Một góc Kuala Lumpur. (Nguồn: thecrazytourist.com) Sau cuộc bầu cử bổ sung ở Semenyih hôm 2/3, việc Tổ chức Dân tộc Malaysia thống nhất (UMNO), đảng lãnh đạo Mặt trận Quốc gia (BN) đối lập, thiết lập quan hệ chính trị chính thức với đảng Hồi giáo Malaysia (PAS) đã trở thành chủ đề bàn luận nổi bật trên chính trường Malaysia.
Cái bắt tay giữa UMNO và PAS đã làm nảy sinh cục diện chính trị mới, có thể ảnh hưởng tới đường hướng tương lai ở Malaysia.
Sau khi mất chính quyền vào tay Liên minh Hy vọng (PH) trong cuộc tổng tuyển cử lần thứ 14 (GE14) hồi tháng 5/2018, UMNO dường như mất phương hướng.
Nhiều nghị sỹ quyết định rời khỏi UMNO, gia nhập đảng phái khác, trong đó nhiều nhất là đảng Người Malaysia bản địa đoàn kết (Bersatu/PPBM) do Thủ tướng Mahathir Mohamad sáng lập và làm Chủ tịch danh dự.
Một số nghị sỹ UMNO sau khi rời đảng, trở thành chính trị gia độc lập, đang chờ đợi cơ hội được chiêu mộ. Tình trạng trên khiến thế lực của UMNO ngày một giảm sút và lãnh đạo đảng phải hứng chịu làn sóng chỉ trích mạnh mẽ.
[Liên minh cầm quyền tại Malaysia chỉ trích phe đối lập gây bất ổn]
Tuy nhiên, có thực tế không thể phủ nhận là trong BN, UMNO không còn vị thế "độc tôn lãnh đạo" như trước bởi các đảng liên minh lần lượt "dứt áo ra đi" sau thất bại của BN tại GE14.
Thậm chí, hai đảng sáng lập BN khác cùng với UMNO là Hiệp hội người Hoa ở Malaysia (MCA) và đảng Quốc đại Ấn Độ Malaysia (MIC) từng thể hiện mong muốn rời bỏ BN, thành lập liên minh khác.
Dù vậy, UMNO vẫn có nền tảng vững chắc với kinh nghiệm 61 năm cầm quyền liên tục. PAS cũng bám rễ sâu ở cơ sở.
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad. (Nguồn: Reuters) Sau những lần "thử lửa" ở 4 cuộc bầu cử bổ sung trong năm 2018, bước sang năm 2019, cái bắt tay giữa UMNO và PAS bắt đầu gặt hái thành công. Đầu tiên là thành công giữ ghế Hạ viện trong bầu cử bổ sung ở Cameron hôm 26/1 vừa qua. Tiếp đó là giành chiến thắng tại bầu cử bổ sung ở Semenyih hôm 2/3, đoạt thêm 1 ghế hội đồng bang Selangor từ tay PH.
Hai cú huých trên đã thúc đẩy UMNO và PAS củng cố hơn nữa mối quan hệ hợp tác thông qua việc tuyên bố thiết lập quan hệ chính trị chính thức. Dù đây không phải là quan hệ liên minh, nhưng chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới cục diện chính trị Malaysia, thậm chí đe dọa tới đường hướng tương lai của chính phủ PH.
Trước hết, việc UMNO và PAS thiết lập quan hệ chính trị chính thức cho thấy sách lược làm tan rã sự hợp tác giữa UMNO và PAS của PH không mang lại nhiều tác dụng, ngược lại có thể đã trở thành nhân tố thúc đẩy UMNO và PAS nương tựa vào nhau.
UMNO và PAS đều là đảng đối lập, đều đang phải đối mặt với cáo buộc liên quan tới một số bê bối. "Đồng bệnh tương liên," chuyện này không phải hiếm.
Bên cạnh đó, vì sự sinh tồn, UMNO và PAS đã đặt lợi ích của người Malaysia bản địa và đạo Hồi lên vị trí đầu tiên, tạm thời gác chủ đề đa nguyên chủng tộc sang một bên, đương nhiên cũng không đả động tới quan niệm trung dung về tôn giáo.
Và như vậy, đối với PH, câu hỏi đặt ra là trước sự bất mãn của người Malaysia bản địa, đặc biệt ở cơ sở và sự bất an của phe bảo thủ, chính quyền mới sẽ đi theo con đường cũ của BN, trở thành BN2.0 hay tìm ra tư duy mới để dẫn dắt người Malaysia bản địa, thậm chí là toàn dân tộc Malaysia vượt qua vũng lầy chính trị chủng tộc, tôn giáo.
Việc này, theo một số nhà phân tích, không chỉ quyết định hướng đi tương lai của PH, mà cũng ảnh hưởng tới xu hướng phát triển chính trị kinh tế của Malaysia.
Sau GE14, khung chính trị mới theo hướng đa nguyên chủng tộc đã hình thành. Nhưng việc UMNO và PAS hợp tác đi theo xu hướng hữu khuynh, làm dấy lên sự lo lắng, bất an trong xã hội Malaysia. Đành rằng, cái bắt tay giữa UMNO và PAS đã giúp họ "trục vớt" được thêm vốn chính trị, nhưng lại gây chia rẽ, thậm chí là căng thẳng giữa các cộng đồng ở Malaysia.
Kết quả GE14 cho thấy cử tri Malaysia mong muốn xây dựng một Malaysia mới. Do vậy, nếu PH lại đi theo con đường cũ, có thể sẽ khiến những cử tri thất vọng với PH, thậm chí là rời xa PH.
Sau khi UMNO và PAS chính thức hợp tác với nhau, PH quả thực đang đứng trước lựa chọn khó khăn, có thể trở thành thách thức tương lai./.
