Nghệ nhân Danh Sol - bậc thầy dàn nhạc ngũ âm Khmer

Năm nay đã 85 tuổi nhưng nghệ nhân Danh Sol vẫn nổi tiếng là người chơi và dạy gõ dàn ngũ âm giỏi nhất của vùng phum sóc Sóc Trăng.
Nghệ nhân Danh Sol ở ấpTâm Lộc, xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên, nổi tiếng là người chơi nhạc ngũ âm thuộclớp lớn tuổi nhất và người thầy dạy cách gõ dàn ngũ âm giỏi nhất của vùng phumsóc Sóc Trăng.

Hầu hết những nghệ nhân chơi nhạc ngũ âm ở Sóc Trăng tuổi đời từ 60 trở xuống ởtrong vùng đều là học trò của ông.

Năm nay, nghệ nhân Danh Sol 85 tuổi, nhưng ông vẫn rất minh mẫn, bàn tay vẫnkhéo léo, cặp mắt sáng, nhanh nhạy và đặc biệt là đôi tai rất thính, nghe họctrò chơi một đoạn nhạc là ông biết ngay nhạc cụ có vấn đề ở đâu và học trò đánhsai chỗ nào.

Nghệ nhân Danh Sol chia sẻ ông gắn bó với nhạc ngũ âm gần hết cả đời người. Vớiđồng bào Khmer, nhạc ngũ âm là linh hồn, là cội rễ, là tinh hoa dân tộc, nênviệc truyền dạy cho thế hệ trẻ chính là niềm vui, hạnh phúc của ông.

Cha mất sớm, mới 8 tuổi, cậu bé Danh Sol đã vào chùa Chroy Tưm Chắs ở phường 10,thành phố Sóc Trăng (trước đây thuộc xã Đại Tâm) làm chú tiểu học chữ.

Ở tuổi ham chơi, mê ăn mê ngủ, nhưng hàng đêm khi thấy các cụ trong xóm đến chùahòa tấu nhạc ngũ âm thì cậu chăm chú ngồi nghe. Khi các cụ vừa buông tay, cậulân la lại gần để học chơi đàn. Những lúc rảnh rỗi, sẵn có dàn nhạc ngũ âm đặttại sảnh chùa, cậu xin trụ trì cho tập gõ một mình.

Ngày qua ngày, với niềm đam mê cùng sự chỉ dẫn tận tình của các bậc tiền bối,những ngón gõ nhạc của cậu bé Danh Sol ngày thêm thành thạo.

Nghệ nhân Danh Sol nhớ lại: "Thấy tôi mê tiếng nhạc ngũ âm nên ai cũng nhiệttình chỉ dẫn. Nhạc ngũ âm có tới 50-60 bài nên tôi học gần hai năm mới chơithành thục. Lúc đầu, học khó nhớ tôi phải đánh số lên các loại nhạc để dễ dàngtập luyện."

Mê nhạc, ham học hỏi nên khi mới 15 tuổi, Danh Sol đã trở thành người chơi nhạcngũ âm trẻ nhất của đội nhạc ngũ âm chùa Chroy Tưm Chắs, rồi theo đội nhạc điphục vụ khắp các nơi.

Theo thời gian, những người lớn tuổi trong đội nhạc già và qua đời, đội nhạc củachùa cũng không còn hoạt động. Danh Sol tìm đến các đoàn nghệ thuật quần chúngđể được tham gia vào đội nhạc.

Không muốn mất đi đội nhạc của chùa, nên sau nhiều năm bôn ba theo đoàn nghệthuật quần chúng, ông đã đến chùa Chrôi Tum Chắs xin trụ trì lập lại đội nhạc.

Nghệ nhân Danh Sol cho biết các loại nhạc cụ để trong kho hư hỏng mà không aiđụng tới, nên ông quyết định lập đội nhạc và duy trì nó. Năm 1959, ông bắt đầutự sửa chữa, khôi phục lại các nhạc cụ. Ông đi đến từng nhà, vận động ngườitrong phum sóc có tuổi đời trên 30 thành lập đội nhạc. Khi đủ 7 người ông bắttay vào việc dạy và đội nhạc ngũ âm hoạt động đến nay.

Theo Đại đức Danh Thanh Dũng, trụ trì chùa Chroy Tưm Chắs, Sóc Trăng có rấtnhiều đội nhạc ngũ âm nhưng đi đến đâu cũng nghe bà con khen ngợi đội nhạc củaông Danh Sol đánh giỏi và nghe “sướng tai” nhất.

Nhờ sự nỗ lực, tâm huyết của ông mà việc bảo tồn nghệ thuật độc đáo này của đồngbào Khmer thêm phần bền vững.

Gần cả đời người gắn bó với nhạc ngũ âm, nghệ nhân Danh Sol không nhớ nổi mìnhđã dạy bao nhiêu học trò. Cả cuộc đời đam mê và gắn bó được gói gọn trong tâm sựcủa ông: "Nhạc ngũ âm đã chảy và cháy cùng tôi cả đời người. Còn cầm được cây gõlà tôi vẫn tiếp tục gõ và dạy."/.

Chanh Đa (TTXVN)

Tin cùng chuyên mục

Ảnh minh họa. (Nguồn: AFP)

Eurovision 2026 bị tẩy chay liên quan đến Israel

Ngày 5/12, ít nhất 4 đài truyền hình công cộng tại các nước châu Âu tuyên bố không tham gia Eurovision Song Contest 2026 sau khi Liên minh Phát thanh châu Âu (EBU) cho phép Israel cử đại diện góp mặt.

Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An tổ chức lớp Tập huấn chuyển thể, soạn lời dân ca ví, giặm cho 36 nghệ nhân, hạt nhân văn nghệ của các Câu lạc bộ dân ca ví, giặm tại các địa phương. (Ảnh: Bích Huệ/TTXVN)

“Làn gió mới” cho dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh

Với sự đồng lòng từ nghệ nhân cơ sở đến các cấp quản lý, di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại dân ca ví, giặm sẽ tiếp tục được vun đắp, trở thành nét hồn cốt không thể thiếu của văn hóa xứ Nghệ.