Nhạc sỹ Chu Minh qua đời sáng 17/10, hưởng thọ 92 tuổi. (Ảnh: Tư liệu) Theo thông tin từ Hội Nhạc sỹ Việt Nam, Giáo sư, nhạc sỹ Chu Minh đã qua đời sáng sớm 17/10 tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô (Hà Nội) do tuổi cao sức yếu.
Nhạc sỹ Chu Minh tên khai sinh là Triệu Đạt Hiền, sinh ngày 5/1/1931 tại Hà Nội. Trưởng thành trong một gia đình công chức, từ nhỏ, cậu bé đã bộc lộ niềm đam mê với âm nhạc và được học vĩ cầm từ năm 11 tuổi.
Từ năm 1947 đến 1950, chàng thanh niên Triệu Đạt Hiền công tác tại Đội võ trang tuyên truyền Ban Tuyên huấn Trung Ương. Nhạc sỹ bắt đầu sử dụng bút danh Chu Minh để sáng tác các ca khúc “Việt Trung Xô” và “Chiến thắng biên giới” vào năm 1950.
Ông là một những người đầu tiên thành lập Đoàn Văn công Nhân dân Trung ương trong thời kỳ chiến tranh Đông Dương. Sau đó, ông được cử đi học chương trình trung cấp ngắn hạn về âm nhạc tại Vũ Hán (Trung Quốc).
Từ năm 1961 đến năm 1965, ông tiếp tục theo học chuyên ngành Sáng tác tại Nhạc viện Trung ương Bắc Kinh.
Sau khi tốt nghiệp, ông trở về nước, giảng dạy chuyên ngành Sáng tác tại Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), từng có thời gian làm Chủ nhiệm khoa Lý luận-Sáng tác-Chỉ huy của trường.
Năm 1969, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, nhạc sỹ Chu Minh đã sáng tác các ca khúc bất hủ "Đất nước nghiêng mình," "Người là niềm tin tất thắng,"... Năm 1972, ông tiếp tục ghi dấu ấn với tác phẩm "Đường Trường Sơn chiến công gọi chiến công." Năm 1973, nhạc sỹ Chu Minh viết "Ta tự hào đi lên, ôi Việt Nam" dựa theo thơ của nhà thơ Hoàng Trung Thông. Ca khúc được nhiều thế hệ khán giả yêu thích, coi là khúc tráng ca đầy kiêu hãnh và tự hào về dân tộc.
Ngoài các ca khúc trên, nhạc sỹ Chu Minh còn sáng tác nhiều ca khúc như: "Hoa sen," "Ta yêu cụ Hồ," "Lớp người công nhân," "Đường đi trăm nẻo," "Lời ca mở tuyến," "Màu xanh ánh mắt quê hương," "Đừng buồn nghe em"….
Nói đến nhạc sỹ Chu Minh không thể không nhắc đến mảng sáng tác khí nhạc. Ông viết không nhiều nhưng có những tác phẩm nổi bật trong nền âm nhạc bác học như: "Sonate" số 1, 2, 3 và "Tổ khúc khăn quàng đỏ" viết cho piano; giao hưởng "Tuyến đầu;" giao hưởng thơ "Thành phố Hồ Chí Minh-Dáng đứng Việt Nam;" nhạc kịch 4 màn “Tiếng ru”…
Ngoài ra, nhạc sỹ Chu Minh còn viết nhạc múa như "Trừ Văn Thố," "Lũy hoa," đảm nhiệm phần nhạc phim cho khoảng 20 bộ phim truyện và phim tài liệu.
[Hòa nhạc đặc biệt 'Mùa thu nhớ Bác' mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam]
Bên cạnh lĩnh vực sáng tác, nhạc sỹ Chu Minh còn có công lớn trong việc trồng người. Hơn nửa thế kỷ qua, ông đã miệt mài truyền dạy cho các lớp nhạc sỹ, mà nhiều người trong số họ nay đã thành danh như: Trần Tiến, Đức Trịnh, Trương Ngọc Ninh, Ngọc Đại, Tôn Thất Lập...
Với nhiều đóng góp trong lĩnh vực âm nhạc, nhạc sỹ Chu Minh được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001. Năm 2017, ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.
Ông được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Ba, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhì, Huân chương Lao Động hạng Nhì.
Tác phẩm 'Chu Minh: Những dấu ấn âm nhạc' do Nhà xuất bản Âm nhạc ấn hành. Nói về nhạc sỹ Chu Minh, nhạc sỹ Nguyễn Đình San khẳng định: “Là một nghệ sỹ, nhà giáo, Chu Minh luôn sống đúng với tư chất của mình. Là nhạc sỹ, ông lãng mạn, thả hồn phiêu diêu khi sáng tác, phóng túng, thoải mái và đặc biệt là rất thẳng thắn, luôn bộc lộ rõ ràng chính kiến của mình.”
Theo nhạc sỹ Nguyễn Đình San, trong âm nhạc, người ta chia ra làm 3 dòng: Bác học (académique), dân gian (folklore), nhạc nhẹ (extrade). Nhạc sỹ sáng tác hoặc nghệ sỹ biểu diễn của dòng bác học phải được học hành bài bản, tu luyện dày công trong những nhạc viện chính quy mới có thể hành nghề. Chu Minh là một trong số không nhiều nhạc sỹ ở nước ta thuộc dòng thứ nhất nói trên.
Theo nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, cùng với các nhạc sỹ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp và sau khi hòa bình lập lại (1954), nhạc sỹ Chu Minh đã có công đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và phát triển nền âm nhạc cách mạng, nền âm nhạc mới Việt Nam nửa sau thế kỷ XX và những thập niên đầu thế kỷ XXI. Sự nghiệp sáng tạo của ông nổi bật trên 2 lĩnh vực chính: Sáng tác và Đào tạo.
"Ở nhạc sỹ Chu Minh có hai niềm say mê: Sáng tác và Dạy học, và cả hai lĩnh vực ông đều đi đến tận cùng, yêu đến tận cùng và dâng hiến đến tận cùng," ông Đỗ Hồng Quân nói./.
Ca khúc "Người là niềm tin tất thắng" do ca sỹ Trọng Tấn thể hiện:
