Ảnh minh họa. (Nguồn: alabamamediagroup) Báo cáo dự báo hàng năm của Viện nghiên cứu Báo chí Reuters, vừa công bố hôm 11/1, có phần mở đầu tương đối ảm đạm, và sự ảm đạm này không hề giảm bớt trong phần còn lại của báo cáo.
Trong năm 2017 "các diễn biến then chốt sẽ tập trung vào những nỗi lo sợ về việc sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ đang ảnh hưởng ra sao tới chất lượng thông tin và tình trạng nền dân chủ của chúng ta."
Báo cáo cũng nhấn mạnh những quan điểm trái chiều của các nhà xuất bản tin tức về sự nổi lên của các nền tảng truyền thông xã hội. Sau đây là một số thống kê từ phản hồi của 143 tổng biên tập, CEO và các “nhà lãnh đạo kỹ thuật số” được điều tra trên khắp 24 quốc gia:
- 70% cho rằng các mối lo ngại về tình trạng lan truyền các tin tức giả/tin không chính xác trên các mạng xã hội sẽ củng cố vị thế của họ, trong khi...
- 46% nói rằng họ lo ngại nhiều hơn về vai trò của các nền tảng so với năm ngoái.
- 56% cho biết Facebook Messenger sẽ là một phần quan trọng hoặc rất quan trọng trong các sáng kiến bên ngoài website của họ trong năm nay. 53% nói điều tương tự về WhatsApp và 49% về Snapchat.
- 33% cảm thấy lo lắng nhiều hơn về tính bền vững tài chính của công ty họ so với năm ngoái; chỉ có 8% bớt lo lắng hơn.
Có những hy vọng le lói về các công nghệ mà tính đến thời điểm này vẫn chưa được sử dụng cho tin tức, trong đó có AR (thực tế tương tác) và VR (thực tế ảo), và có lẽ nhiều triển vọng nhất là công nghệ trợ lý giọng nói tự động.
Trong bài báo cáo do Nic Newman, một nhà nghiên cứu thuộc Viện Reuters viết có một số điểm đáng chú ý như sau:
1. Mọi người lo sợ về doanh thu quảng cáo kỹ thuật số là điều dễ hiểu vì Google và Facebook chiếm tới 99% mức tăng trưởng ở Mỹ.
Jason Kint (Digital Content Next) phân tích dựa trên PWC/IAB và dữ liệu công khai từ Google và Facebook. Doanh thu từ quảng cáo trên báo in cũng đang xuống dốc, nhưng “những lực lượng này không chỉ gây ảnh hưởng tới truyền thông truyền thống... Mashable, một trang web vừa huy động được 15 triệu USD vốn, đã sa thải 30 nhân viên. Nhà tiên phong về kỹ thuật số Salon đã công bố một đợt cắt giảm ngân sách và nhân sự mới. Thậm chí BuzzFeed cũng được cho là đã hạ thấp đáng kể các mục tiêu về doanh thu năm 2016 của mình.
Trong khi đó, mối nguy hiểm của việc dựa vào các thuật toán thay đổi liên tục của Facebook (bài đăng của các nhà xuất bản tin tức và các thương hiệu không còn được ưu tiên kể từ tháng 6) thể hiện qua bảng quyết toán của Elite Daily, trang web giải trí có trụ sở tại Mỹ do Daily Mail sở hữu. Trang này thua lỗ hơn gấp dù đã bút toán giảm giá trị công ty xuống 25 triệu USD, nghĩa là nó trở nên vô giá trị.
2. Việc kiểm chứng sự thật sẽ nhận được nhiều sự chú ý (một điều không đáng ngạc nhiên), và nó sẽ được tự động hóa. Báo cáo dự đoán đến cuối năm 2017, sẽ có “hàng trăm ứng dụng mở rộng cho trình duyệt và robot nhắn tin cung cấp dịch vụ kiểm chứng sự thật.”
Paul Bradshaw thuộc Đại học Birmingham City cho biết: “Không có gì kích thích sự phát triển của công nghệ bằng một cuộc chiến tranh, và các cuộc chiến tranh thông tin hiện đã ngày càng tạo ra nhiều hình thức 'báo chí bổ sung' (augmented journalism) trong khi các cơ quan báo chí - và truyền thông xã hội - phát triển các loại vũ khí để chống trả.”
Mặc dù phần lớn câu chuyện xung quanh tin tức giả đều xoay quanh cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, song đây không phải chỉ là vấn đề của riêng nước Mỹ. Chính phủ Cộng hòa Séc đang thành lập một đơn vị “chống tin tức giả” để theo dõi khoảng 40 trang web chuyên đưa ra các thuyết âm mưu và thông tin sai sự thực về người di cư trước thềm các cuộc bầu cử vào tháng 10.
3. Các nhà xuất bản lo lắng nhiều hơn về nội dung được phát hành trên nền tảng thứ 3, nhưng họ cũng phụ thuộc nhiều hơn vào nó.
Điểm đến hay phân phối? 73%: Chúng ta cần có sự cân bằng.
21%: Nên tập trung vào trang web và các tính năng của chúng.
6%: Chiến lược chủ yếu nên là tham gia vào các nền tảng thứ 3.
“Instant Articles đã chiếm nhiều thời lượng phát trong năm nay nhưng dường như nó không mang lại hiệu quả cho các nhà xuất bản tin tức,” một người được hỏi cho biết. “Mối quan ngại của tôi là liệu Facebook có mạnh tay rút cái 'đòn bẩy ưu đãi' tới mức nào.”
4. Tìm đến các độc giả để có được doanh thu trong bối cảnh nguồn thu từ quảng cáo cạn kiệt dần. “Chúng tôi dự kiến quảng cáo hiển thị sẽ gần như biến mất hoàn toàn vào năm 2025,” Tom Standage, phó tổng biên tập của tờ The Economist cho biết.
“Chiến lược cốt lõi của chúng tôi trong tương lai sẽ là tập trung kiên định vào các độc giả trả phí, bởi ngày nay không thể trông chờ vào doanh thu từ quảng cáo,” Ed Roussel, người phụ trách mảng đổi mới của tờ The Wall Street Journal cho biết.
47% số người được hỏi cho biết việc chi trả trực tiếp của độc giả sẽ là dòng doanh thu kỹ thuật số mà họ sẽ tập trung nhiều nhất trong năm 2017, sau đó là video quảng cáo/tài trợ (45%) và nội dung được tài trợ (42%). Tỷ lệ coi trọng quảng cáo hiển thị chỉ là 40%.
“Thách thức lớn sẽ là biến những người sử dụng mạng vô danh thành người dùng có đăng ký, và cơ hội sẽ đến nếu chúng ta đạt được điều này một cách mạnh mẽ và đáng tin cậy,” một nhà xuất bản tin tức ở Anh cho biết.
5. Nhiều audio hơn, ít video hơn? Sẽ có một sự tập trung lớn vào các ứng dụng chat và robot tán gẫu, trong đó có các máy đọc tin tức kiểu như Alexa của Amazon và Google Assistant. Điều này hoàn toàn hợp lý khi “Amazon [nói rằng họ] đã bán được số lượng sản phẩm kích hoạt bằng giọng nói trong dịp Giáng sinh nhiều hơn 9 lần so với trong cả năm 2015 - trong đó rất nhiều người ưa chuộng sản phẩm Echo Dot giá phải chăng (50 USD). Gartner dự báo rằng 30% hoạt động duyệt web sẽ được thực hiện qua các loại giao diện người dùng không màn hình này (được gọi là Zero-UI) vào năm 2020.”
(Hưởng ứng xu hướng xác thực thông tin tự động, “Full Fact có trụ sở đặt tại Anh đã và đang xem xét phát triển một dịch vụ có thể xác thực thông tin trong các cuộc họp báo trực tiếp.”)
Báo cáo cũng nhận thấy sự quan tâm tăng lên với các nội dung audio - Facebook sắp ra mắt dịch vụ live audio cho người dùng trong năm nay - trong khi người ta bớt hào với với live video, ngay cả khi nó “vẫn là một lựa chọn lớn đối với hầu hết các nhà xuất bản.” Sẽ có sự “vỡ mộng” đối với Facebook Live, một cách thức vốn không hiệu quả để truyền đạt thông tin trong thời đại ngày càng khó thu hút sự chú ý của người dùng, và “một số nhà xuất bản tin tức phàn nàn rằng video dạng ngắn của họ không còn được ưu tiên trên newsfeed"./.
