Du khách tìm hiểu về không gian văn học của Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Ảnh: Đinh Thuận/TTXVN)
Văn học Việt Nam vốn là một kho tàng đồ sộ với những tác giả lỗi lạc và những kiệt tác lớn, nhiều kiệt tác đã trở thành di sản văn hóa.
Tuy vậy, việc tiếp cận của công chúng đối với văn học, đặc biệt là lứa tuổi học sinh, sinh viên không hề đơn giản, bởi người ta thường mặc định văn học khó cảm thụ.
Mới đây, một tour du lịch văn học được ra mắt đã xóa đi ranh giới đó, "thổi" vào tâm hồn du khách tình yêu văn chương một cách nhẹ nhàng, lắng đọng và được mọi người đón nhận nhiệt tình.
Độc đáo một sản phẩm du lịch
Đây là tour du lịch văn học "chữ Tâm, chữ Tài" do Bảo tàng Văn học Việt Nam (phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội) phối hợp cùng Công ty Du lịch Bền vững Việt Nam S.T.I.D ra mắt vào cuối tháng 12/2022, diễn ra vào tối thứ Bảy, Chủ nhật hàng tuần.
Mới nghe tới tour du lịch văn học, nhiều người không khỏi thắc mắc về nội dung truyền tải trong đó bởi tính chất khá đặc biệt, từ phạm vi, không gian tới chất liệu hình thành tour. Thế nhưng khi tham gia trải nghiệm, sự ngạc nhiên được biến thành hứng thú; những người xây dựng tour du lịch đã chuyển sự khô khan của văn học thành sự mượt mà, giàu chất trữ tình, làm lay động tâm hồn khách.
Tour du lịch văn học "chữ Tâm, chữ Tài" đưa du khách đến gần hơn với tác giả, câu chuyện, nhân vật thông qua một hình thức trải nghiệm nhẹ nhàng, giải trí, khám khá, cuốn hút trong một không gian đầy cảm xúc mà du khách dành cho tác giả, câu chuyện, nhân vật mình yêu thích. Đọng lại sau buổi trải nghiệm, khách yêu văn chương hơn, đón nhận thế giới văn học một cách hào hứng hơn.
[Một góc Hà Nội hiện đại, văn minh sau nửa thế kỷ]
Du khách được trải nghiệm khu vườn tượng 20 danh nhân văn học Việt Nam; được tham gia hoạt động gánh chữ: chữ Tâm, chữ Tài; khám phá không gian văn học thời kỳ cổ-trung đại; tìm hiểu chữ Hán, Nôm, những bức thư tịch cổ, bản Tuyên ngôn độc lập "Nam Quốc Sơn Hà" của Lý Thường Kiệt và "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi, "Truyện Kiều" của Đại thi hào Nguyễn Du.
Tại không gian văn học cận-hiện đại, khách được tìm hiểu thơ ca của Chủ tịch Hồ Chí Minh với điểm nhấn là "Nhật ký trong tù;" nhà thơ, nhạc sỹ Văn Cao với "Tiến quân ca;" nhà văn Tô Hoài với "Dế mèn phiêu lưu ký;" cuộc đời và sự nghiệp của Xuân Quỳnh-Lưu Quang Vũ... Để tăng sức hấp dẫn, tour đan xen hoạt cảnh Chí Phèo-Thị Nở, đọc thơ trên nền nhạc, mời các chuyên gia ngôn ngữ và văn học đến nói chuyện, hát các ca khúc phổ nhạc từ thơ, du khách trải nghiệm giải ô chữ...
Chị Chu Thị Hòa, Trưởng phòng Nghiên cứu sưu tầm, Bảo tàng Văn học Việt Nam chia sẻ ngoài việc kể những câu chuyện, Bảo tàng thay đổi hình thức theo hướng mời các nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà thơ trực tiếp tham dự, kể những câu chuyện bằng suy nghĩ và cảm xúc của mình, thay vì tiếp cận hiện vật tưởng chừng như rất khô khan theo cách truyền thống. Qua đó, tour du lịch giúp khách không cảm thấy khô cứng, khách đến không gian Bảo tàng để hưởng thụ văn học như hình thức giải trí nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng những thông tin cần thiết mà Bảo tàng cần chuyền tải.
Không đóng khung trong một giới hạn cố định, mỗi đối tượng khách, Bảo tàng Văn học và đơn vị du lịch lại có những chủ đề khác nhau xoay quanh chữ Tâm, chữ Tài. Tuy vậy, tour du lịch văn học "chữ Tâm, chữ Tài" rất phù hợp với đối tượng là học sinh, sinh viên, là những người đang hàng ngày được học văn học trong nhà trường.
"Thổi" tình yêu văn chương cho du khách
Một tối cuối tuần đầu tháng Một, tour du lịch văn học "chữ Tâm, chữ Tài" thu hút khá đông khách tham gia với nhiều lứa tuổi và đối tượng khác nhau. Ngay từ những phút đầu tiên, người xem như bị cuốn hút vào thế giới văn chương đầy chất trí tuệ của những nhân cách lớn nhưng cũng rất lãng mạn.
Câu chuyện bắt đầu từ vườn danh nhân để chuyển tải cái hay, cái đẹp thông qua Tâm và Tài của những danh nhân nổi tiếng. Ở đó, mọi người cảm nhận được chữ Tâm và chữ Tài một cách rõ nhất thông qua tài đức, trí tuệ của các nhà văn, nhà thơ Việt Nam.
Trải nghiệm gánh chữ Tâm và chữ Tài (những đèn lồng được thắp sáng có in hai chữ) vào "ngôi đền văn chương" (chính là Bảo tàng văn học) đã mang lại nhiều cảm xúc cho du khách. Tại "ngôi đền văn chương," khách càng cảm nhận rõ hơn chữ Tâm, chữ Tài thông qua các tác phẩm văn học, cuộc đời và sự nghiệp của các nhà văn, nhà thơ.
Hoạt cảnh Chí Phéo-Thị Nở tại tour du lịch văn học "chữ Tâm, chữ Tài." (Ảnh: Đinh Thuận/TTXVN)
Em Vũ Anh Thư, học sinh lớp 4A, Trường Tiểu học Hùng Lâm, xã Hùng Đức, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang, chia sẻ nếu những buổi học văn trên lớp chưa tạo cho em sự yêu thích, khi tham gia tour du lịch này em có nhiều hứng thú hơn với văn học. Đặc biệt, với một số tác phẩm em đã từng làm quen như "Dế mèn phiêu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài, ca khúc "Quốc ca" của nhạc sỹ Văn Cao… khi được giới thiệu ở đây, em càng thấy hay hơn. Em cũng hy vọng, sau khi tham gia tour du lịch này, em sẽ có thêm động lực học tốt môn văn ở trường.
Nhiều người tham gia cũng có chung đánh giá, với sự chuyển tải uyển chuyển, thú vị, tour du lịch đã chạm đến trái tim của du khách, giúp du khách yêu thích hơn nền văn học nước nhà. Mọi người có thể chiêm nghiệm cái Tâm, cái Tài thông qua các tác giả, tác phẩm được giới thiệu ở đây, đồng thời giúp mọi người biết trân trọng các giá trị của văn học.
Thầy giáo Phan Dân, Trường Trung học cơ sở Mạc Đĩnh Chi, quận Ba Đình (Hà Nội) cũng cho rằng sự mới mẻ, độc đáo của tour du lịch đã chạm đến cảm xúc của người xem. Hầu hết các tác giả, tác phẩm đều quen thuộc với mọi người nhưng qua sự khéo léo của những người làm tour, các tác giả, các phẩm càng trở nên hấp dẫn hơn, mọi người biết thêm nhiều thông tin thú vị hơn. Ngay chủ đề của chương trình đã gợi lên sự mới mẻ, hấp dẫn và cách làm tour cũng rất thuyết phục.
Theo thầy Dân, tour du lịch văn học này có ý nghĩa trong việc giáo dục học sinh, làm cho các em thêm yêu tiếng Việt, thêm yêu cuộc sống, yêu các nhà văn, nhà thơ, cũng như các tác phẩm văn học. Do làm việc trong ngành giáo dục nên thầy muốn đến trải nghiệm và sẽ lan tỏa đến các em học sinh cũng như nhiều người khác.
Lấy Tâm, Tài giải nghĩa giá trị của văn học, đó là sự lựa chọn phù hợp của những người tổ chức tour du lịch văn học. Ông Phùng Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Du lịch Bền vững Việt Nam S.T.I.D cho rằng, bản thân chữ Tâm và Tài tạo món ăn tinh thần rất lớn cho mọi người và đó cũng là điều mọi người đang hướng tới.
Các gia đình đều muốn con em mình có tâm, trí và tài để trở thành người có ích cho xã hội. Ngay cả chữ Tâm và chữ Tài nếu chuyển theo thể thư pháp thì mọi người không chỉ ngắm nó mà luôn suy ngẫm về nó. Trong văn học, chữ Tâm và Tài luôn hiện diện ở các tác giả và tác phẩm nên khi khai thác để xây dựng tour sẽ tạo ra hiệu ứng tốt.
Dù mới đưa vào hoạt động nhưng tour du lịch văn học "chữ Tâm, chữ Tài" đã thu hút rất động người tham gia, số lượng khách đạt gần tối đa so với giới hạn mỗi tour.
Trong thời gian tới, Bảo tàng Văn học Việt Nam tiếp tục phối hợp với Công ty Du lịch Bền vững Việt Nam S.T.I.D tiếp tục làm mới tour du lịch văn học bằng các chủ đề khác nhau nhưng vẫn xoay quanh chữ Tâm và chữ Tài, với hy vọng ngày càng nhiều hơn công chúng đến trải nghiệm bằng tình yêu văn học./.
