Là người từng gắn bó với công việc trợ lý thư ký cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ mùa Thu năm 1948 đến mùa Xuân năm 1954, chàng trai Phạm Khắc Lãm ngày đó (sau này là Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam) đã học được nhiều bài học sâu sắc từ vị danh tướng huyền thoại của dân tộc. “Trước khi học bất cứ cái gì khác thì phải biết làm một người tử tế” là lời dạy của Đại tướng mà ông Phạm Khắc Lãm đã khắc cốt ghi tâm.
[Lời hịch của vị Tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp]
Bài học làm người tử tế Khi vào Văn phòng Đại tướng, ông Phạm Khắc Lãm mới chỉ là người em 17 tuổi. Có lẽ vì tuổi đời còn nhỏ nên ông khiêm tốn bảo: “Không nên nói là tôi đến làm việc mà tôi đến đấy là được học tập, được rèn luyện. Những năm tháng đó đối với tôi là một trường học, lớp huấn luyện và người thầy là anh Văn (bí danh của cố Đại tướng) cùng nhiều cấp trên của tôi ở đơn vị đó là trợ giáo của Đại tướng.” Trong suốt cả câu chuyện, ông luôn nhắc lại nhiều lần rằng, mình giúp việc được cho anh Văn thì ít mà học tập được nhiều. Nhiệm vụ của ông là chuyên trách nghe đài, báo để điểm tin hàng ngày với Đại tướng. Trong bảy năm gắn bó bên Đại tướng, “tôi học được nhiều bài học, như cách làm việc của anh Văn rất khoa học, rất trật tự, biểu hiện qua sắp xếp chương trình; mọi quyết định đều được anh lật đi lật lại, cân nhắc kỹ càng trước khi có quyết định cuối cùng. Cũng nhiều khi tôi thấy anh trăn trở, suy nghĩ, đó là khi anh phải cân nhắc tất cả các mặt của vấn đề trước khi có quyết định cuối cùng,” ông Lãm nhớ lại. Cũng trong thời gian đầu của tuổi trưởng thành được gần gũi một nhân cách lớn như Đại tướng, chàng thanh niên mà sau này trở thành Giám đốc Đài truyền hình Việt Nam đã học được nhiều bài học sâu sắc cho hành trang cuộc đời mình. “Anh Văn luôn giáo dục, dặn dò chúng tôi phải học làm người, trước khi học bất cứ cái gì khác thì phải biết làm một người tử tế. Sau này, khi giữ vai trò Chủ tịch danh dự Hội Khuyến học thì anh vẫn luôn luôn chỉ đạo Hội Khuyến học trước hết phải dạy làm người sau đó mới dạy văn hóa, ngoại ngữ và những cái khác. Theo anh, đó là điều quan trọng nhất của đường lối giáo dục,” ông Phạm Khắc Lãm bồi hồi. Cho đến mùa Xuân năm 1954, khi nhận quyết định rời đơn vị để đi học ở Trung Quốc, ông Lãm được Đại tướng Võ Nguyên Giáp tặng tấm ảnh chân dung với lời thủ bút: “Chúc cậu Lãm học chuyên môn giỏi và chú ý tự rèn luyện về chính trị.” “Câu nói ấy của anh Văn cũng đã trở thành là phương châm để tôi phấn đấu thực hiện các mục tiêu công việc trong những năm sau đó của cuộc đời mình. Và cho đến bây giờ, đó vẫn là phương châm tôi cố gắng thực hiện,” ông Lãm cho hay.
[Lời hịch của vị Tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp]
Bài học làm người tử tế Khi vào Văn phòng Đại tướng, ông Phạm Khắc Lãm mới chỉ là người em 17 tuổi. Có lẽ vì tuổi đời còn nhỏ nên ông khiêm tốn bảo: “Không nên nói là tôi đến làm việc mà tôi đến đấy là được học tập, được rèn luyện. Những năm tháng đó đối với tôi là một trường học, lớp huấn luyện và người thầy là anh Văn (bí danh của cố Đại tướng) cùng nhiều cấp trên của tôi ở đơn vị đó là trợ giáo của Đại tướng.” Trong suốt cả câu chuyện, ông luôn nhắc lại nhiều lần rằng, mình giúp việc được cho anh Văn thì ít mà học tập được nhiều. Nhiệm vụ của ông là chuyên trách nghe đài, báo để điểm tin hàng ngày với Đại tướng. Trong bảy năm gắn bó bên Đại tướng, “tôi học được nhiều bài học, như cách làm việc của anh Văn rất khoa học, rất trật tự, biểu hiện qua sắp xếp chương trình; mọi quyết định đều được anh lật đi lật lại, cân nhắc kỹ càng trước khi có quyết định cuối cùng. Cũng nhiều khi tôi thấy anh trăn trở, suy nghĩ, đó là khi anh phải cân nhắc tất cả các mặt của vấn đề trước khi có quyết định cuối cùng,” ông Lãm nhớ lại. Cũng trong thời gian đầu của tuổi trưởng thành được gần gũi một nhân cách lớn như Đại tướng, chàng thanh niên mà sau này trở thành Giám đốc Đài truyền hình Việt Nam đã học được nhiều bài học sâu sắc cho hành trang cuộc đời mình. “Anh Văn luôn giáo dục, dặn dò chúng tôi phải học làm người, trước khi học bất cứ cái gì khác thì phải biết làm một người tử tế. Sau này, khi giữ vai trò Chủ tịch danh dự Hội Khuyến học thì anh vẫn luôn luôn chỉ đạo Hội Khuyến học trước hết phải dạy làm người sau đó mới dạy văn hóa, ngoại ngữ và những cái khác. Theo anh, đó là điều quan trọng nhất của đường lối giáo dục,” ông Phạm Khắc Lãm bồi hồi. Cho đến mùa Xuân năm 1954, khi nhận quyết định rời đơn vị để đi học ở Trung Quốc, ông Lãm được Đại tướng Võ Nguyên Giáp tặng tấm ảnh chân dung với lời thủ bút: “Chúc cậu Lãm học chuyên môn giỏi và chú ý tự rèn luyện về chính trị.” “Câu nói ấy của anh Văn cũng đã trở thành là phương châm để tôi phấn đấu thực hiện các mục tiêu công việc trong những năm sau đó của cuộc đời mình. Và cho đến bây giờ, đó vẫn là phương châm tôi cố gắng thực hiện,” ông Lãm cho hay.
Đại tướng thăm bà Phạm Thị Nghèng, xã Quang Phú, Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình- Anh hùng Lao động thời đổi mới. (Ảnh: Võ Thành/Vietnam+)
Nguyện khắc sâu lời dạy của Đại tướng Tình cảm sâu sắc dành cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp không chỉ dạt dào ở những người từng thân cận với Đại tướng mà ngay những ai từng có cơ hội tiếp xúc cũng khắc ghi ấn tượng không thể quên. Như anh Phan Thanh Hùng, Bí thư Đảng ủy, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Bất động sản xăng dầu xúc động nhớ lại lần được gặp vị Tướng của nhân dân cách đây 16 năm, vào ngày 25/8/1997, khi anh cùng một số anh chị vinh dự đại diện cho lớp Cử nhân Chính trị K2-Thành phố Hà Nội đến chúc thọ nhân dịp Đại tướng 86 tuổi. Đại tướng đã ân cần tiếp đón, mời cả đoàn uống nước. Câu chuyện về những ngày tháng chiến tranh gian khổ, về chiến thắng Điện Biên Phủ mà anh Hùng và các đồng nghiệp đã học, đã đọc nhiều lần nhưng qua lời kể sống động của Đại tướng tất cả hiện lên đầy hấp dẫn. “Ngắm nhìn những cử chỉ, hành động, lắng nghe những lời kể của Đại tướng, tôi mới hiểu được vì sao con người đáng kính ấy đã đi vào lịch sử như một huyền thoại, để ngày hôm nay, khi Đại tướng đã đi xa, cả đất nước phải bật khóc, hàng triệu trái tim phải nhói đau. Và câu nói ‘Chiến thắng Điện Biên Phủ là tất yếu bởi chúng ta có Tướng rất giỏi–đó là Tướng nhân dân’ của Người đã thấm thía trong tôi từ thời khắc ấy,” anh Phan Thanh Hùng nhớ lại. Câu chuyện về hai trận Điện Biên Phủ hào hùng với anh Hùng và các anh chị em đi cùng được khép lại bằng nụ cười đôn hậu của Đại tướng. Sau khi cùng đoàn Hội cựu chiến binh Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đến dâng hoa tưởng niệm Đại tướng tại nhà riêng, số 30 Hoàng Diệu, anh Hùng xúc động chia sẻ: “Mới đó mà đã 16 năm rồi nhưng cho dù cuộc sống có những lúc thăng, lúc trầm, tôi vẫn luôn nhớ lời Đại tướng dạy trước lúc từ biệt: ‘Các cháu muốn làm tốt thì phải lắng nghe nhân dân, vì nhân dân phục vụ.” “Tôi xin nguyện khắc sâu trong lòng lời dạy của Người và dành cả cuộc đời này để phấn đấu,” đôi mắt rưng rưng, anh Hùng nói./.
Xuân Mai (Vietnam+)
