Những năm gần đây chúng ta đã có nhiều thành quả đáng ghinhận trong hoạt động quản lý, thực thi tác quyền lĩnh vực âm nhạc; từngbước bảo vệ quyền cơ bản của hàng nghìn tác giả, nâng cao giá trị củanhiều tác phẩm âm nhạc trong lòng công chúng. Tuy nhiên để đến được cáiđích mong muốn, con đường phía trước còn dài và lắm chông gai.
Khó khăn, vướng mắc còn nhiều.
Là một trong bốn tổ chức quản lý về quyền tác giả, Trung tâmbảo vệ quyền tác giả Việt Nam (VCPMC) được đánh giá là tổ chức hoạtđộng hiệu quả trong số các đơn vị hoạt động cùng lĩnh vực như Hiệp hộicông nghiệp ghi âm, Trung tâm bảo vệ quyền tác giả Văn học, Hiệp hộiquyền sao chép.
Một báo cáo mới đây cho thấy VCPMC cóhoạt động hỗ trợ, hợp tác với trên 2000 nhạc sỹ, nhà soạn nhạc và nhiềutổ chức bảo vệ, thực thi bản quyền quốc tế.
Riêng năm 2011, VCPMC thuđược trên 41 tỷ đồng, tăng 27% so với năm 2010. Mức thu cao nhất làtrong lĩnh vực sử dụng nhạc chờ, nhạc chuông, nhà hàng karaoke, sản xuất file midi karaoke, website tải nhạc, biểu diễn nghệ thuật, phát thanh,truyền hình. Tổng số tiền phân phối cho các chủ sở hữu tính trong năm2011 là trên 34 tỷ đồng.
Thành công đó chỉ làbước đầu bởi việc thực thi quyền tác giả của trung tâm chủ yếu chỉ đượcthực hiện tại một số thành phố lớn.
Tại Hà Nội, hiện mỗi năm trên địabàn này VCPMC chỉ thu được 10% số tiền tác quyền, 90% còn lại đều trongtình trạng bị "xài chùa." Tại Thành phố Hồ Chí Minh, từ khi VCPMC ra đờiviệc thu tác quyền hầu hết đều phải thông qua VCPMC chi nhánh phíaNam. Song một số tác giả muốn được độc quyền hoặc chính tác giả, giađình không muốn ủy thác cho trung tâm như Trịnh Công Sơn, Phạm Duy, LamPhương, Phú Quang...
Nhạc sỹ Phó Đức Phương, Giámđốc VCPMC cho rằng: "Chúng ta chưa có môi trường pháp luật phù hợp, bấtcập trong các văn bản hướng dẫn dưới luật, thiếu các quy định và hướngdẫn thực thi chi tiết, phù hợp trong lĩnh vực bản quyền. Bên cạnh đó,nhận thức về quyền lợi và nghĩa vụ của chính các nhạc sĩ đối với tổ chứccủa mình và xã hội còn chưa đầy đủ; nhận thức và ý thức chấp hành phápluật quyền tác giả của cá nhân, tổ chức sử dụng âm nhạc chưa cao..."
Một đại diện của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nộicũng thừa nhận đó là những nguyên nhân chính làm phát sinh những xungđột trong lĩnh vực quản lý, thực thi bản quyền hiện nay, cao điểm làviệc nhiều cơ quan quản lý bức xúc đến nỗi "đấu tố" nhau trên cácphương tiện thông tin đại chúng thời gian gần đây.
Có thể kể đến câuchuyện về tác quyền âm nhạc giữa Cục Nghệ thuật biểu diễn và Trung tâmbảo vệ quyền tác giả Việt Nam hay việc tăng giá tác quyền với tác phẩmâm nhạc giữa Trung tâm bảo vệ quyền tác giả Việt Nam và Hiệp hội côngnghiệp ghi âm Việt Nam...
Nhiều vấn đề cần giải quyết
Hiện chúng ta đang tích cực hoàn thiện các chính sách pháp luật, vănbản dưới luật liên quan đến quyền tác giả. Thời gian gần đây, hoạt độngtuyên truyền, phổ biến về quyền tác giả cũng được quan tâm hơn.
Riêngtrong tháng Bảy vừa qua, hai buổi tập huấn về bản quyền và quyền liên quando Cục Bản quyền (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) được tổ chức thuhút gần 300 cán bộ quản lý, hoạt động trong lĩnh vực đặc thù này ở tấtcả các địa phương trong cả nước.
Trước đó, Thông tấn xã Việt Nam, cơquan ngôn luận của Chính phủ cũng tổ chức Hội thảo chuyên đề về "Quyềntác giả, quyền liên quan trong lĩnh vực báo chí-xuất bản"… thu hútnhiều người tham gia, đóng góp ý kiến.
Đặc biệt, các cơ quan chức năngmà cụ thể là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyềnthông, Bộ Tài chính đã và đang phối hợp quyết tâm xây dựng một thông tưliên tịch trong đó quy định rõ ràng về cách thanh toán, mức giá cho cáctác giả, tác phẩm.
Hiện Dự thảo lần thứ sáu của Thông tư "Quyđịnh biểu giá, phương thức thanh toán nhuận bút, thù lao, quyền lợi vậtchất khi sử dụng tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình đã công bố để phát sóngvà trong hoạt động kinh doanh thương mại" đang được đưa ra bàn thảo, lấyý kiến. Đây được coi là động thái tích cực tạo căn cứ hữu hiệu để việcbảo vệ, thực thi quyền tác giả trong nhiều lĩnh vực như văn học, nghệthuật, âm nhạc… được chuẩn chỉ, rõ ràng.
Tuy nhiên,theo nhiều nhà quản lý trong lĩnh vực đặc thù này, công tác tuyêntruyền vẫn chưa được thường xuyên, rộng khắp đến mọi tầng lớp nhân dân.Thông tư liên tịch nhằm bảo vệ, thực thi tác quyền cũng nhiều lần đượcsửa chữa, bổ sung và xung quanh bản dự thảo lần 6 này vẫn còn nhiều ýkiến trái chiều, trong đó có cuộc tranh cãi về việc thu tiền bản quyềntrong các nhà hàng, khách sạn. Cuộc chiến bảo vệ, thực thi tác quyền vẫnđang là câu chuyện cần bàn thảo và có nhiều ý kiến đóng góp xây dựnghữu ích./.
Khó khăn, vướng mắc còn nhiều.
Là một trong bốn tổ chức quản lý về quyền tác giả, Trung tâmbảo vệ quyền tác giả Việt Nam (VCPMC) được đánh giá là tổ chức hoạtđộng hiệu quả trong số các đơn vị hoạt động cùng lĩnh vực như Hiệp hộicông nghiệp ghi âm, Trung tâm bảo vệ quyền tác giả Văn học, Hiệp hộiquyền sao chép.
Một báo cáo mới đây cho thấy VCPMC cóhoạt động hỗ trợ, hợp tác với trên 2000 nhạc sỹ, nhà soạn nhạc và nhiềutổ chức bảo vệ, thực thi bản quyền quốc tế.
Riêng năm 2011, VCPMC thuđược trên 41 tỷ đồng, tăng 27% so với năm 2010. Mức thu cao nhất làtrong lĩnh vực sử dụng nhạc chờ, nhạc chuông, nhà hàng karaoke, sản xuất file midi karaoke, website tải nhạc, biểu diễn nghệ thuật, phát thanh,truyền hình. Tổng số tiền phân phối cho các chủ sở hữu tính trong năm2011 là trên 34 tỷ đồng.
Thành công đó chỉ làbước đầu bởi việc thực thi quyền tác giả của trung tâm chủ yếu chỉ đượcthực hiện tại một số thành phố lớn.
Tại Hà Nội, hiện mỗi năm trên địabàn này VCPMC chỉ thu được 10% số tiền tác quyền, 90% còn lại đều trongtình trạng bị "xài chùa." Tại Thành phố Hồ Chí Minh, từ khi VCPMC ra đờiviệc thu tác quyền hầu hết đều phải thông qua VCPMC chi nhánh phíaNam. Song một số tác giả muốn được độc quyền hoặc chính tác giả, giađình không muốn ủy thác cho trung tâm như Trịnh Công Sơn, Phạm Duy, LamPhương, Phú Quang...
Nhạc sỹ Phó Đức Phương, Giámđốc VCPMC cho rằng: "Chúng ta chưa có môi trường pháp luật phù hợp, bấtcập trong các văn bản hướng dẫn dưới luật, thiếu các quy định và hướngdẫn thực thi chi tiết, phù hợp trong lĩnh vực bản quyền. Bên cạnh đó,nhận thức về quyền lợi và nghĩa vụ của chính các nhạc sĩ đối với tổ chứccủa mình và xã hội còn chưa đầy đủ; nhận thức và ý thức chấp hành phápluật quyền tác giả của cá nhân, tổ chức sử dụng âm nhạc chưa cao..."
Một đại diện của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nộicũng thừa nhận đó là những nguyên nhân chính làm phát sinh những xungđột trong lĩnh vực quản lý, thực thi bản quyền hiện nay, cao điểm làviệc nhiều cơ quan quản lý bức xúc đến nỗi "đấu tố" nhau trên cácphương tiện thông tin đại chúng thời gian gần đây.
Có thể kể đến câuchuyện về tác quyền âm nhạc giữa Cục Nghệ thuật biểu diễn và Trung tâmbảo vệ quyền tác giả Việt Nam hay việc tăng giá tác quyền với tác phẩmâm nhạc giữa Trung tâm bảo vệ quyền tác giả Việt Nam và Hiệp hội côngnghiệp ghi âm Việt Nam...
Nhiều vấn đề cần giải quyết
Hiện chúng ta đang tích cực hoàn thiện các chính sách pháp luật, vănbản dưới luật liên quan đến quyền tác giả. Thời gian gần đây, hoạt độngtuyên truyền, phổ biến về quyền tác giả cũng được quan tâm hơn.
Riêngtrong tháng Bảy vừa qua, hai buổi tập huấn về bản quyền và quyền liên quando Cục Bản quyền (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) được tổ chức thuhút gần 300 cán bộ quản lý, hoạt động trong lĩnh vực đặc thù này ở tấtcả các địa phương trong cả nước.
Trước đó, Thông tấn xã Việt Nam, cơquan ngôn luận của Chính phủ cũng tổ chức Hội thảo chuyên đề về "Quyềntác giả, quyền liên quan trong lĩnh vực báo chí-xuất bản"… thu hútnhiều người tham gia, đóng góp ý kiến.
Đặc biệt, các cơ quan chức năngmà cụ thể là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyềnthông, Bộ Tài chính đã và đang phối hợp quyết tâm xây dựng một thông tưliên tịch trong đó quy định rõ ràng về cách thanh toán, mức giá cho cáctác giả, tác phẩm.
Hiện Dự thảo lần thứ sáu của Thông tư "Quyđịnh biểu giá, phương thức thanh toán nhuận bút, thù lao, quyền lợi vậtchất khi sử dụng tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình đã công bố để phát sóngvà trong hoạt động kinh doanh thương mại" đang được đưa ra bàn thảo, lấyý kiến. Đây được coi là động thái tích cực tạo căn cứ hữu hiệu để việcbảo vệ, thực thi quyền tác giả trong nhiều lĩnh vực như văn học, nghệthuật, âm nhạc… được chuẩn chỉ, rõ ràng.
Tuy nhiên,theo nhiều nhà quản lý trong lĩnh vực đặc thù này, công tác tuyêntruyền vẫn chưa được thường xuyên, rộng khắp đến mọi tầng lớp nhân dân.Thông tư liên tịch nhằm bảo vệ, thực thi tác quyền cũng nhiều lần đượcsửa chữa, bổ sung và xung quanh bản dự thảo lần 6 này vẫn còn nhiều ýkiến trái chiều, trong đó có cuộc tranh cãi về việc thu tiền bản quyềntrong các nhà hàng, khách sạn. Cuộc chiến bảo vệ, thực thi tác quyền vẫnđang là câu chuyện cần bàn thảo và có nhiều ý kiến đóng góp xây dựnghữu ích./.
Mỹ Bình (TTXVN)
