Bài thơ "Những đêm hành quân" của nhà thơ Xuân Diệu

Trong bài phát biểu sau lễ tuyên thệ, tân Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Võ Văn Thưởng đã trích 4 câu thơ mà "ông yêu thích từ thời trung học" trong bài "Những đêm hành quân" của nhà thơ Xuân Diệu.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tuyên thệ nhậm chức. (Ảnh: TTXVN)

Trong bài phát biểu sau lễ tuyên thệ, tân Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Võ Văn Thưởng đã trích 4 câu thơ mà "ông yêu thích từ thời trung học" trong bài thơ "Những đêm hành quân" của nhà thơ Xuân Diệu để cam kết với Quốc hội, đồng bào, chiến sĩ, cử tri cả nước về hành trình sắp tới trên cương vị Chủ tịch nước của mình.

"Tôi xin mượn câu thơ của nhà thơ Xuân Diệu mà tôi yêu thích từ thời trung học để nói thay lòng mình về cam kết của tôi với Quốc hội, đồng bào, chiến sĩ, cử tri cả nước trong hành trình sắp tới:

"Tôi cùng xương thịt với nhân dân của tôi
Cùng đổ mồ hôi, cùng sôi giọt máu
Tôi sống với cuộc đời chiến đấu
Của triệu người yêu dấu gian lao.”

Trích dẫn này của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã gây bất ngờ với nhiều người, vì xưa nay, Xuân Diệu vốn luôn được nhớ đến là 'ông hoàng thơ tình," rất nhiều người hoàn toàn không biết đến mảng thơ chiến đấu của ông-cho dù đây là một mảng lớn trong sự nghiệp sáng tác của Xuân Diệu.

Xuân Diệu cũng chính là một nhà thơ đã sớm hòa mình vào dòng thác cách mạng của Đất nước với những tác phẩm như những khúc tráng ca: Ngọn Quốc kỳ (1945, 1961); Hội nghị non sông (1946); Dưới sao vàng (1949)... Ông cũng là một trong những nhà thơ dấn thân, có mặt trong cả hai cuộc kháng chiến của dân tộc, ống cuộc đời gian lao, vất vả và oanh liệt của nhân dân khắp các nẻo đường đất nước.

Từ phải qua: Nguyễn Huy Tưởng, Xuân Diệu, Nguyễn Đỗ Cung, Huy Cận, Nguyễn Đình Thi (Ảnh tư liệu)

Bài thơ Những đêm hành quân được Xuân Diệu viết vào tháng 5/1966 trong chuyến thực tế của ông tại thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ đang ở giai đoạn khốc liệt.

VietnamPlus xin trân trọng giới thiệu bài thơ này.

NHỮNG ĐÊM HÀNH QUÂN

Tôi cùng xương thịt với nhân dân của tôi
Cùng đổ mồ hôi, cùng sôi giọt máu;
Tôi sống với cuộc đời chiến đấu
Của triệu người yêu dấu gian lao.

*

Tôi đã đi hàng chục đêm sao,
Một chiếc xe – đạp vào băng bóng tối;
Cũng có lúc mây trời đen kịt lưới.
Cũng có tuần trăng mới, ánh trăng trong
Đã mấy khi tôi thức với non sông
Trọn những đêm ròng, mắt chong chân bước,
Đêm hành quân thả tâm hồn đi trước
Yêu với căm, hai đợt sóng ào ào
Vỗ bên lòng, dội mãi tới trăng sao
Giữa đêm tối, gần xa là biển mực.
Chính là lúc trái tim càng sáng rực;
Khi mắt không nhìn được bốn thước xa.
Chính là khi nghe cả núi sông nhà…
Tôi như đứa trẻ con đôi mắt khép
Sờ mặt mẹ trên ngón tay tha thiết;
Tôi hiểu hết đêm nay thôn xóm nghĩ gì.
Đằng chân trời ấp ủ những điều chi…

*

Đã ngót năm, vẫn nhớ từng tấc đất!
Là những tháng mưa bom căng thẳng nhất,
Khi giữa đường, nhờ đất để che thân,
Anh càng yêu đất nước gấp trăm lần
Khi qua sông, trời bỗng dưng chóng sáng,
Máy bay giặc đằng xa như chớp nhoáng,
Bà mẹ đứng cao trên mạn chèo thuyền,
Mấy mươi người thành một chí cương kiên;
Khi những dấu tay bứng trồng còn mới
Trên hai hàng cây bên đường xanh tới
Ân cần lo nảy lá ẩn người qua;
Khi hố bom vừa lấp suốt đêm qua
Đá còn thân dưới chân anh cảm động;
Khi mắt cháy nhìn những tường gạch rụng
Trại cụ già an dưỡng Ngã Ba Môi;
Khi những người phòng Quỳnh Lập đêm đời,
Những chân đau dưới trăng mờ lững thững…
Ôi! những tháng sống cùng Thanh Nghệ vững.
Nước rào rào chảy vạn đập Đô Lương;
Đi dưới cà phê Đông Hiếu nông trường
Hoa trắng toát ngát thơm lừng mấy dặm;
Khuya mệt quá, thấy đường xa một chậm,
Những túp nhà cho chỗ ngủ, nơi ăn;
Những Cầu Đồi, cầu Hổ trong trăng
Đứng vững với cầu Hàm Rồng sắt thép;
Những Tĩnh Gia trở ra phà Ghép
Những Quảng Tường, Quảng Tiến biển Sầm Sơn:
– Tôi cùng xương thịt với nhân dân của tôi,
Cùng đổ mồ hôi, cùng sôi giọt máu
Tôi sống với cuộc đời chiến đấu
Của triệu người yêu dấu gian lao.

                                             26/5/1966

(Vietnam+)