Những ngôi nhà sàn đá ở bản Khuổi Ky. (Nguồn: Báo ảnh Việt Nam) Đến với Cao Bằng, bên cạnh các điểm đến nổi tiếng như Thác Bản Giốc hay động Ngườm Ngao du khách không thể bỏ qua một điểm đến hấp dẫn nằm trong quần thể du lịch này đó chính là làng đá cổ Khuổi Ky, một ngôi làng truyền thống của người Tày.
Bản đá Khuổi Ky thuộc xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng, với những ngôi nhà sàn mang dáng dấp cổ xưa, tạo nên nét cổ kính, nhuốm màu huyền thoại cho vùng đất vùng biên viễn.
Nếu đi từ thác Bản Giốc, du khách chỉ cần di chuyển hướng đến Ngườm Ngao với quãng đường khoảng 2km là đến nơi. Làng đá Khuổi Ky nằm ngay tỉnh lộ 206.
Đặt chân đến với Khuổi Ky, ngay từ xa, du khách đã thu vào tầm mắt với ấn tượng về những ngôi nhà sàn hoàn toàn bằng đá. Nép mình bên dãy núi, ngôi nhà của người dân bản địa nổi bật giữa không gian núi rừng rộng lớn, xanh mát.
Trước làng, có dòng suối Khuổi Ky chạy qua càng góp phần tô điểm cho bức tranh thiên nhiên trở nên thơ mộng, đầy mê hoặc.
Khuổi Ky có 100% người dân số sinh sống là người Tày. Ngôi làng hiện gồm 14 căn nhà sàn làm bằng đá - yếu tố tạo nên sự đặc trưng độc đáo mà không đâu có được.
[Vẻ đẹp hùng vĩ và kỳ thú của non nước miền biên ải Cao Bằng]
Người Tày ở Trùng Khánh có tín ngưỡng thờ đá. Đá trong tâm tưởng của họ thiêng liêng như một vị thần giúp che chở những khắc nhiệt của thiên nhiên. Chẳng thế mà trong luật tục của mỗi tộc người trên vùng đất Cao Bằng này đều có những ngày nhất định để tiến hành tế lễ cảm tạ thần đá. Họ coi đá là khởi nguồn của sự sống và là trung tâm của vũ trụ. Con người sinh ra từ đá và khi chết sẽ hóa thành đá.
Bản có 14 căn nhà sàn bằng đá trải rộng khoảng 10.000m2, dựa lưng vào núi đá, phía trước là dòng suối Khuổi Ky. (Nguồn: Báo ảnh Việt Nam) Theo Ban Quản lý Công viên địa chất non nước Cao Bằng, lịch sử những ngôi nhà sàn đá đã được hình thành từ những năm cuối thế kỷ XVI, khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng xây dựng thành quách để bảo vệ biên cương đất nước. Lúc này, những ngôi nhà sàn bằng đá đã được xây dựng lên như một “pháo đài” độc nhất vô nhị.
Những bức tường đá kiên cố được hình thành bởi những viên đá có nhiều kích cỡ được xếp lèn vào nhau, sử dụng thêm chất kết dính được làm từ hỗn hợp đá vôi trộn cát; khi hoàn thành, độ dày bức tường có thể dày hơn 30cm, thể hiện rõ tính bản địa, sự sáng tạo độc đáo của đồng bào dân tộc Tày.
Phần mái của những ngôi nhà sàn được lợp bằng mái ngói âm dương mang đến cho những ngôi nhà sàn ở làng đá Khuổi Ky Cao Bằng nét cổ kính hiếm có.
Kết cấu của mỗi ngôi nhà sàn đá thường có 3 gian với chức năng khác nhau, tùy thuộc gia đình của người chủ có ít người hay đông người mà người ta sẽ xây dựng nhà với kích cỡ khác nhau để thuận tiện cho việc sinh sống.
Những bậc thềm bằng đá lên nhà sàn ở Khuổi Ky. (Nguồn: Báo ảnh Việt Nam) Ở Khuổi Ky, đá được sử dụng rất nhiều trong sinh hoạt đời sống hàng ngày của đồng bào dân tộc. Nhà được xây bằng đá, vách đá móng được làm bằng đá hộc, chân tảng cũng được làm bằng đá và gia công lại. Đá cũng được sử dụng trong các công trình khác như hàng rào, đập nước, cối xay, bếp lò…Những ngôi nhà cũng được làm bằng đá, chắc chắn như một pháo đài.
Làng đá cổ Khuổi Ky đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận “Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người” năm 2008. Đây được xem là điều kiện lý tưởng để thúc đẩy phát triển du lịch ở Khuổi Ky.
Nhanh chóng nắm bắt xu hướng thúc đẩy phát triển du lịch, địa phương đã hình thành mô hình du lịch cộng đồng, với dịch vụ lưu trú homestay tại ngôi làng Khuổi Ky. Ngoài ra, người dân làng Khuổi Ky còn tình nguyện dùng nhà đá cộng đồng với sức chứa lên đến 100 người để phục vụ du khách.
Một góc không gian lãng mạn trước nhà sàn đá của người dân Khuổi Ky. (Nguồn: Báo ảnh Việt Nam) Dừng chân ở Khuổi Ky, hành trình của du khách chắc chắn sẽ rất thú vị khi du khách được tham gia vào nhiều hoạt động cùng người bản địa. Một cuộc sống đậm chất núi rừng khiến tâm hồn bạn thư thái, loại bỏ buồn phiền./
