Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell vừa đặt nền tảng cho giai đoạn chính sách tiền tệ tiếp theo của ngân hàng này thông qua bài phát biểu sáng 23/8 (giờ địa phương), trước thềm Hội nghị chuyên đề kinh tế Jackson Hole, nơi quy tụ sự tham dự của các ngân hàng trung ương hàng đầu.
Bài phát biểu rất được chờ đợi này đã được ông Powell mở màn tại Hội nghị thường niên ở Jackson Hole, bang Wyoming (Mỹ).
Không nằm ngoài dự đoán, ngay đầu bài phát biểu, ông Powell đã đề cập một thông điệp khá rõ ràng: “Đây là thời điểm để Fed có sự điều chỉnh trong chính sách tiền tệ, khi lạm phát tại Mỹ đã hạ nhiệt đáng kể và thị trường lao động cũng trở lại mức bình thường, với các điều kiện hiện tại đã bớt chặt chẽ hơn so với trước đại dịch. Các hạn chế về nguồn cung đã được bình thường hóa. Và sự cân bằng rủi ro đối với hai nhiệm vụ của chúng tôi (giảm lạm phát và tăng trưởng kinh tế) đã thay đổi."
Mặc dù ông Powell chưa đề cập đến thời điểm cụ thể nhưng phát biểu này được kỳ vọng là sẽ mở ra cánh cửa để Fed bắt đầu tiến trình cắt giảm lãi suất kể từ cuộc họp tháng Chín tới.
Thị trường đã phản ứng tích cực với thông tin này. Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones tăng 462 điểm, tương đương 1,14%. Nasdaq Composite tăng 1,47% và S&P 500 tăng 1,15%. Cả ba chỉ số đều duy trì ở mức gần với mức cao kỷ lục từ trước đến nay.
Trong khi đó, khu vực châu Âu cũng chứng kiến các thị trường chứng khoán chủ chốt ở Vương quốc Anh, Đức và Pháp đồng loạt tăng điểm.
Ông nói rằng động thái tiếp theo của Fed sẽ "phụ thuộc vào các dữ liệu sắp tới, triển vọng và sự cân bằng rủi ro."
Sự xoay trục mạnh mẽ
Lãi suất được Fed đặt ra là các chuẩn mực quyết định chi phí vay cho phần lớn nền kinh tế và là công cụ chính của ngân hàng trung ương để thực hiện nhiệm vụ giữ lạm phát và thất nghiệp ở mức thấp.
Bắt đầu từ mùa Xuân năm 2022, Fed đã tăng lãi suất lên mức chưa từng thấy trong gần hai thập kỷ nhằm chống lại lạm phát tăng cao. Bằng cách làm cho chi phí đi vay trở nên cao hơn, Fed đã cố gắng kiềm chế nhu cầu hàng hóa và dịch vụ, từ đó giảm áp lực tăng giá.
Chiến lược này đã phần nào hiệu quả: sau khi đạt đỉnh hơn 9% vào tháng 6/2022, lạm phát của Mỹ đã giảm xuống còn 2,9%, với một số hạng mục, bao gồm hàng tạp hóa và nhiều mặt hàng lâu bền, chứng kiến mức tăng giá dưới 2% hoặc thậm chí thấp hơn.
Sự xoay trục mạnh mẽ từ cuộc chiến chống lạm phát sang sẵn sàng nỗ lực chống lại mất việc làm mở ra một chương mới cho ngân hàng trung ương, giữa lúc cuộc bầu cử Tổng thống quan trọng của Mỹ đang đến gần.
Ông Powell nói rằng ông “ngày càng tự tin rằng lạm phát đang trên lộ trình bền vững trở về mức 2%," sau khi tăng lên khoảng 7% trong đại dịch COVID-19, và các rủi ro tăng giá đã giảm bớt.
Các nhà phân tích và thị trường tài chính kỳ vọng rộng rãi rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất lần đầu tiên tại cuộc họp chính sách ngày 17-18/9 tới. Quan điểm này càng được củng cố sau khi biên bản cuộc họp tháng Bảy của Fed cho thấy đại đa số các nhà hoạch định chính sách đồng ý rằng việc nới lỏng chính sách có thể sẽ bắt đầu vào tháng tới.
Hầu hết các nhà phân tích dự báo Fed sẽ bắt đầu nới lỏng chính sách tiền tệ với mức cắt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm, mức giảm thông thường của các ngân hàng trung ương.
Chủ tịch của công ty phân tích giá cả thị trường Inflation Insights, Omair Sharif, nhận định: “Bài phát biểu của Chủ tịch Powell cho thấy rõ rằng có thể sẽ có một loạt đợt cắt giảm lãi suất sắp tới, và một số đợt cắt giảm có thể ở mức 0,5 điểm phần trăm."
Thị trường đang đặt cược rằng lãi suất của Fed sẽ nằm trong khoảng 3,00%-3,25% vào cuối năm 2025, giảm hơn 2 điểm phần trăm so với mức hiện tại.
Lời nhấn mạnh mới nhất của ông Powell về việc bảo vệ thị trường lao động làm tăng thêm khả năng giảm lãi suất, đặc biệt nếu báo cáo việc làm tháng Tám của Chính phủ Mỹ cho thấy sự suy giảm hơn nữa trong thị trường lao động, vốn được nhiều nhà hoạch định chính sách gọi là “vẫn lành mạnh." Chính phủ Mỹ dự kiến công bố báo cáo việc làm tháng Tám vào ngày 6/9.
Kịch bản “hạ cánh mềm"
Chủ tịch chi nhánh Fed tại Chicago Austan Goolsbee trong nhiều tháng qua đã bày sự ủng hộ của ông đối với việc cắt giảm lãi suất và vào ngày 23/8 ông lại tái khẳng định rằng chính sách hiện tại là quá chặt chẽ, đặc biệt khi thị trường lao động đang phát “tín hiệu cảnh báo."
Các nhà hoạch định chính sách khác, bao gồm Chủ tịch chi nhánh Fed tại Atlanta Raphael Bostic trước đây tỏ ra do dự hơn về việc cắt giảm lãi suất, cũng đã tham gia ủng hộ việc nới lỏng chính sách tiền tệ sắp tới.
Về phần mình, ông Powell đã gần như tuyên bố chiến thắng trước cuộc khủng hoảng lạm phát đã làm chao đảo nền kinh tế vào đầu đại dịch. Sự gia tăng nhanh chóng của giá cả đã khiến Fed tăng lãi suất chính sách từ gần bằng 0 lên mức hiện tại, cao nhất trong 1/4 thế kỷ.
Lãi suất đã được giữ ở đó hơn một năm ngay cả khi nền kinh tế vượt qua những dự đoán suy thoái, lạm phát giảm và tăng trưởng kinh tế tiếp tục - những yếu tố tạo nên một cuộc "hạ cánh mềm."
Trong bài phát biểu tại Jackson Hole, Chủ tịch Fed nói: “Mục tiêu của chúng tôi là khôi phục sự ổn định giá cả trong khi vẫn duy trì một thị trường lao động mạnh mẽ và tránh để thất nghiệp tăng mạnh. Mặc dù nhiệm vụ vẫn chưa hoàn thành, nhưng chúng tôi đã đạt được nhiều tiến triển hướng tới kết quả đó."
Fed định nghĩa sự ổn định giá cả là lạm phát ở mức 2%, được đo lường bằng Chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (CPI). Hiện tại chỉ số này đang ở mức 2,5%.
Ông Powell nói thêm: “Với việc điều chỉnh lại các chính sách phù hợp, có lý do để tin rằng nền kinh tế sẽ trở lại mức lạm phát 2% trong khi vẫn duy trì được một thị trường lao động vững mạnh." Các quan chức Fed sẽ cung cấp những dự báo kinh tế cập nhật tại cuộc họp của tháng tới, bao gồm nhiều chi tiết hơn về cách họ dự đoán hướng đi tiếp theo của chính sách lãi suất chính sách.
Kỳ vọng về một cuộc “hạ cánh mềm" của nền kinh tế lớn nhất thế giới một lần nữa thúc đẩy cổ phiếu Mỹ tăng cao hơn, khi hàng loạt dữ liệu khả quan làm giảm bớt lo ngại về suy thoái sau đợt bán tháo ồ ạt vào đầu tháng này.
Chỉ số S&P 500 đã phục hồi hơn 6% kể từ ngày 5/8, khi một đợt giảm mạnh đã khiến chỉ số này có mức giảm trong ba ngày lớn nhất trong hơn hai năm. Sự bình tĩnh trở lại nhanh chóng cũng được thể hiện rõ trong chỉ số VIX đo lường sự lo ngại của Phố Wall, đã giảm với tốc độ kỷ lục từ mức cao nhất trong bốn năm ghi nhận vào tuần trước. Trong năm nay, chỉ số S&P 500 đã tăng hơn 16% và chỉ còn cách mức cao kỷ lục ghi nhận vào tháng Bảy khoảng 2 điểm phần trăm.
Chiến lược gia đầu tư cấp cao Mona Mahajan tại Công ty dịch vụ tài chính Edward Jones, cho rằng kỳ vọng kịch bản "hạ cánh mềm" kết hợp với lãi suất thấp hơn sẽ giúp mở đường cho nhiều cổ phiếu hơn tham gia vào đợt tăng giá của thị trường, thay vì một số ít công ty vốn hóa lớn đã dẫn dắt các chỉ số tăng cao trong phần lớn thời gian của năm nay.
Các nhà phân tích tại công ty nghiên cứu kinh tế Capital Economics tin rằng một đợt "hạ cánh mềm" của nền kinh tế Mỹ sẽ hỗ trợ cho cơn sốt trí tuệ nhân tạo (AI), nhân tố đã giúp thúc đẩy thị trường tăng cao hơn.
Giới phân tích dự đoán cho chỉ số S&P 500 vẫn ở mức 6.000 điểm vào cuối năm 2024, được thúc đẩy bởi quan điểm rằng “câu chuyện về AI thống trị trong nửa đầu năm sẽ quay trở lại."
Mặc dù vậy, thị trường vẫn còn nhiều rủi ro cho đến tháng Chín, vốn theo truyền thống là một trong những giai đoạn biến động nhất trong năm./.
Những kỳ vọng về bài phát biểu của Chủ tịch Fed tại Jackson Hole
Xét cho cùng, thị trường đã gần như chắc chắn rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ bắt đầu hạ lãi suất vào tháng Chín, và có khả năng sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất đến hết năm nay và sang năm 2025.
