Ngày 7/1/2011, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết trao quyết định Quốc tịch Việt Nam cho ông Kostas Sarantidis-Nguyễn Văn Lập. (Ảnh: Nguyễn Khang/TTXVN) Có một người Hy Lạp đã tự nguyện đứng vào hàng ngũ Việt Minh, đi suốt cuộc trường chinh chống thực dân Pháp và sau đó tiếp tục cống hiến cho cách mạng Việt Nam đến hơi thở cuối cùng, trở thành người nước ngoài duy nhất được Nhà nước Việt Nam phong tặng Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Đó là chiến sỹ quốc tế, bộ đội Cụ Hồ Kostas Sarantidis Nguyễn Văn Lập. Ông vừa hoàn thành nghĩa vụ của một đời người và trở về với đất mẹ vào ngày 25/6/2021 ở tuổi 94.
Anh bộ đội Cụ Hồ Kostas Saratidis Nguyễn Văn Lập
Kostas Sarantidis sinh năm 1927 tại thành phố Athens, trong một gia đình công nhân ở miền bắc Hy Lạp. Năm 1943, mới 16 tuổi, Kostas Sarantidis bị bắt đi lính để đưa sang Đức phục vụ cho chế độ phátxít Hitler.
Đến Nam Tư, ông trốn thoát, sống vật vờ trên những chuyến tầu lửa ngược xuôi dọc biên giới Nam Tư-Hy Lạp.
Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, ông không thể trở về Hy Lạp vì không có giấy tờ tùy thân. Sau đó, ông bị tham gia đội quân lê dương của Pháp và được điều tới Đông Dương để tham gia cuộc chiến chống phátxít Nhật.
Tuy nhiên, ngay khi tới Sài Gòn năm 1946, được tận mắt chứng kiến những hành động tàn phá, giết chóc của quân đội xâm lược đối với những người dân Việt Nam vô tội, nhận thức được rõ bản chất chính nghĩa của cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam, ông đã quyết định đi theo Mặt trận Việt Minh, lấy tên Việt Nam là Nguyễn Văn Lập, chính thức trở thành anh bộ đội Cụ Hồ.
Chín năm kháng chiến chống Pháp, ông được giao làm nhiều công việc trong các đơn vị quân chính quy Liên khu 5, có mặt trong nhiều trận chiến đấu ác liệt ở khúc ruột miền Trung.
Thời kỳ đầu làm công tác địch vận ở chiến trường Quảng Nam-Đà Nẵng, ông đã lập công xuất sắc, làm chương trình phát thanh vào đồn địch cảm hóa được nhiều lính lê dương. 40 lính đã bỏ Pháp mang theo súng đạn sang kháng chiến, cứu sống 120 người bị địch bắt.
Khi làm xạ thủ trung liên, ông đã cùng đồng đội bắn rơi tại chỗ chiếc máy bay Moran ở gần ga Phú Cang (Quảng Nam) bắt sống ba tên giặc lái Pháp.
Trong trận chống địch đi càn quét ở Hương An-Bà Rén ngày 13/4/1948, ông cùng đồng đội diệt gọn 200 lính địch, bẻ gãy cuộc càn quét.
Khi được điều về làm tổng giám thị Trại tù binh Âu Phi số 3 ở Quảng Ngãi, ông đã làm tốt công tác giáo dục, làm cho họ hiểu rõ chính nghĩa của Việt Nam chống xâm lược, và chính sách nhân đạo của chính phủ kháng chiến. Nhiều tù binh đã tỏ lòng cảm phục và biết ơn sâu sắc về việc chăm sóc và giáo dục của trại.
Lập công xuất sắc, ông được kết nạp vào Đảng Lao động Việt Nam năm 1949.
Sau Hiệp nghị Geneva 1954, tập kết ra miền Bắc, ông tham gia chống đối, chống địch cưỡng ép đồng bào miền Bắc di cư vào Nam, làm trung đội trưởng đội cung tiêu ở sân bay Gia Lập, làm lái xe tải ở các mỏ than Na Dương, mỏ thiếc Cao Bằng, làm phiên dịch cho chuyên gia Cộng hòa dân chủ Đức ở nhà máy in Tiến Bộ... Bất cứ nhiệm vụ nào, ông cũng tận tình làm, đạt hiệu quả cao.
Trải qua quãng đời trẻ trung, sôi nổi, rất có ý nghĩa ở Việt Nam, ông gắn bó với đất nước này đến mức không nghĩ đến việc rời Việt Nam, dù cuộc sống còn rất nhiều khó khăn, vất vả. Nhưng để đáp lại ước nguyện của mẹ già, năm 1965, ông rời Việt Nam về Hy Lạp.
Trở về Hy Lạp cùng với vợ là người Hà Nội và những người con đều mang tên Việt Nam, ông vẫn luôn hướng về Việt Nam và có nhiều việc làm thiết thực để giúp đỡ Việt Nam - nơi mà ông luôn coi là quê hương thứ hai của mình.
Ông tham gia vào Đảng Cộng sản Hy Lạp và là đầu mối giữa hai Đảng, hai Chính phủ và các cơ quan, đoàn thể, góp phần xây dựng, vun đắp mối quan hệ giữa hai nước, tình hữu nghị bạn bè giữa hai dân tộc.
Ông là nòng cốt trong vận động bà con Việt Nam định cư ở Hy Lạp thành lập Hội Việt kiều ở Hy Lạp, động viên bà con hướng về Tổ quốc.
[Lãnh đạo Việt Nam gửi lời chia buồn tới gia đình ông Kostas Sarantidis]
Với thành tích xuất sắc trong chiến đấu và công tác, tấm lòng trọn vẹn, thủy chung trước sau như một, thể hiện tinh thần quốc tế cao cả của một chiến sỹ quốc tế, ông đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Chiến thắng hạng Ba, Huân chương Kháng chiến hạng Nhì, Huân chương Chiến công hạng Nhất và Huân chương Hữu nghị.
Năm 2010, ông được Nhà nước chính thức công nhận quốc tịch Việt Nam, mang tên Nguyễn Văn Lập.
Năm 2013, ông đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
"Còn sống ngày nào là tôi còn nghĩ, còn trách nhiệm đối với Việt Nam"
Yêu Việt Nam nên mặc dù cuộc sống ở Hy Lạp còn bộn bề khó khăn nhưng với mức lương hưu ít ỏi của mình, người anh hùng Kostas Saratidis-Nguyễn Văn Lập vẫn dành một phần tiết kiệm để mua vé máy bay về Việt Nam.
Ông đã nhiều lần trở lại Việt Nam, khi thì tháp tùng Tổng thống Hy Lạp sang Hà Nội, khi thì đi dự Đại hội chiến sỹ thi đua, Đại hội Việt kiều, dự Lễ phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang cho Trung đoàn 803 mà ông là một chiến sỹ, một sỹ quan của trung đoàn. Và lần nào trước khi đi, ông cũng viết di chúc để lại, dặn dò vợ con là nếu chẳng may có mệnh hệ gì thì dứt khoát không đưa ông về Hy Lạp mà hãy chôn cất ông ở Việt Nam, vì với ông, Việt Nam cũng chính là Tổ quốc, là quê hương như đất nước Hy Lạp mà ông đang sinh sống.
Ngày 3/6/2012, trong chuyến tham dự khổ Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu lần thứ 22 tổ chức tại Thủ đô Athens (Hy Lạp), Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đến thăm gia đình ông Kostas Sarantidis-Nguyễn Văn Lập. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN) Yêu và gắn bó với Việt Nam, Kostas Lập không chỉ đặt tên cho con mà đến cháu cũng lấy tên Việt (Nguyễn Phục Sinh, Nguyễn Hồ Minh…), thậm chí hòm thư báo trước cổng nhà trên đường phố Rodos ở thành phố Athens ông cũng ghi cả 2 cái tên Việt Nam và Hy Lạp: Kostas Sarantidis Nguyễn Văn Lập.
Có một chi tiết ấn tượng về ông, đó là khi được giới thiệu lên phát biểu, Kostas Sarantidis luôn kính cẩn cúi đầu chào trước tượng Bác, rồi bước đến bục phát biểu.
“Tôi thích được gọi là Nguyễn Văn Lập hơn là Kostas Sarantidis. Bởi cái tên này gắn với những kỷ niệm không thể nào quên với nước Việt Nam của Cụ Hồ. Các bạn Việt Nam đã giúp tôi hiểu thế nào là độc lập tự do."
Ngày được nhận quốc tịch Việt Nam, ông phát biểu: “Nhập quốc tịch Việt Nam do Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết trao là một vinh dự to lớn, niềm mong ước trở thành công dân Việt Nam của tôi được toại nguyện."
Năm 2011, trở lại Việt Nam, ở tuổi 84, người đảng viên cộng sản kiên định lý tưởng mình theo đuổi đã trả lời câu hỏi của bạn bè về những hoạt động giúp đỡ Việt Nam ở Hy Lạp: “Còn sống ngày nào là tôi còn nghĩ, còn trách nhiệm đối với Việt Nam."
Và hôm nay, ông đã ra đi. Người dân Việt Nam đã tiễn đưa ông, người công dân đặc biệt của nước mình trong niềm tiếc thương vô hạn./.
