Sáng 16/6, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốchội đã nghe Bộ Y tế giải trình về xã hội hóa công tác khám bệnh, chữa bệnh.
Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cho biếtphiên giải trình của Bộ Y tế sẽ là cung cấp thông tin về việc tổ chức xã hội hóacông tác khám bệnh, chữa bệnh; nêu ra những khó khăn, thách thức trong quá trìnhxã hội hóa để từ đó tìn ra giải pháp hiệu quả thực hiện xã hội hóa trong côngtác khám bệnh, chữa bệnh thời gian tới.
Bộ Y tế và các địa phương đã tập trung thực hiện chính sách xã hội hóatrên ba nội dung chủ yếu là nhà nước tiếp tục quan tâm đầu tư, tăng ngân sáchcho ngành y tế, đồng thời tạo cơ chế để các cơ sở y tế công lập huy động vốnngoài ngân sách đầu tư nâng cấp cơ sở, trang thiết bị, hoạt động dịch vụ đáp ứngnhu cầu đa dạng của các tầng lớp nhân dân; huy động các thành phần kinh tế đầutư, phát triển các cơ sở y tế ngoài công lập; mỗi người dân đều có trách nhiệmtrong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, thông qua việc tham gia bảo hiểm y tếhoặc chi trả chi phí khám, chữa bệnh theo quy định của pháp luật.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết những năm gần đây, cùng vớisự phát triển kinh tế- xã hội, nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân ngàycàng tăng và đa dạng, khoa học kỹ thuật về y tế phát triển mạnh, đòi hỏi nhu cầuđầu tư cho y tế ngày càng lớn.
Do ngân sách có hạn, Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bảnpháp quy nhằm huy động các nguồn vốn trong xã hội để đầu tư cho y tế. Kết quả đãtạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền trongviệc quan tâm đầu tư cho y tế. Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã chú ý, quan tâmđến việc huy động các nguồn lực xã hội, ngoài ngân sách để đầu tư cơ sở hạ tầng,trang thiết bị, từng bước nâng cao số lượng cũng như chất lượng các dịch vụ khámbệnh, chữa bệnh…
Việc thực hiện xã hội hóa và tự chủ bệnh viện qua thời gian triển khai đãđạt được một số mặt tích cực. Việc xã hội hóa, liên doanh, liên kết đã góp phầnlàm thay đổi nhận thức của các đơn vị trong việc huy động vốn để có trang thiếtbị phục vụ hoạt động chuyên môn, không chỉ trông chờ vào nguồn ngân sách nhànước. Các thiết bị xã hội hóa chủ yếu là thiết bị chẩn đoán, điều trị, kỹ thuậtcao nên góp phần thúc đẩy các kỹ thuật y tế phát triển; nâng cao chất lượng chẩnđoán, điều trị…
Tuy nhiên qua thực hiện, một số bệnh viện có xu hướng chỉ quan tâm đếnkhoa, phòng, lĩnh vực có thu hoặc tập trung kinh phí và nhân lực vốn đã hạn hẹpđể phát triển khu dịch vụ theo yêu cầu; đầu tư trang thiết bị kỹ thuật cao chưatương xứng với năng lực, trình độ chuyên môn, nhu cầu khám chữa bệnh, nhất làmột số trang thiết bị chẩn đoán, kỹ thuật cao…
Bộ Y tế kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục tăng ngân sách cho y tế, cảchi thương xuyên và chi đầu tư. Trong đó tăng ngân sách chi đầu tư phát triểncho y tế từ ngân sách và trái phiếu Chính phủ để xây dựng thêm cơ sở, bước đầuxây dựng cơ sở 2 của một số bệnh viện đầu ngành, kỹ thuật cao để tăng số giườngbệnh ở các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, đáp ứng nhu cầu củangười dân. Tăng chi thường xuyên cho vùng miền núi, khó khăn; cho y tế cơ sở, ytế dự phòng, bảo đảm kinh phí để mua thẻ hoặc hỗ trợ một số đối tượng mua thẻbảo hiểm y tế.
Bộ Y tế đề nghị cho phép các cơ sở y tế công lập được tiếp tục thực hiệnchủ trương xã hội hóa để vay vốn, huy động vốn, liên doanh, liên kết theo hướng:khuyến khích và tạo cơ chế thuận lợi để các đơn vị vay vốn của ngân hành đầu tưphát triển Việt Nam hoặc các tổ chức tín dụng khác để đầu tư xây dựng bệnh viện,mua sắm trang thiết bị nhưng đề nghị có lãi suất ưu đãi hơn khu vực sản xuất,thời gian trả vốn vay được kéo dài khoảng 20 đến 30 năm; tiếp tục cho phép cáccơ sở y tế được huy động vốn liên doanh, liện kết để đầu tư cơ sở, mua sắm trangthiết bị để hoạt động dịch vụ nhưng phải xây dựng đề án trình cấp có thẩm quyềnthẩm định.
Về giá dịch vụ y tế, Bộ đề nghị được thực hiện lộ trình điều chỉnh giádịch vụ mà Bộ Y tế đã trình Chính phủ, đồng thời có lộ trình nâng mức đóng bảohiểm y tế để bảo đảm cân đối quỹ bảo hiểm y tế và lộ trình thực hiện bảo hiểm ytế toàn dân.
Đối với người bệnh không có thẻ bảo hiểm y tế, đề nghị được thu theo giádịch vụ tính đầy đủ các yếu tố chi phí để giải quyết cơ bản việc tồn tại giữagiá dịch vụ xã hội hóa và do ngân sách bảo đảm, góp phần thúc đẩy người dân chưatham gia bảo hiểm y tế phải tham gia bảo hiểm y tế…
Các đại biểu đánh giá xã hội hóa công tác khám chữa bệnh là một chủ trươngđúng đắn, nhờ đó đã tạo điều kiện cho các bệnh viện công huy động thêm nguồn lựcđể phát triển chuyên môn kỹ thuật, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, từng bướcđáp ứng nhu cầu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trong khi nền kinh tế cònnhiều khó khăn, kinh phí dành cho ngành y tế còn hạn hẹp.
Các đại biểu đã đánh giá và nêu những đề xuất cụ thể đối với Bộ Y tế trongviệc thực hiện xã hội hóa khám, chữa bệnh. Phó Chủ tịch Hội kinh tế y tế ViệtNam Lý Ngọc Kính khẳng định hệ thống các văn bản pháp quy liên quan đến xã hộihóa công tác khám bệnh, chữa bệnh khá đầy đủ, tuy nhiên một số chính sách cònnhiều bất cập như giá dịch vụ y tế chậm thay đổi, chưa tính đúng, tính đủ trongkhi đó bệnh viện phải tự trang trải lương tăng thêm cho cán bộ; tỷ lệ thuế phảinộp cao cho các dịch vụ y tế theo yêu cầu…
Đại biểu đã nêu ra những tồn tại, bất cập trong việc thực hiện xã hội hóacông tác khám bệnh, chữa bệnh đó là do chưa minh bạch tài chính, tài sản công vàtư trong các hoạt động xã hội hóa của bệnh viện công nên dễ sai phạm trong quátrình quản lý tài chính, dễ xảy ra tiêu cực trong liên doanh, liên kết, trongđấu thầu thuốc…
Phương thức chi trả dịch vụ y tế hiện nay trong cơ chế tự chủ tài chính vàáp lực phải thu hồi vốn nhanh trong liên doanh, liên kết… sẽ dẫn đến tình trạngdễ lạm dụng xét nghiệm, lạm dụng thuốc, lạm dụng kỹ thuật cao gây thiệt hại chongười bệnh và mất cân đối Quỹ bảo hiểm y tế.
Một số ít bệnh viện áp dụng biện pháp khoán thu cho các khoa sẽ làm tăngxu hướng lạm dụng, nhận bệnh nhân không đúng tuyến; tăng bệnh nhân điều trị nộitrú không hợp lý… gây quá tại bệnh viện.
Từ thực trạng này, đại biểu đề xuất sớm hoàn thiện các văn bản quy phạmpháp luật về hoạt động xã hội hóa trong các bệnh viện công, đặc biệt chỉnh sửanhững điều còn bất cập; tăng cường vai trò quản lý nhà nước của Bộ, Sở Y tế, tàichính; tăng cường về số lượng, chất lượng của cán bộ quản lý nhà nước về y tế;thường xuyên tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về quản lý bệnh viện, Luật cóliên quan cho cán bộ lao động, cán bộ quản lý của bệnh viện. Thời gian tới cầntăng cường xã hội hóa trong đào tạo nguồn nhân lực y tế để đáp ứng nhu cầu thiếuhụt nguồn nhân lực y tế hiện nay.
Đại biểu cho rằng nếu chỉ đơn thuần bằng giải pháp tăng phụ cấp ưu đãi,thu hút… cũng không khắc phục được tình trạng chuyển dịch cán bộ y tế, do vậycần thay đổi việc cấp bằng bác sỹ phải phù hợp với mục tiêu đào tạo và chấtlượng tuyển sinh đầu vào; sớm thực hiện chế độ luân phiên có thời hạn đối vớingười hành nghề theo khoản 2 điều 4 Luật Khám chữa bệnh; có chế độ ưu tiên tuyểnsinh và đãi ngộ thỏa đáng cho một số chuyên khoa đặc biệt đang nguy cơ thiếu hụtlớn…
Phó giáo sư, tiến sỹ Đặng Văn Thanh cho rằng cần làm rõ và thống nhất nhậnthức về chủ trương xã hội hóa y tế. Xã hội hóa không chỉ là việc thành lập nhiềucơ sở y tế ngoài công lập, không chỉ là việc tăng thu từ các dịch vụ khám chữabệnh mà cần quan tâm nhiều hơn tới thu hút nguồn lực xã hội, nguồn lực của nhândân cho dịch vụ chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Bằng chủ trương và các chínhsách khuyến khích, ưu đãi của nhà nước để khuyến khích và tạo điều kiện để cácthành phần kinh tế bỏ vốn, bỏ nguồn lực, trí tuệ vào dịch vụ y tế; tăng giá dịchvụ phải tương xứng với chất lượng dịch vụ…
Các ý kiến của đại biểu đã góp phần hoàn thiện các cơ chế, chính sách, tạođiều kiện cho hệ thống khám chữa bệnh phát triển đáp ứng mong đợi của ngườidân./.
Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cho biếtphiên giải trình của Bộ Y tế sẽ là cung cấp thông tin về việc tổ chức xã hội hóacông tác khám bệnh, chữa bệnh; nêu ra những khó khăn, thách thức trong quá trìnhxã hội hóa để từ đó tìn ra giải pháp hiệu quả thực hiện xã hội hóa trong côngtác khám bệnh, chữa bệnh thời gian tới.
Bộ Y tế và các địa phương đã tập trung thực hiện chính sách xã hội hóatrên ba nội dung chủ yếu là nhà nước tiếp tục quan tâm đầu tư, tăng ngân sáchcho ngành y tế, đồng thời tạo cơ chế để các cơ sở y tế công lập huy động vốnngoài ngân sách đầu tư nâng cấp cơ sở, trang thiết bị, hoạt động dịch vụ đáp ứngnhu cầu đa dạng của các tầng lớp nhân dân; huy động các thành phần kinh tế đầutư, phát triển các cơ sở y tế ngoài công lập; mỗi người dân đều có trách nhiệmtrong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, thông qua việc tham gia bảo hiểm y tếhoặc chi trả chi phí khám, chữa bệnh theo quy định của pháp luật.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết những năm gần đây, cùng vớisự phát triển kinh tế- xã hội, nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân ngàycàng tăng và đa dạng, khoa học kỹ thuật về y tế phát triển mạnh, đòi hỏi nhu cầuđầu tư cho y tế ngày càng lớn.
Do ngân sách có hạn, Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bảnpháp quy nhằm huy động các nguồn vốn trong xã hội để đầu tư cho y tế. Kết quả đãtạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền trongviệc quan tâm đầu tư cho y tế. Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã chú ý, quan tâmđến việc huy động các nguồn lực xã hội, ngoài ngân sách để đầu tư cơ sở hạ tầng,trang thiết bị, từng bước nâng cao số lượng cũng như chất lượng các dịch vụ khámbệnh, chữa bệnh…
Việc thực hiện xã hội hóa và tự chủ bệnh viện qua thời gian triển khai đãđạt được một số mặt tích cực. Việc xã hội hóa, liên doanh, liên kết đã góp phầnlàm thay đổi nhận thức của các đơn vị trong việc huy động vốn để có trang thiếtbị phục vụ hoạt động chuyên môn, không chỉ trông chờ vào nguồn ngân sách nhànước. Các thiết bị xã hội hóa chủ yếu là thiết bị chẩn đoán, điều trị, kỹ thuậtcao nên góp phần thúc đẩy các kỹ thuật y tế phát triển; nâng cao chất lượng chẩnđoán, điều trị…
Tuy nhiên qua thực hiện, một số bệnh viện có xu hướng chỉ quan tâm đếnkhoa, phòng, lĩnh vực có thu hoặc tập trung kinh phí và nhân lực vốn đã hạn hẹpđể phát triển khu dịch vụ theo yêu cầu; đầu tư trang thiết bị kỹ thuật cao chưatương xứng với năng lực, trình độ chuyên môn, nhu cầu khám chữa bệnh, nhất làmột số trang thiết bị chẩn đoán, kỹ thuật cao…
Bộ Y tế kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục tăng ngân sách cho y tế, cảchi thương xuyên và chi đầu tư. Trong đó tăng ngân sách chi đầu tư phát triểncho y tế từ ngân sách và trái phiếu Chính phủ để xây dựng thêm cơ sở, bước đầuxây dựng cơ sở 2 của một số bệnh viện đầu ngành, kỹ thuật cao để tăng số giườngbệnh ở các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, đáp ứng nhu cầu củangười dân. Tăng chi thường xuyên cho vùng miền núi, khó khăn; cho y tế cơ sở, ytế dự phòng, bảo đảm kinh phí để mua thẻ hoặc hỗ trợ một số đối tượng mua thẻbảo hiểm y tế.
Bộ Y tế đề nghị cho phép các cơ sở y tế công lập được tiếp tục thực hiệnchủ trương xã hội hóa để vay vốn, huy động vốn, liên doanh, liên kết theo hướng:khuyến khích và tạo cơ chế thuận lợi để các đơn vị vay vốn của ngân hành đầu tưphát triển Việt Nam hoặc các tổ chức tín dụng khác để đầu tư xây dựng bệnh viện,mua sắm trang thiết bị nhưng đề nghị có lãi suất ưu đãi hơn khu vực sản xuất,thời gian trả vốn vay được kéo dài khoảng 20 đến 30 năm; tiếp tục cho phép cáccơ sở y tế được huy động vốn liên doanh, liện kết để đầu tư cơ sở, mua sắm trangthiết bị để hoạt động dịch vụ nhưng phải xây dựng đề án trình cấp có thẩm quyềnthẩm định.
Về giá dịch vụ y tế, Bộ đề nghị được thực hiện lộ trình điều chỉnh giádịch vụ mà Bộ Y tế đã trình Chính phủ, đồng thời có lộ trình nâng mức đóng bảohiểm y tế để bảo đảm cân đối quỹ bảo hiểm y tế và lộ trình thực hiện bảo hiểm ytế toàn dân.
Đối với người bệnh không có thẻ bảo hiểm y tế, đề nghị được thu theo giádịch vụ tính đầy đủ các yếu tố chi phí để giải quyết cơ bản việc tồn tại giữagiá dịch vụ xã hội hóa và do ngân sách bảo đảm, góp phần thúc đẩy người dân chưatham gia bảo hiểm y tế phải tham gia bảo hiểm y tế…
Các đại biểu đánh giá xã hội hóa công tác khám chữa bệnh là một chủ trươngđúng đắn, nhờ đó đã tạo điều kiện cho các bệnh viện công huy động thêm nguồn lựcđể phát triển chuyên môn kỹ thuật, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, từng bướcđáp ứng nhu cầu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trong khi nền kinh tế cònnhiều khó khăn, kinh phí dành cho ngành y tế còn hạn hẹp.
Các đại biểu đã đánh giá và nêu những đề xuất cụ thể đối với Bộ Y tế trongviệc thực hiện xã hội hóa khám, chữa bệnh. Phó Chủ tịch Hội kinh tế y tế ViệtNam Lý Ngọc Kính khẳng định hệ thống các văn bản pháp quy liên quan đến xã hộihóa công tác khám bệnh, chữa bệnh khá đầy đủ, tuy nhiên một số chính sách cònnhiều bất cập như giá dịch vụ y tế chậm thay đổi, chưa tính đúng, tính đủ trongkhi đó bệnh viện phải tự trang trải lương tăng thêm cho cán bộ; tỷ lệ thuế phảinộp cao cho các dịch vụ y tế theo yêu cầu…
Đại biểu đã nêu ra những tồn tại, bất cập trong việc thực hiện xã hội hóacông tác khám bệnh, chữa bệnh đó là do chưa minh bạch tài chính, tài sản công vàtư trong các hoạt động xã hội hóa của bệnh viện công nên dễ sai phạm trong quátrình quản lý tài chính, dễ xảy ra tiêu cực trong liên doanh, liên kết, trongđấu thầu thuốc…
Phương thức chi trả dịch vụ y tế hiện nay trong cơ chế tự chủ tài chính vàáp lực phải thu hồi vốn nhanh trong liên doanh, liên kết… sẽ dẫn đến tình trạngdễ lạm dụng xét nghiệm, lạm dụng thuốc, lạm dụng kỹ thuật cao gây thiệt hại chongười bệnh và mất cân đối Quỹ bảo hiểm y tế.
Một số ít bệnh viện áp dụng biện pháp khoán thu cho các khoa sẽ làm tăngxu hướng lạm dụng, nhận bệnh nhân không đúng tuyến; tăng bệnh nhân điều trị nộitrú không hợp lý… gây quá tại bệnh viện.
Từ thực trạng này, đại biểu đề xuất sớm hoàn thiện các văn bản quy phạmpháp luật về hoạt động xã hội hóa trong các bệnh viện công, đặc biệt chỉnh sửanhững điều còn bất cập; tăng cường vai trò quản lý nhà nước của Bộ, Sở Y tế, tàichính; tăng cường về số lượng, chất lượng của cán bộ quản lý nhà nước về y tế;thường xuyên tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về quản lý bệnh viện, Luật cóliên quan cho cán bộ lao động, cán bộ quản lý của bệnh viện. Thời gian tới cầntăng cường xã hội hóa trong đào tạo nguồn nhân lực y tế để đáp ứng nhu cầu thiếuhụt nguồn nhân lực y tế hiện nay.
Đại biểu cho rằng nếu chỉ đơn thuần bằng giải pháp tăng phụ cấp ưu đãi,thu hút… cũng không khắc phục được tình trạng chuyển dịch cán bộ y tế, do vậycần thay đổi việc cấp bằng bác sỹ phải phù hợp với mục tiêu đào tạo và chấtlượng tuyển sinh đầu vào; sớm thực hiện chế độ luân phiên có thời hạn đối vớingười hành nghề theo khoản 2 điều 4 Luật Khám chữa bệnh; có chế độ ưu tiên tuyểnsinh và đãi ngộ thỏa đáng cho một số chuyên khoa đặc biệt đang nguy cơ thiếu hụtlớn…
Phó giáo sư, tiến sỹ Đặng Văn Thanh cho rằng cần làm rõ và thống nhất nhậnthức về chủ trương xã hội hóa y tế. Xã hội hóa không chỉ là việc thành lập nhiềucơ sở y tế ngoài công lập, không chỉ là việc tăng thu từ các dịch vụ khám chữabệnh mà cần quan tâm nhiều hơn tới thu hút nguồn lực xã hội, nguồn lực của nhândân cho dịch vụ chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Bằng chủ trương và các chínhsách khuyến khích, ưu đãi của nhà nước để khuyến khích và tạo điều kiện để cácthành phần kinh tế bỏ vốn, bỏ nguồn lực, trí tuệ vào dịch vụ y tế; tăng giá dịchvụ phải tương xứng với chất lượng dịch vụ…
Các ý kiến của đại biểu đã góp phần hoàn thiện các cơ chế, chính sách, tạođiều kiện cho hệ thống khám chữa bệnh phát triển đáp ứng mong đợi của ngườidân./.
Quỳnh Hoa (TTXVN)
