Thỏa thuận hạt nhân Iran

Hai bên đã tiến hành 5 vòng đàm phán về vấn đề hạt nhân trước khi nổ ra cuộc xung đột 12 ngày, khi Israel và cả Mỹ tiến hành không kích các cơ sở hạt nhân của Iran hồi tháng Sáu, và tạm dừng từ đó.

Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei cho rằng một thỏa thuận nếu được thực hiện dưới sức ép và có kết quả định sẵn thì không thể coi là thỏa thuận thực sự.

Iran nhấn mạnh để được coi là “đối tác đáng tin cậy” trong đàm phán, các nước E3 cần chứng minh khả năng hành động độc lập cũng như sự nghiêm túc và năng lực ngoại giao của mình.

Nội dung trừng phạt trải rộng trên nhiều lĩnh vực như cấm xuất khẩu vũ khí, cấm nhập khẩu và vận chuyển dầu mỏ, khí tự nhiên, sản phẩm hóa dầu, ngăn giao dịch vàng, kim loại quý, kim cương.

Việc không đạt đồng thuận đồng nghĩa Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc bác bỏ nỗ lực của Trung Quốc và Nga nhằm kéo dài sáu tháng miễn trừng phạt cho Iran theo Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).

Ngoại trưởng Iran cảnh báo Tehran sẽ hủy bỏ thỏa thuận cho phép IAEA thanh sát các địa điểm hạt nhân nếu các cường quốc phương Tây khôi phục lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc đối với nước này.

Các cuộc họp dự kiến sẽ được tổ chức trong ngày 22 hoặc 23/9 ở cấp bộ trưởng ngoại giao và có sự tham dự của Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU, bà Kaja Kallas.

Tổng thống Iran nhấn mạnh "khả năng thích ứng phi thường" của Iran trước áp lực quốc tế, đồng thời bày tỏ quyết tâm không khuất phục trước các yêu sách từ bên ngoài.

Ngoại trưởng Iran tái khẳng định cam kết của nước này đối với giải pháp ngoại giao, đồng thời phản đối việc E3 kích hoạt cơ chế tái áp đặt trừng phạt mà Iran mô tả là "khắc nghiệt" đối với nước này.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc nhấn mạnh sự hợp tác đầy đủ của Iran với IAEA là cần thiết để đạt được một khuôn khổ dài hạn bảo đảm chương trình hạt nhân của Iran chỉ phục vụ mục đích hòa bình.

Vòng đàm phán tại Vienna đã diễn ra tích cực, Ngoại trưởng Iran cho biết nước này và IAEA đã tiến gần tới thỏa thuận mới về hợp tác, dù quan hệ hạt nhân Iran-Mỹ vẫn còn nhiều trở ngại.

Nhóm thanh sát viên IAEA đã trở lại Iran thực hiện giám sát quá trình thay nhiên liệu tại nhà máy hạt nhân Bushehr, trong bối cảnh căng thẳng hạt nhân Tehran-phương Tây vẫn chưa hạ nhiệt.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi cảnh báo Mỹ rằng công nghệ không thể bị phá hủy bằng bom đạn và chỉ đàm phán mới có thể dẫn tới một thỏa thuận đôi bên cùng chấp thuận.

Theo người phát ngôn Chính phủ Iran, Tehran và nhóm E3 chỉ đang trao đổi và thảo luận quan điểm về vấn đề hạt nhân, trong bối cảnh tình hình ngày càng phức tạp.

Quan chức Iran cho biết nước này và nhóm E3 đã có những cuộc thảo luận "nghiêm túc, thẳng thắn và chi tiết" về chương trình hạt nhân và vấn đề dỡ bỏ lệnh trừng phạt.

Trước thềm cuộc đàm phán, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi khẳng định lập trường “kiên định và không lay chuyển” của Tehran là vẫn sẽ tiếp tục "hoạt động làm giàu urani." 

Thứ trưởng Ngoại giao Iran khẳng định Tehran sẵn sàng nối lại đàm phán với Mỹ nếu Washington xây dựng lòng tin và tôn trọng các quyền theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).

Thứ trưởng Iran khẳng định, nhóm E3 không có quyền đơn phương kích hoạt các biện pháp trừng phạt và kêu gọi các nước này không phối hợp lập trường với Mỹ.

Các nhà ngoại giao châu Âu đang hối thúc Iran đạt tiến triển trong đàm phán hạt nhân trước thời hạn chót nói trên do quy định tái áp đặt trừng phạt sẽ hết hiệu lực vào ngày 18/10 tới.

Iran cảnh báo có thể rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) và bắt đầu làm giàu urani vượt mức 60% nếu áp lực trừng phạt tiếp tục gia tăng.

Theo Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot, nếu Iran không có cam kết chắc chắn, cụ thể và có thể kiểm chứng về thỏa thuận hạt nhân, Pháp Anh, Đức sẽ thực hiện trừng phạt muộn nhất vào cuối tháng 8.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran khẳng định việc châu Âu đe doạ sử dụng "cơ chế tái áp đặt trừng phạt" là không có cơ sở pháp lý và chính trị, và việc này sẽ vấp phải phản ứng tương xứng từ Iran.

Một nguồn tin châu Âu tiết lộ Tổng thống Nga sẽ ủng hộ thỏa thuận không làm giàu urani - "ông ấy đã khuyến khích phía Iran hướng tới điều đó để tạo thuận lợi hơn cho các cuộc đàm phán với người Mỹ."

Dù không đạt được bất cứ bước đột phá nào liên quan đến chương trình hạt nhân của Tehran, tuy nhiên các bên đều đưa ra những đánh giá tích cực và khẳng định quyết tâm duy trì đàm phán.

Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết Washington vẫn mong muốn tiến hành cuộc đàm phán với Tehran, bất chấp tuyên bố trước đó của Iran rằng việc đàm phán là “vô nghĩa.”

Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc giục Iran đàm phán, cảnh báo hậu quả nghiêm trọng, trong bối cảnh Israel tấn công Iran và căng thẳng khu vực gia tăng.

Tư lệnh CENTCOM - Tướng Kurilla - đưa nhiều phương án đối phó Iran trong trường hợp không đạt được thỏa thuận hạt nhân, trong đó sẵn sàng triển khai lực lượng áp đảo nếu cần thiết.

Tổng thống Trump cảnh báo rằng nếu đàm phán hạt nhân với Iran không đạt được kết quả, “tất cả các phương án đều để ngỏ,” gồm cả lựa chọn quân sự.

Người phát ngôn Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran quả quyết "IAEA không nên mong đợi Cộng hòa Hồi giáo Iran tiếp tục hợp tác rộng rãi và thân thiện" nếu IAEA ra nghị quyết chống Tehran.

Đại giáo chủ Ali Khamenei đã bác bỏ đề xuất hạt nhân mà Mỹ đưa ra, nhấn mạnh những yêu cầu của Washington đi ngược lại lợi ích và sức mạnh quốc gia của Tehran.