lập kênh đối thoại hiện nay được kỳ vọng có thể tạo ra một “cầu nối” mới, giúp giảm leo thang căng thẳng và mở đường cho các cuộc thảo luận cởi mở hơn trong tương lai.
Xa hơn nữa, đối thoại không gian còn mở ra triển vọng hợp tác trong các chương trình khám phá Mặt Trăng và không gian sâu. Trong cuộc gặp đầu tháng 8, lãnh đạo NASA và Roscosmos đã thảo luận không chỉ về việc duy trì ISS mà còn về các kế hoạch hợp tác lâu dài hơn, bao gồm các dự án thám hiểm Mặt Trăng và vươn xa tới không gian sâu.
Điều này gợi mở khả năng Nga tham gia vào một số chương trình quốc tế như Artemis của Mỹ, dù hiện nay Nga vẫn giữ thái độ dè dặt. Nếu hợp tác này thành hình, nó sẽ đánh dấu bước ngoặt lớn, tạo ra liên minh khoa học – kỹ thuật có khả năng tăng tốc đáng kể tiến trình loài người mở rộng hiện diện ra ngoài Trái đất.
Ở khía cạnh kinh tế và kỹ thuật, việc khôi phục đối thoại cũng hứa hẹn mang lại lợi ích to lớn. Các dự án hợp tác có thể thúc đẩy chuỗi cung ứng công nghệ xuyên quốc gia, đồng thời tạo điều kiện để khai thác thế mạnh riêng của từng nước.
Ví dụ, Rosatom – tập đoàn năng lượng hạt nhân của Nga – từng được nhắc tới như một đối tác tiềm năng trong việc cung cấp công nghệ cho các sứ mệnh tới Sao Hỏa, bao gồm cả những dự án do công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk đang theo đuổi.
Trong khi đó, Nga cũng đang mở rộng hợp tác với Trung Quốc thông qua Dự án Trạm Nghiên cứu Mặt Trăng quốc tế. Nếu Mỹ và Nga tiếp tục duy trì đối thoại, điều đó có thể giúp Nga cân bằng chiến lược, đồng thời hình thành một mạng lưới hợp tác vũ trụ đa chiều hơn, mang lại lợi ích cho toàn cầu./.
Nga: Tập đoàn Roscosmos thông báo phóng thành công 20 vệ tinh lên quỹ đạo
Tên lửa đẩy Souyz-2.1b được phóng lên từ sân bay vũ trụ Vostochny vào lúc 8h54 theo giờ Moskva, đem theo các vệ tinh được thiết kế để nghiên cứu các quá trình vật lý trong tầng điện ly của Trái Đất.
