Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, đặc biệt là những thay đổi về chính sách thương mại quốc tế, Việt Nam đang đứng trước cả thách thức lẫn cơ hội.
Mới đây, việc Mỹ công bố sắc lệnh điều chỉnh thuế đối ứng, áp mức thuế 20% đối với hàng hóa Việt Nam đã thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận và cộng đồng doanh nghiệp. Để có cái nhìn sâu sắc hơn về những tác động này cũng như “bức tranh” kinh tế-xã hội trong 7 tháng năm 2025, phóng viên VietnamPlus đã có cuộc phỏng vấn riêng với bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê.
Tác động từ chính sách thương mại mới
- Thưa bà, trước những diễn biến mới về chính sách thương mại và việc Mỹ áp mức thuế 20% đối với hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam, Cục Thống kê có đánh giá sơ bộ nào về mức độ ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Bà Nguyễn Thị Hương: Việc Chính phủ Mỹ áp dụng mức thuế 20% đối với hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam, có hiệu lực từ ngày 7/8, chắc chắn sẽ tạo ra những tác động nhất định đến hoạt động xuất nhập khẩu và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Việt Nam. Chúng tôi đã có những đánh giá sơ bộ, phân tích cả trong ngắn hạn và dài hạn.
Trong ngắn hạn, mức thuế đối ứng mới này được Mỹ áp dụng với tất cả các quốc gia có hàng xuất khẩu vào thị trường, do đó gánh nặng về mức độ cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam tại đây là không quá đáng kể so với các đối thủ khác, nhưng không thể phủ nhận tác động đến chi phí và giá thành sản phẩm.
Hiện nay, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trong bảy tháng đầu năm 2025, tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 27,8% so với cùng kỳ. Với mức thuế 20%, chúng tôi dự báo con số này có thể sẽ chững lại trong những tháng cuối năm 2025. Đặc biệt, tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của 12 nhóm hàng hóa chủ lực sang Mỹ (chiếm tới 91,4% tổng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này trong 7 tháng của năm) có thể giảm sút. Các nhóm hàng bao gồm máy tính và linh kiện, máy móc và thiết bị, dệt may, điện thoại và linh kiện, gỗ và sản phẩm gỗ, giày dép, đồ chơi, thiết bị thể thao, sản phẩm từ chất dẻo, phương tiện vận tải và phụ tùng, túi xách, mũ và ô dù, thủy sản.
Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của 12 nhóm hàng hóa chủ lực sang Mỹ có thể giảm sút.
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu chung của Việt Nam trong năm 2025 vẫn dự kiến duy trì ở mức cao. Điều này là nhờ khả năng tận dụng hiệu quả các lợi thế từ các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết, không chỉ duy trì tốt các thị trường truyền thống (như Mỹ, châu Âu, ASEAN) mà còn chủ động đa dạng hóa sang các thị trường mới đầy tiềm năng (như Trung Đông, châu Mỹ Latinh). Đây được xem là một điểm sáng giúp cân bằng những tác động tiêu cực.
Trong dài hạn, Việt Nam sẽ có các chính sách và biện pháp phù hợp để thích ứng hiệu quả với chính sách thuế mới của Mỹ. Trọng tâm sẽ là tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, chúng ta sẽ đẩy mạnh hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước mở rộng đà tăng trưởng thương mại, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao năng lực và khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Bên cạnh đó, các cấp quản lý đã và đang xây dựng đề án và chính sách phát triển các công nghệ hỗ trợ, khai thác tối đa nguồn lực tại chỗ và thúc đẩy sản xuất các mặt hàng được hưởng thuế suất 0% từ các FTA, nhằm giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng phục hồi.
- Trong bối cảnh đó, xin bà chia sẻ những dự báo đánh giá về dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam trong những tháng cuối năm 2025?
Bà Nguyễn Thị Hương: Nhìn từ số liệu thu hút đầu tư nước ngoài 7 tháng của năm, tình hình vẫn đang trên đà tích cực một cách ấn tượng. Tính đến ngày 31/7, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam (bao gồm vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài) đạt 24,09 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm trước.
Cụ thể, vốn đăng ký cấp mới có 2.254 dự án được cấp phép với số vốn đăng ký đạt 10,03 tỷ USD, tăng 15,2% về số dự án nhưng giảm 11,1% về số vốn đăng ký.
Điểm nhấn đáng chú ý là vốn đăng ký điều chỉnh từ 920 lượt dự án với giá trị tăng thêm 9,99 tỷ USD và tăng tới 95,3% so với cùng kỳ năm trước. Con số tăng trưởng mạnh mẽ này cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường đầu tư Việt Nam, thể hiện xu hướng tiếp tục mở rộng các dự án đầu tư hiện hữu. Ngoài ra, giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt 4,07 tỷ USD từ 1.982 lượt, tăng 61% so với cùng kỳ năm trước.
Mỹ áp dụng thuế suất 20% lên hàng hóa Việt Nam vừa là thách thức, vừa là cơ hội để sàng lọc và thu hút FDI chất lượng hơn.
Đánh giá ảnh hưởng đến thu hút FDI khi Mỹ chính thức áp dụng thuế suất 20% lên hàng hóa Việt Nam, dù cao hơn một số nước ASEAN khác, nhưng vẫn thấp hơn nhiều quốc gia toàn cầu. Điều này vừa là thách thức, vừa là cơ hội để Việt Nam sàng lọc và thu hút FDI chất lượng hơn.
Các biện pháp thuế quan của Mỹ khiến môi trường thương mại toàn cầu trở nên khó đoán định, có thể làm gia tăng chi phí thương mại và giảm số lượng hợp đồng xuất nhập khẩu, từ đó có thể tác động đến dòng vốn đầu tư nước ngoài trong dài hạn.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn giữ vững sức hấp dẫn nhờ môi trường đầu tư không ngừng được cải thiện, các chính sách ưu đãi linh hoạt để thu hút FDI chất lượng cao, nguồn nhân lực dồi dào với chi phí cạnh tranh và vị trí địa lý thuận lợi trong chuỗi cung ứng khu vực. Những yếu tố này giúp Việt Nam tiếp tục là điểm đến ưu tiên của các nhà đầu tư FDI có định hướng sản xuất thực chất, muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng.
Nhìn chung với mức thuế suất 20%, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ có tâm lý thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng và quan sát động thái, tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tư tại Việt Nam khi mức thuế này được áp dụng để từ đó đưa ra các quyết định đầu tư hiệu quả. Mặc dù số liệu thu hút FDI 7 tháng của năm rất tích cực, song chúng ta cần chuẩn bị cho tâm lý thận trọng này của nhà đầu tư khi đưa ra các quyết định đầu tư mới hay mở rộng các dự án hiện hữu.
Khả quan trên nhiều lĩnh vực
- Thưa bà, xin Cục Thống kê cho biết những điểm nổi bật về tình hình kinh tế-xã hội bảy tháng của năm và có dấu hiệu nào cần lưu ý?
Bà Nguyễn Thị Hương: Số liệu thống kê trong 7 tháng của năm đã phản ánh rõ nét và sát với thực tế tình hình kinh tế-xã hội nước ta. Những điểm nổi bật nhất là lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản duy trì đà tăng trưởng ổn định. Diện tích gieo cấy lúa thu đông ở các địa phương phía Nam đạt khá với 313,4 nghìn ha lúa thu đông sớm tính đến ngày 20/7/2025, tăng 20,8 nghìn ha so với cùng kỳ năm trước. Chăn nuôi gia cầm phát triển ổn định nhờ chi phí đầu tư thấp và tận dụng được nguồn thức ăn sẵn có với đàn gia cầm tăng 3,9% so với cùng thời điểm năm trước tính đến cuối tháng Bảy. Sản xuất lâm nghiệp đạt nhiều kết quả khả quan với diện tích rừng trồng mới tập trung ước đạt 164,4 nghìn ha, tăng 15,1%. Nuôi trồng thủy sản tăng trưởng khá với tổng sản lượng ước đạt 3.182,3 nghìn tấn.
Bên cạnh đó, sản xuất công nghiệp tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ổn định. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tính chung 7 tháng tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, ngành chế biến, chế tạo tăng 10,3%, đây là mức tăng cao nhất so với cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2020-2024, cho thấy động lực mạnh mẽ từ khu vực sản xuất.
Thêm vào đó, hoạt động thương mại, dịch vụ, du lịch khởi sắc mạnh mẽ. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 7 tháng ước tăng 9,3% so với cùng kỳ năm trước. Mặt khác, vận chuyển hành khách tăng 21,5% và luân chuyển tăng 13,7%, vận chuyển hàng hóa tăng 13,7% và luân chuyển tăng 13,6%.
Đáng chú ý, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 7 tháng ước đạt 514,70 tỷ USD và tăng 16,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu đạt 262,44 tỷ USD (tăng 14,8%), nhập khẩu đạt 252,26 tỷ USD (tăng 17,9%). Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 10,18 tỷ USD, một con số tích cực.
Chính phủ đã kiểm soát tốt lạm phát, tạo môi trường ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.
Đặc biệt, khách quốc tế đến Việt Nam trong 7 tháng đạt 12,23 triệu lượt khách, tăng 22,5% so với cùng kỳ năm trước. Số lượng khách đến nước ta đạt mức cao nhất của 7 tháng trong nhiều năm qua, điều này cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của ngành du lịch.
Về hoạt kinh doanh, số doanh nghiệp gia nhập thị trường đạt 174 nghìn doanh nghiệp, gấp 1,2 lần số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (144,4 nghìn doanh nghiệp). Trong đó, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động là 66,3 nghìn doanh nghiệp, gấp 1,5 lần cùng kỳ năm 2024, cho thấy sức sống và sự phục hồi của khu vực doanh nghiệp, một phần nhờ động lực từ Nghị quyết 68 về hỗ trợ doanh nghiệp. Theo đó, tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế đạt hơn 3,3 nghìn tỷ đồng, tăng 93,7% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, số vốn tăng thêm của các doanh nghiệp đang hoạt động đạt hơn 2,4 nghìn tỷ đồng, gấp gần 2,9 lần, cho thấy sự mở rộng quy mô và niềm tin vào triển vọng kinh doanh.
Trên thị trường, lạm phát được kiểm soát ở mức phù hợp. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 7 tháng tăng 3,26%, thấp hơn mức tăng 4,12% của cùng kỳ năm 2024. Điều này cho thấy Chính phủ đã kiểm soát tốt lạm phát, tạo môi trường ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.
Bên cạnh những điểm nổi bật, nền kinh tế còn tồn tại một số hạn chế và dấu hiệu cần lưu ý. Dịch tả lợn châu Phi diễn biến phức tạp, trong tháng Bảy phát sinh 571 ổ dịch tại 30 tỉnh, thành phố, chủ yếu bùng phát tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ và tái phát từ ổ dịch cũ. Số lợn chết và tiêu hủy trong tháng gần 73,5 nghìn con, gây ảnh hưởng đến nguồn cung và giá cả thịt lợn.
Tiêu dùng trong nước tăng trưởng tích cực nhưng chưa có sự đột phá khi vẫn thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2022, 2023 và những năm chưa xảy ra đại dịch COVID-19. Điều này cho thấy cần có thêm các giải pháp kích cầu để thúc đẩy tiêu dùng nội địa mạnh mẽ hơn nữa.
Mặt khác, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa có xu hướng tăng thấp dần cũng như thặng dư cán cân thương mại hàng hóa 7 tháng năm thấp hơn đáng kể so với mức thặng dư 16,50 tỷ USD của cùng kỳ năm 2023 và 14,63 tỷ USD của cùng kỳ năm 2024. Điều này đòi hỏi sự theo dõi sát sao để đánh giá tác động của các yếu tố bên ngoài.
Hơn thế nữa, khu vực doanh nghiệp còn gặp khó khăn về vốn sản xuất kinh doanh. Mặc dù, số lượng doanh nghiệp thành lập mới tăng trưởng ấn tượng, nhưng quy mô vốn của các doanh nghiệp vẫn chưa có sự bứt phá. Điều này cho thấy khó khăn trong việc tiếp cận vốn và mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh vẫn còn là thách thức đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Ngoài ra, tăng trưởng của khách quốc tế đến nước ta đạt thấp so với cùng kỳ năm trước. Đây là một thách thức lớn đối với mục tiêu đạt từ 22-23 triệu lượt khách quốc tế đến nước ta trong cả năm 2025. Điều này đòi hỏi ngành du lịch cần có những giải pháp đột phá hơn nữa.
Xin cảm ơn bà!
