Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng nâng cao giá trị sản xuất, nhiều hộ nông dân tại tỉnh Bắc Ninh đã mạnh dạn chuyển từ cây trồng truyền thống sang cây có giá trị kinh tế cao, trong đó cây cam, bưởi đang khẳng định vai trò là cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập ổn định và bền vững cho người dân.
Khi nông dân dám nghĩ dám làm
Tại phường Phượng Sơn, phường Chũ, xã Nam Dương, xã Kiên Lao, tỉnh Bắc Ninh, người dân ở đây đã mạnh dạn áp dụng kỹ thuật trồng cây có múi theo quy trình VietGAP, sử dụng phân bón hữu cơ theo hướng bền vững nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, mang lại giá trị kinh tế cao hơn rất nhiều so với cây trồng truyền thống.
Tiêu biểu là gia đình anh Nguyễn Văn Cường, phường Phượng Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Theo anh Nguyễn Văn Cường, gia đình anh cũng như nhiều nông dân ở Phượng Sơn gắn bó nhiều năm với cây vải thiều.
Với diện tích khoảng 2ha, gia đình anh trồng vải thiều cho năng suất bình quân khoảng 15 tấn/ha, song do giá cả bấp bênh, hiệu quả kinh tế không cao. Nhận thấy tiềm năng của cây có múi, hơn 10 năm trước, anh Cường đã mạnh dạn chuyển đổi sang trồng cam đường canh, cam lòng vàng và một số loại cây ăn quả khác.
Trong quá trình trồng và chăm sóc, anh Cường đã đi học hỏi quy trình sản xuất, kỹ thuật trồng, chăm sóc cũng như bảo quản tại nhiều vùng trong cả nước.
Nhờ áp dụng đúng quy trình kỹ thuật và chú trọng canh tác theo hướng an toàn, vườn cam của gia đình cho năng suất trung bình khoảng 40 tấn/ha, cao gần gấp ba lần so với vải thiều.
Giá bán cam đường canh dao động từ 45.000-60.000 đồng/kg, cao hơn nhiều so với các loại cây trồng trước đây. Tổng doanh thu mỗi năm đạt khoảng 2 tỷ đồng, sau khi trừ chi phí, gia đình thu lãi hơn 1 tỷ đồng.
Theo anh Nguyễn Văn Cường, cam đường canh có vỏ mỏng, quả chín căng, múi đều, vị ngọt đậm, được thị trường ưa chuộng. Vào dịp giáp Tết Nguyên đán, thương lái thường đến tận vườn đặt mua cả vườn và thu hoạch từ ngày 23-27 tháng Chạp, giá cam cao hơn nhiều loại cam khác từ 10.000-15.000 đồng/kg.
Bên cạnh cam đường canh, gia đình anh Cường còn trồng khoảng 0,6ha cam lòng vàng. Loại cam này cho giá trị kinh tế thấp hơn, giá bán khoảng 25.000-35.000 đồng/kg, song chi phí đầu tư thấp, quy trình chăm sóc đơn giản và cho năng suất ổn định, mỗi cây cam có thể cho sản lượng trên 1 tạ quả.
Chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, anh Cường cho biết: Trước đây, việc sử dụng nhiều phân hóa học khiến đất nhanh bạc màu, cây sinh trưởng kém bền vững.
Hiện nay, gia đình anh ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ tự ủ từ đỗ tương, ngô nghiền, phân gà vừa cải tạo đất, vừa nâng cao chất lượng quả, giúp vườn cam cho năng suất ổn định trong thời gian dài.
Nhờ phát triển hiệu quả cây cam, đời sống người dân không ngừng được cải thiện. Nếu như trước đây cả thôn chỉ có vài hộ có ôtô, thì nay đã có hàng chục hộ sắm xe 4 bánh, Phượng Sơn trở thành một trong những khu dân cư có mức sống cao, đứng top đầu của phường.
Cũng như gia đình anh Nguyễn Văn Cường, nhà vườn của ông Trần Đình Én, tổ dân phố Tân Trường, phường Chũ cũng là một trong số những hộ tiêu biểu phát triển kinh tế địa phương.
Với diện tích vườn khoảng 1,5ha, hiện gia đình ông Én trồng trên 700 gốc cây có múi gồm bưởi diễn, bưởi da xanh, bưởi đỏ và khoảng 100 gốc vải, nhãn.
Theo ông Trần Đình Én, với tiêu chí phát triển nông nghiệp nâng cao giá trị, tham gia vào quá trình phát triển du lịch nông nghiệp, gia đình ông duy trì việc chăm sóc vườn cây theo đúng tiêu chí: cảnh quan xanh-sạch-đẹp; năng suất ổn định; chất lượng nông sản cao; quả đẹp mã, ăn ngon, đặc biệt không sử dụng phân bón hóa học, ưu tiên hoàn toàn canh tác hữu cơ. Nhờ đó, khu vườn luôn bảo đảm cả giá trị kinh tế lẫn giá trị cảnh quan sinh thái.
Để kéo dài thời gian thu hoạch, nhà vườn đã chủ động ghép, trồng xen nhiều loại cây có múi trên cùng diện tích, giúp sản phẩm được cung ứng liên tục từ tháng 10 âm lịch đến Tết Nguyên đán, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và thờ cúng của người dân.
Bình quân mỗi năm, vườn bưởi diễn của gia đình ông Én cho thu hoạch khoảng 5 vạn quả, giá bán trung bình 18.000-20.000 đồng/quả đối với bưởi ăn và 25.000-30.000 đồng/quả đối với bưởi thờ.
Riêng năm nay, nhiều thương lái đã đặt mua với giá lên tới 28.000 đồng/quả, mang lại lợi nhuận từ hơn 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/năm.
Để vườn cây sinh trưởng, phát triển tốt, mang lại giá trị kinh tế cao, ngay từ đầu, ông lựa chọn giống cây chuẩn, chăm sóc thường xuyên quanh năm.
Sau thu hoạch (tháng 1 âm lịch), ông tiến hành xới đất, bón phân hữu cơ để phục hồi cây, sau đó điều tiết cho cây ra hoa, ra lộc đúng vụ xuân. Khi cây vào thời kỳ cho quả, mỗi cây ban đầu có thể đậu khoảng 300 quả, song được tỉa bớt còn khoảng 200 quả/cây để bảo đảm chất lượng.
Toàn bộ vườn cây hiện nay được chăm sóc theo hướng hữu cơ, sạch, đã được chứng nhận VietGAP, nhờ vậy, sản phẩm tiêu thụ thuận lợi, được thị trường đánh giá cao về độ an toàn và chất lượng.
Theo ông Én, canh tác hữu cơ không chỉ giúp quả ngon, ngọt hơn mà còn bền cây, kéo dài tuổi thọ vườn, hiệu quả lâu dài.
Đa dạng các hình thức tiêu thụ sản phẩm
Hiện toàn tỉnh có gần 54.000ha cây ăn quả, trong đó hơn 8.600ha cây có múi; sản lượng đạt trên 80.000 tấn, giá trị khoảng 1.800 tỷ đồng.
Diện tích cam đạt tiêu chuẩn VietGAP hơn 1.700ha; diện tích bưởi đạt tiêu chuẩn VietGAP hơn 3.700ha và đang không ngừng mở rộng, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và hướng tới tiêu chuẩn xuất khẩu.
Hiện nay, giá cam, táo cao hơn so với cùng kỳ năm 2024 từ 5.000-10.000 đồng/kg. Dù năm nay được mùa, sản lượng tăng mạnh song giá bưởi vẫn cao tương đương năm ngoái.
Bên cạnh lợi ích kinh tế trực tiếp, nhiều hộ còn kết hợp mô hình trang trại với du lịch vườn, thu hút khách tham quan vào mùa thu hoạch, góp phần tăng thu nhập thông qua dịch vụ du lịch nông thôn.
Giám đốc Sở Công thương tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Minh Hiếu cho biết: Nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho các hợp tác xã, nhà vườn mở rộng thị trường tiêu thụ trái cây, đầu tháng 12 vừa qua, Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức Lễ hội trái cây Bắc Ninh 2025 (diễn ra từ ngày 5-10/12).
Với nhiều hoạt động phong phú tạo thành chuỗi các sự kiện tổng hợp giữa xúc tiến thương mại và văn hóa-du lịch, Lễ hội đã tôn vinh giá trị nông sản, quảng bá hình ảnh vùng trồng, thúc đẩy du lịch nông nghiệp và nâng cao nhận diện thương hiệu địa phương.
Lễ hội đã thu hút hàng trăm nghìn lượt du khách, thương nhân đến tham quan, trải nghiệm và thu mua trái cây, nông sản chế biến của tỉnh. Qua đó tạo sức lan tỏa, đưa nông sản của tỉnh, nhất là các sản phẩm cây có múi ngày càng vươn xa, tạo nguồn thu bền vững cho người sản xuất.
Đặc biệt, tổng doanh thu từ hoạt động kinh doanh, buôn bán của các doanh nghiệp và hợp tác xã tại Lễ hội đạt hơn 8,6 tỷ đồng. Trong đó, nhóm sản phẩm chủ lực là cam và bưởi tiêu thụ được 223 tấn, giá trị hơn 7,3 tỷ đồng.
Cùng đó, các gian trưng bày sản phẩm OCOP như sâm nam núi dành, mỳ Chũ luôn đông khách trải nghiệm, góp phần làm phong phú không gian thương mại của sự kiện.
Cùng với đó, Hội nghị kết nối giao thương giữa Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh và Sở Công Thương thành phố Cần Thơ diễn ra ngày 6/12 đã tạo điểm nhấn về hợp tác cung-cầu.
Sự kiện thu hút các doanh nghiệp sản xuất nông sản, logistics, phân phối và thương mại điện tử, mở ra trục liên kết quan trọng giữa đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long.
Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Minh Hiếu cho biết thông qua hoạt động này giúp nông sản địa phương có điều kiện mở rộng thị trường, đặc biệt là khi kết nối với các vùng có thế mạnh nông nghiệp như Tây Nam Bộ.
Sở Công Thương thành phố Cần Thơ cũng khẳng định, mong muốn hợp tác lâu dài với Bắc Ninh trong tiêu thụ nông sản, phát triển chuỗi bảo quản, logistics, thương mại điện tử và dịch vụ hỗ trợ sản xuất.
Tại hội nghị, nhiều doanh nghiệp hai địa phương đã ký kết biên bản ghi nhớ, đồng ý mở điểm giới thiệu, cung ứng sản phẩm và phối hợp xây dựng tiêu chuẩn chung cho các dòng trái cây, nông sản đặc trưng.
Tỉnh xác định phát triển cây có múi theo hướng sản xuất an toàn, tiêu chuẩn cao là chiến lược trọng tâm, vừa nâng cao thu nhập cho nông dân, vừa xây dựng thương hiệu cho nông sản Bắc Ninh trên thị trường trong nước và xuất khẩu trong tương lai.
Theo kế hoạch, các sản phẩm trái cây của tỉnh sẽ được thu hoạch từ nay đến hết Tết Nguyên đán.
Với sự định hướng tích cực, định hướng, sự quan tâm chỉ đạo sản xuất, quảng bá, xúc tiến thương mại của tỉnh cộng với hiệu quả chăm sóc tích cực của nông dân, hứa hẹn năm nay Bắc Ninh có thêm mùa vụ bội thu./.
Bắc Ninh: Gìn giữ nghề truyền thống bánh đa nem Thổ Hà
Làng nghề bánh đa nem Thổ Hà, phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh đã có lịch sử hàng trăm năm, vừa được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
