Tham tán Lê Thái Hòa: VIFTA là xung lực mới cho thương mại Việt Nam-Israel

Tham tán Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam Lê Thái Hòa tại một gian trưng bày. (Nguồn: Vietnam+)

Nhân dịp cuối năm 2025, phóng viên TTXVN tại Tel Aviv đã có cuộc trao đổi với Tham tán Thương mại Việt Nam tại Israel Lê Thái Hòa nhằm nhìn lại chặng đường hơn một năm qua Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Israel (VIFTA) được triển khai thực thi, qua đó làm rõ những thành tựu nổi bật vượt kỳ vọng, những động lực tăng trưởng mới cũng như triển vọng hợp tác thương mại song phương trong thời gian tới.

Theo Tham tán Thương mại Việt Nam tại Israel Lê Thái Hòa, năm 2025 có thể xem là năm bản lề trong quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Israel, khi kim ngạch hai chiều ước đạt trên 3,7 tỷ USD. Kết quả này xuất phát từ ba yếu tố then chốt.

Trước hết, VIFTA chính thức có hiệu lực từ tháng 11/2024 đã tạo ra cú hích rõ rệt cho trao đổi thương mại.

Ngay trong năm đầu thực thi, Israel đã xóa bỏ hơn 66% số dòng thuế và sẽ nâng tỷ lệ tự do hóa lên gần 93% theo lộ trình, trong khi Việt Nam cam kết cắt giảm gần 86% số dòng thuế vào cuối lộ trình.

Các ưu đãi thuế quan thực chất này đã nhanh chóng khuyến khích doanh nghiệp hai nước gia tăng giao dịch và chuyển hóa thành tăng trưởng thương mại cụ thể.

Bên cạnh đó, tính bổ trợ cao giữa hai nền kinh tế giúp hàng hóa của hai bên dễ dàng thâm nhập thị trường của nhau, ít cạnh tranh trực tiếp. Israel có nhu cầu lớn đối với nông sản, thực phẩm chế biến và hàng tiêu dùng - những lĩnh vực Việt Nam có thế mạnh, trong khi Việt Nam nhập khẩu nhiều sản phẩm công nghệ cao, máy móc, thiết bị từ Israel.

Ngoài ra, sự chủ động của cộng đồng doanh nghiệp cùng vai trò cầu nối, hỗ trợ tích cực của Thương vụ Việt Nam tại Israel đã giúp các ưu đãi từ VIFTA được tận dụng hiệu quả ngay từ những lô hàng đầu tiên.

Về cơ cấu ngành hàng, Tham tán Lê Thái Hòa cho biết thủy sản vẫn là một điểm sáng, bên cạnh nhóm điện thoại di động và linh kiện. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Israel năm 2025 giảm xuống còn trên 70 triệu USD, do tác động tiêu cực của chiến tranh đối với các tuyến vận chuyển, chiếm khoảng 12-13% tổng nhập khẩu thủy sản của Israel.

Trước đây, kim ngạch thủy sản thường đạt quanh mức 100 triệu USD mỗi năm, đưa Israel trở thành thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Trung Đông, châu Phi và Nam Á.

Ngoài thủy sản, các nhóm hàng như hạt điều, càphê, gạo, thực phẩm chế biến, dệt may, giày dép và vật liệu xây dựng đều ghi nhận mức tăng trưởng tích cực nhờ phù hợp thị hiếu tiêu dùng và được hưởng ưu đãi thuế quan từ VIFTA.

Đánh giá về những khó khăn trong quá trình thúc đẩy thương mại song phương, Tham tán Lê Thái Hòa cho rằng thách thức lớn nhất hiện nay là tình hình xung đột chưa hoàn toàn kết thúc, bất ổn an ninh, chính trị và tôn giáo tại khu vực, khiến không ít doanh nghiệp Việt Nam còn tâm lý e dè khi giao dịch với thị trường Israel.

Bên cạnh đó, Israel là thị trường có yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng rất cao. Nhiều mặt hàng thực phẩm phải đáp ứng chứng nhận Kosher hoặc Halal, đồng thời ngày càng phải tuân thủ các tiêu chuẩn tương đương của Liên minh châu Âu và Mỹ.

Các rào cản khác bao gồm quy tắc xuất xứ, thủ tục SPS, TBT, chi phí logistic, bảo hiểm và vận chuyển cao, cũng như sự khác biệt trong tập quán kinh doanh, đặc biệt là xu hướng giao dịch trực tiếp với nhà sản xuất.

Một số vướng mắc kỹ thuật cụ thể, như sự khác biệt trong tên gọi khoa học của sản phẩm, đôi khi cũng gây gián đoạn hoạt động xuất nhập khẩu.

Trước những thách thức đó, Thương vụ Việt Nam tại Israel đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp hai nước.

Trong đó, Thương vụ chủ động làm việc với các cơ quan chức năng sở tại, phối hợp với các cơ quan hữu quan trong nước để tháo gỡ kịp thời các vướng mắc kỹ thuật; hỗ trợ doanh nghiệp cấp Giấy chứng nhận xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế quan; biên soạn và phát hành các sổ tay hướng dẫn về tiêu chuẩn nhập khẩu, SPS, TBT, đồng thời cập nhật các cải cách và chính sách thương mại mới của Israel.

Ngoài ra, Thương vụ tăng cường kết nối B2B, tổ chức hội thảo, xúc tiến thương mại chuyên ngành, thu xếp cho các đoàn doanh nghiệp Israel sang Việt Nam tìm nguồn cung, cung cấp thông tin thị trường, thẩm định đối tác và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận đúng phân khúc, đáp ứng đúng tiêu chuẩn. Mục tiêu xuyên suốt là giúp doanh nghiệp giảm rủi ro, tiết kiệm chi phí và tận dụng hiệu quả nhất các ưu đãi từ VIFTA.

Nhìn về triển vọng thời gian tới, Tham tán Lê Thái Hòa đánh giá thương mại Việt Nam-Israel vẫn có nhiều dư địa tăng trưởng, dù bối cảnh kinh tế toàn cầu và khu vực còn nhiều biến động.

Với nền tảng vững chắc từ VIFTA và tính bổ trợ cao giữa hai nền kinh tế, kim ngạch thương mại song phương hoàn toàn có thể sớm vượt mốc 4 tỷ USD và hướng tới 5 tỷ USD trong những năm tới, nếu doanh nghiệp hai bên tận dụng tốt cơ hội và không phát sinh những bất ổn lớn.

Ngoài các ngành hàng truyền thống như nông sản, thực phẩm chế biến, thủy sản, hàng tiêu dùng và vật liệu xây dựng, nhiều lĩnh vực hợp tác mới được kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh, đặc biệt là công nghệ cao và đầu tư.

Israel có thế mạnh nổi trội về nông nghiệp thông minh, quản lý nước, năng lượng tái tạo, thiết bị y tế, an ninh mạng, IoT và đổi mới sáng tạo – những lĩnh vực phù hợp với định hướng phát triển bền vững của Việt Nam.

Thương vụ Việt Nam tại Israel khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua xúc tiến thương mại, cung cấp thông tin thị trường, kết nối đối tác và phối hợp tháo gỡ các điểm nghẽn kỹ thuật.

Nếu doanh nghiệp chủ động nghiên cứu thị trường, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn và tăng cường kết nối trực tiếp, quan hệ thương mại Việt Nam-Israel được kỳ vọng sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng nhanh và bền vững hơn trong thời gian tới./.

Việt Nam và Israel thúc đẩy hợp tác đào tạo và khoa học-công nghệ

ĐSQ Việt Nam và Đại học Technion thảo luận đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực đào tạo nhân lực, nghiên cứu và phát triển khoa học-công nghệ giữa Technion và các cơ sở nghiên cứu, đại học tại Việt Nam

(TTXVN/Vietnam+)