Khu kinh tế-thương mại đặc biệt Lao Bảo (Quảng Trị) giữ vị trí chiến lược quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Đông-Tây, là cửa ngõ giao thương giữa Việt Nam với Lào, Thái Lan và các nước tiểu vùng sông Mekong.
Từ năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Lao Bảo là 1 trong 8 khu kinh tế cửa khẩu được tập trung đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách Nhà nước đã tạo nền tảng quan trọng để địa phương khai thác tiềm năng, lợi thế, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội khu vực biên giới tỉnh Quảng Trị.
Hoạt động thương mại, xuất nhập khẩu duy trì ổn định
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, xây dựng Khu kinh tế-thương mại đặc biệt Lao Bảo không chỉ nhằm gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, mà còn hướng tới hình thành không gian kinh tế cửa khẩu hiện đại, gắn thương mại với dịch vụ, logistics, du lịch và bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Một trong những điểm nhấn của hoạt động thương mại tại Lao Bảo là Trung tâm Thương mại Lao Bảo đi vào hoạt động từ năm 2003 với diện tích xây dựng hơn 10.000 m2. Hiện nay, trung tâm có khoảng 350 tiểu thương kinh doanh các mặt hàng đa dạng như quần áo, giày dép, bia rượu, gốm sứ, dịch vụ ăn uống… chủ yếu nhập khẩu từ Thái Lan và Lào.
Theo chị Nguyễn Thị Tuyết Nhung, tiểu thương kinh doanh tại Trung tâm Thương mại Lao Bảo gần 15 năm, hàng hóa tại đây phong phú, chất lượng đảm bảo và giá cả thấp hơn dưới xuôi do không phát sinh nhiều chi phí vận chuyển. Tuy nhiên, chị Nhung cho biết những năm gần đây hoạt động mua bán có phần trầm lắng khi người dân có xu hướng mua sắm qua các kênh online trên mạng xã hội. Vì vậy, việc tổ chức các hoạt động kích cầu, quảng bá sản phẩm và thu hút du khách là rất cần thiết để tạo sức sống mới cho thương mại biên giới.
Ông Nguyễn Ngọc Khoa, Giám đốc Ban Quản lý Trung tâm Thương mại Lao Bảo, cho biết đơn vị đang lên kế hoạch triển khai mô hình chợ phiên biên giới vào ngày thứ Bảy hàng tuần. Mô hình này được tổ chức thí điểm từ cuối năm 2024, đến nay đã có 5 phiên chợ và cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc thu hút người dân, du khách, thúc đẩy giao thương hàng hóa khu vực cửa khẩu.
Bên cạnh thương mại nội địa, hoạt động xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo tiếp tục giữ vai trò trụ cột của Khu kinh tế-thương mại đặc biệt Lao Bảo. Nhiều doanh nghiệp lựa chọn Lao Bảo làm điểm trung chuyển hàng hóa từ Lào về Việt Nam.
Anh Võ Minh Tuấn, đại diện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thạch cao Đông Nam Á Quảng Trị, cho biết mỗi tháng doanh nghiệp vận chuyển từ 15.000-20.000 tấn thạch cao qua cửa khẩu Lao Bảo, tương đương khoảng 120.000 tấn/năm. Trong quá trình làm thủ tục, lực lượng hải quan và biên phòng tại cửa khẩu đã tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp thông quan nhanh chóng, ổn định sản xuất, kinh doanh.
Theo anh Võ Minh Tuấn, việc được các lực lượng chức năng tại cửa khẩu Lao Bảo hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình làm thủ tục đã giúp công ty tiết kiệm thời gian, chi phí logistics, hạn chế tình trạng ùn ứ hàng hóa. Nhờ đó, hoạt động vận chuyển thạch cao diễn ra thông suốt, kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được duy trì ổn định, nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh trên thị trường.
Có mặt tại Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo những ngày cuối năm, phóng viên TTXVN ghi nhận không khí làm việc khẩn trương, nghiêm túc của các lực lượng chức năng trong bối cảnh lưu lượng phương tiện và hàng hóa xuất nhập khẩu tăng cao. Tại khu vực làm thủ tục hải quan, kiểm soát biên phòng, cán bộ, chiến sỹ làm việc liên tục, phối hợp nhịp nhàng nhằm bảo đảm thông quan nhanh chóng, đúng quy định.
Trên tuyến Quốc lộ 9 dẫn vào cửa khẩu, các phương tiện vận tải hàng hóa nối dài vào cửa khẩu để làm thủ tục, qua đó thấy vai trò cửa ngõ giao thương quan trọng của Lao Bảo trên Hành lang kinh tế Đông-Tây trong cao điểm cuối năm.
Ông Lưu Việt Hưng, Đội trưởng Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo (Quảng Trị), nhấn mạnh đơn vị luôn xác định rõ quan điểm vừa siết chặt công tác kiểm tra, kiểm soát, vừa đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật. Việc kiểm tra, giám sát được thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, kiên quyết không để hàng lậu, gian lận thương mại lọt qua cửa khẩu.
Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp trên, trong năm 2025, hoạt động xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo được duy trì ổn định, thông quan thông suốt. Đến ngày 23/12/2025, số thu ngân sách Nhà nước đạt 446 tỷ đồng, bằng 103,7% dự toán được giao và tăng khoảng 7,2% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, thuế giá trị gia tăng chiếm 82,93% tổng số thu; các mặt hàng có số thu lớn gồm nước tăng lực chiếm 29% tổng thu, đường chiếm 24,59% tổng thu, cùng các mặt hàng chủ lực khác như thạch cao, nguyên liệu sản xuất lốp xe.
Không chỉ đóng góp về kinh tế, Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo còn có vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh biên giới. Thượng tá Hồ Lê Luận, Chính trị viên Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo, cho biết lực lượng Biên phòng luôn phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng trong quản lý địa bàn, giữ vững an ninh trật tự, chủ quyền biên giới quốc gia, tạo môi trường ổn định cho phát triển kinh tế cửa khẩu.
Từ góc độ địa phương, ông Trần Anh Vũ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Lao Bảo, cho biết hoạt động thương mại, dịch vụ, du lịch trên địa bàn phát triển tương đối ổn định. Các loại hình kinh doanh tại khu vực cửa khẩu, tuyến phố đi bộ, chợ, trung tâm thương mại, khách sạn, nhà hàng, dịch vụ vận tải cơ bản đáp ứng tốt nhu cầu sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân. Năm 2025, giá trị sản xuất ngành thương mại-dịch vụ-du lịch của xã ước đạt hơn 5.630 tỷ đồng, tăng 11,5% so với cùng kỳ năm 2024.
Phát huy vị trí cửa ngõ trên hành lang kinh tế Đông-Tây
Trên cơ sở những kết quả đạt được, tỉnh Quảng Trị xác định tiếp tục xây dựng Khu kinh tế-thương mại đặc biệt Lao Bảo theo hướng hiện đại, đồng bộ, bền vững, phát huy tối đa lợi thế vị trí cửa ngõ trên Hành lang kinh tế Đông-Tây.
Ông Lưu Việt Hưng, Đội trưởng Hải quan Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo (Quảng Trị), cho biết thời gian tới, đơn vị tăng cường trao đổi, làm việc trực tiếp với các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có số thu cao, nắm bắt kế hoạch nhập khẩu, sản xuất-kinh doanh để chủ động phương án điều hành, hỗ trợ thông quan kịp thời, không để ách tắc hàng hóa. Việc hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật cũng chính là giải pháp quan trọng để ổn định và duy trì nguồn thu ngân sách Nhà nước tại địa bản cửa khẩu.
Theo ông Lưu Việt Hưng, thực tế hiện nay cho thấy, lưu lượng phương tiện và hàng hóa xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo ngày càng tăng, trong khi hạ tầng phục vụ kiểm tra, kiểm hóa hàng hóa, nhất là hàng xuất khẩu chưa thực sự đồng bộ, dẫn đến nguy cơ ùn tắc cục bộ vào những thời gian cao điểm.
Hiện bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu chưa được đầu tư xây dựng, dẫn đến phương tiện xuất khẩu phải đậu đỗ dọc Quốc lộ 9 trong khu vực xã Lao Bảo để chờ làm thủ tục. Từ đó, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông, ùn tắc cục bộ trên Quốc lộ 9, kéo dài thời gian thông quan cho hàng hóa, phương tiện.
Trước thực tế đó, Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo đã đề xuất Ủy ban Nhân dân tỉnh đầu tư xây dựng bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, dự kiến triển khai vào đầu năm 2026, nhằm nâng cao năng lực thông quan, rút ngắn thời gian làm thủ tục cho doanh nghiệp. Qua đó, tiếp tục đóng góp tích cực cho ngân sách nhà nước và phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Cùng với đầu tư hạ tầng, Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý Nhà nước về hải quan, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh minh bạch, thuận lợi, qua đó nuôi dưỡng và phát triển nguồn thu ngân sách bền vững.
Ông Trần Anh Vũ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Lao Bảo, nhấn mạnh thời gian tới, địa phương tiếp tục đẩy mạnh hoạt động thương mại tại Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và trên trục Hành lang kinh tế Đông-Tây; duy trì, mở rộng thị trường truyền thống với nước bàn Lào; đa dạng hóa mặt hàng, loại hình kinh doanh; thúc đẩy thương mại điện tử và kinh doanh hàng hóa đảm bảo nguồn gốc, an toàn thực phẩm.
Bên cạnh đó, xã Lao Bảo cũng xác định phải khai thác hiệu quả quỹ đất, vùng nguyên liệu tại khu vực Tân Long để phát triển dịch vụ thu mua, chế biến, bảo quản nông sản và các mô hình du lịch nông nghiệp sinh thái.
Với sự quan tâm đầu tư của Trung ương, quyết tâm của tỉnh Quảng Trị, sự đồng hành của các lực lượng chức năng và cộng đồng doanh nghiệp, Khu kinh tế-thương mại đặc biệt Lao Bảo được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát huy vai trò là cực tăng trưởng quan trọng phía Tây của tỉnh. Qua đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường hội nhập khu vực và giữ vững an ninh biên giới quốc gia./.