Các nhà khảo cổ Israel mới đây đã phát hiện một mikveh (bể tắm thanh tẩy theo nghi lễ Do Thái) có niên đại từ những ngày cuối cùng của thời kỳ Đền thờ thứ Hai, trong quá trình khai quật khảo cổ bên dưới Quảng trường Bức tường Than Khóc ở Jerusalem.
Công trình được đục trực tiếp vào nền đá, do Cơ quan Cổ vật Israel phối hợp với Quỹ Di sản Bức tường Than Khóc tiến hành khai quật. Mikveh được tìm thấy bên dưới một lớp tàn tích chứa tro than - bằng chứng khảo cổ cho các sự kiện liên quan đến sự hủy diệt Jerusalem năm 70 sau Công nguyên.
Bể tắm có hình chữ nhật, dài 3,05 m, rộng 1,35 m và cao 1,85 m; các bức tường được trát vữa. Bốn bậc thềm được đục vào đá dẫn xuống bể ở phía Nam. Trong lớp tàn tích bao phủ công trình, các nhà khảo cổ phát hiện nhiều mảnh gốm và đồ dùng bằng đá - loại hiện vật đặc trưng của cộng đồng Do Thái sinh sống tại Jerusalem ngay trước khi thành phố bị phá hủy.
Khu vực khai quật nằm gần vị trí Đền thờ cổ và các lối vào chính cách đây khoảng 2.000 năm, gồm Cầu Lớn ở phía Bắc và Vòm Robinson ở phía Nam. Nhiều phát hiện khác trong khu vực, như các mikveh và đồ dùng bằng đá, cho thấy hoạt động gắn liền với các quy định về sự thanh sạch nghi lễ.
Theo các nhà nghiên cứu, mikveh này phục vụ cư dân Do Thái sinh sống quanh khu vực cũng như những người hành hương đến Đền thờ. Ông Ari Levy, Giám đốc khai quật thuộc Cơ quan Cổ vật Israel, cho biết đời sống hằng ngày ở Jerusalem thời kỳ Đền thờ gắn chặt với các luật lệ về thanh sạch và ô uế nghi lễ. Việc sử dụng phổ biến các đồ dùng bằng đá xuất phát từ quy định tôn giáo, theo đó đá không bị xem là nhiễm ô uế nghi lễ như đồ gốm hay kim loại.
Bộ trưởng Di sản Israel Amichai Eliyahu, nhận định phát hiện này góp phần làm rõ mức độ gắn bó giữa đời sống tôn giáo và sinh hoạt thường nhật của người dân Jerusalem thời cổ đại, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục nghiên cứu và bảo tồn di sản lịch sử, đặc biệt khi phát hiện được công bố ngay trước ngày ăn chay Tenth of Tevet.
Trong khi đó, Giám đốc Quỹ Di sản Bức tường Than Khóc, ông Mordechai (Suli) Eliav, cho rằng mikveh với tro tàn từ cuộc hủy diệt ở đáy bể là minh chứng mạnh mẽ cho khả năng hồi sinh của dân tộc Israel - “từ ô uế đến thanh sạch, từ hủy diệt đến tái sinh.