Thái Lan đã giành lại vị trí thị trường ôtô lớn nhất khu vực kể từ cuối năm 2012 với sản lượng 2,45 triệu xe, trong đó xuất khẩu chiếm hơn 1 triệu xe và lọt vào tốp 10 nước xuất khẩu ôtô hàng đầu thế giới.
Theo dự báo của Liên đoàn công nghiệp nước này, những con số nói trên sẽ tiếp tục tăng trong năm nay để Thái Lan có thể từng bước hoàn thành mục tiêu trở thành một trong 10 nước thường xuyên sản xuất ôtô đứng đầu thế giới.
Công nghiệp ôtô hiện đang đóng góp khoảng 12% GDP và là một trong ba ngành công nghiệp phát triển nhất của Thái Lan.
Phát triển công nghiệp ôtô ở Thái Lan có thể được chia làm hai giai đoạn: từ năm 1960-1990 và từ 1990 đến nay. Trong giai đoạn 30 năm đầu tiên, nước này chú trọng vào chiến lược phát triển dần thay thế nhập khẩu.
Chính phủ Thái Lan khuyến khích các nhà sản xuất đầu tư xây dựng nhà máy bằng việc bảo hộ thuế nhập khẩu dành cho sản xuất và áp dụng các đòi hỏi nhằm thúc đẩy sản xuất phụ tùng.
Ở giai đoạn hai, Thái Lan bắt đầu dựa trên các cơ chế thị trường để thực hiện việc hội nhập toàn cầu và đạt sự phát triển nhanh chóng trong hơn hai thập niên qua.
Năm 1995, số lượng ôtô xuất khẩu của Thái Lan là 8.800 chiếc và tới cuối năm ngoái con số xuất khẩu đã đạt hơn 1 triệu, đánh dấu mức tăng trưởng hơn 1.000%. Dự kiến sản lượng ôtô của nước này đến năm 2015 sẽ vào khoảng hơn 3,4 triệu chiếc, trong đó xuất khẩu chiếm 40%.
Sự tăng trưởng trong ngành công nghiệp ôtô ở Thái Lan hoàn toàn không phải do tình cờ. Cho tới những năm 1990, nước này vẫn dựa chủ yếu vào thị trường trong nước bởi xuất khẩu chỉ chiếm chưa tới 5% sản lượng.
Sau cuộc khủng hoảng tài chính 1997, ngành công nghiệp ôtô mới thực sự khởi sắc với một loạt những quy định ưu đãi như các công ty nước ngoài có thể đầu tư sản xuất trực tiếp mà không phải thành lập liên doanh hoặc thuế công ty sản xuất được giảm từ 30% xuống còn 20%, thấp hơn nhiều nước trong khu vực như Malaysia, Indonesia và thậm chí cả Việt Nam.
Thái Lan cũng đã rất khéo léo để tránh rơi vào tình trạng trở thành "công xưởng" lắp ráp của các hãng xe quốc tế. Họ luôn khuyến khích các công ty trong nước sản xuất phụ tùng để tăng cường khả năng cạnh tranh.
Việc xuất khẩu phụ tùng hàng năm đạt giá trị khoảng 5 tỷ USD, hơn tất cả các nước ASEAN khác gộp lại. Ngoài ra, điều này còn góp phần giúp các hãng sản xuất xe đảm bảo được số lượng và thời gian trong các hợp đồng xuất khẩu.
Rõ ràng Thái Lan đã vạch sẵn lộ trình và đang từng bước biến nước này trở thành trung tâm sản xuất xe hơi của khu vực và thị trường quốc tế. Việc phát triển sản lượng xe hiện nay ngược lại sẽ giúp cho ngành công nghiệp phụ tùng tăng trưởng, tạo nên sự phát triển ấn tượng trong những chiếc xe mang thương hiệu Thái Lan.
Thành công của Thái Lan trong ngành công nghiệp ôtô được dựa trên sự kết hợp của ba yếu tố. Thứ nhất là sự thay đổi cấu trúc của ngành công nghiệp ôtô toàn cầu tạo ra cơ hội để các nước tham gia sản xuất cung cấp cho thị trường.
Thứ hai là chính sách thực dụng và thích ứng mà chính quyền Thái Lan áp dụng đã giúp cho ngành công nghiệp ôtô trong nước của họ tiến theo xu thế mở rộng của kinh tế toàn cầu. Thứ ba là quy mô của các nhà sản xuất đáp ứng được yêu cầu của thị trường cả trong và ngoài nước.
Công cụ chính sách mà Thái Lan áp dụng trong giai đoạn đầu cũng giống như một số nước trong khu vực từng làm. Nhưng việc áp dụng chính sách thích ứng thị trường cho phép đầu tư trực tiếp đã giúp giành được lòng tin của các hãng sản xuất xe hơi nước ngoài để từ đó tạo nền móng vững chắc cho việc hình thành một trung tâm sản xuất ôtô của thế giới.
Đây chính là sự khác biệt cơ bản với một số nước kể cả Malaysia hay Indonesia , hai nước có cùng xuất phát điểm nhưng lại theo đuổi chính sách sản xuất một thương hiệu ôtô quốc gia.
Thủ tướng Thái Lan gần đây khẳng định rằng nước này đã đặt mục tiêu trở thành một trong 10 quốc gia hàng đầu thế giới về sản xuất ôtô. Những tín hiệu tốt về kinh tế tiếp theo sự hồi phục của nền kinh tế toàn cầu là bằng chứng cho sự tăng trưởng của ngành công nghiệp ôtô.
ASEAN đang hướng tới một cộng đồng chung vào năm 2015 và điều này sẽ tạo điều kiện cho mục tiêu sản xuất 3,4 triệu xe mỗi năm của Thái Lan./.
