Nguồn gốc của pizza không phải ở Napoli, mà xuất phát ở Gaeta, miền Trung Italy. (Nguồn: Il Mattin) Những người hâm mộ pizza, đặc biệt là những người Napoli, vốn luôn khẳng định thành phố lớn nhất của miền Nam nước Italy này là quê hương của pizza, đã bất ngờ khi một nghiên cứu mới đây kết luận thành phố Napoli không thực sự là quê hương của món ăn quốc hồn quốc túy này.
Theo ông Giuseppe Nocca, nhà sử học về ẩm thực nổi tiếng và là một giáo viên của Viện đào tạo về khách sạn ở Formia, miền trung Italy, pizza có nguồn gốc từ Gaeta, một thành phố biển của vùng Lazio, cách Rome gần 100km, và nổi tiếng nhờ các sản phẩm từ quả ôliu.
Nghiên cứu trong nhiều năm của Nocca cho biết, từ nguyên của "pizza" bắt nguồn từ một cối xay gió nằm ở gần Garigliano, ranh giới ngày nay giữa vùng Lazio và vùng Campania, nơi có thủ phủ là Napoli.
Chữ "pizza" lần đầu xuất hiện trong một thư tịch cổ vào tháng 5 năm 997 ở Gaeta và giờ vẫn đang lưu trong kho tư liệu cổ của nhà thờ chính tòa Gaeta.
Nghiên cứu thư tịch này, Nocca phát hiện ra chữ "pizza," khi một lãnh chúa yêu cầu xứ đạo ở Garigliano phải nộp cho ngài vào mỗi Giáng sinh 12 cái bánh pizza và nhiều thực phẩm khác.
Theo Nocca, đó là lần đầu tiên trong lịch sử, chữ "pizza" được nhắc đến như là một loại bánh làm bằng bột mì. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng, pizza, với hình dạng tròn và có màu trắng như hiện tại, chỉ thực sự xuất hiện ở Napoli vào thế kỷ thứ 17, và được coi là đồ ăn của những người thuộc lớp bình dân.
Một thời gian sau đó, người ta bắt đầu cho cà chua lên mặt bánh, pizza nướng lên có màu đỏ được coi là sang trọng và bắt đầu chinh phục giới quý tộc.
Vào năm 1889, Margherita, loại pizza truyền thống nổi tiếng của Napoli mới chính thực ra đời, khi một người làm pizza tạo ra chiếc bánh có màu cờ của nước Ý thống nhất, với màu xanh của lá basilico, màu trắng của phomát sữa trâu (mozzarella) và màu đỏ của cà chua trồng ở vùng Campania, nhân dịp Vua Umberto I và Hoàng hậu đến thăm thành phố này.
Cho đến nay, pizza đã trở thành một món ăn quen thuộc không chỉ của Italy mà còn của thế giới, với hàng trăm loại khác nhau đã được địa phương hóa, nhưng Margherita vẫn là loại nổi tiếng nhất.
Hiện tại, những người yêu pizza ở Italy, với sự hậu thuẫn của nhiều quan chức chính phủ Italy, đang tiến hành chiến dịch vận động cho pizza thành di sản phi vật thể của thế giới./.
