Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann, khi còn là Bộ trưởng Tài chính Australia. (Ảnh: AFP/TTXVN) Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) thông báo đạt đột phá trong cuộc cải cách thuế toàn cầu sau khi thành viên cuối cùng của tổ chức này là Hungary đã từ bỏ quan điểm phản đối và ký thỏa thuận áp dụng mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu 15% từ năm 2023.
Tổng Thư ký OECD, ông Mathias Cormann cho biết: "Thỏa thuận hôm nay sẽ khiến các thỏa thuận thuế quốc tế của chúng ta công bằng và hiệu quả hơn. Đây là chiến thắng lớn của chủ nghĩa đa phương cân bằng và hiệu quả. Thỏa thuận này đảm bảo hệ thống thuế quốc tế phù hợp với mục tiêu của một nền kinh tế thế giới số hóa và toàn cầu hóa."
Hiện trong số 140 nước tham gia đàm phán thỏa thuận cải cách hệ thống thuế nói trên, có 136 quốc gia và thể chế tài phán phê chuẩn văn kiện này. Kenya, Nigeria, Pakistan và Sri Lanka bỏ phiếu trắng. Với con số đồng thuận trên, thỏa thuận này sẽ bao trùm 90% nền kinh tế toàn cầu.
Như vậy, từ năm 2023, tỷ lệ thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu 15% sẽ được áp dụng cho các công ty có thu nhập từ 750 triệu euro (870 triệu USD) trở lên. Ước tính mức thuế này sẽ giúp các chính phủ bổ sung khoảng 150 tỷ USD/năm vào thu nhập từ thuế.
Thỏa thuận trên cũng sẽ giúp tái phân bổ hơn 125 tỷ USD lợi nhuận từ khoảng 100 công ty đa quốc gia lớn nhất và thu lời nhiều nhất trên khắp thế giới, đảm bảo rằng các công ty này trả phần thuế công bằng dù họ vận hành và sinh lợi nhuận ở đâu.
Tuy nhiên, OECD nhấn mạnh rằng thỏa thuận trên không tìm cách loại bỏ cạnh tranh về thuế, mà thay vào đó áp đặt các giới hạn về thuế đã được nhất trí ở cấp độ đa phương. OECD cho biết năm 2022, tất cả các thành viên sẽ ký vào một công ước đa phương về thực thi hiệu quả cải cách thuế doanh nghiệp toàn cầu mới vào năm 2023.
Thỏa thuận trên sẽ chấm dứt 4 thập kỷ nỗ lực chạy đua nhằm thu hút đầu tư và tạo việc làm trên khắp thế giới. Mặc dù vậy, con số 15% vẫn thấp hơn rất nhiều thuế suất trung bình khoảng 23,5% ở các nước công nghiệp hóa.
[OECD và hy vọng xóa bỏ bất bình đẳng để phục hồi bền vững]
Trong phản ứng của mình, Bộ trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz nhận định: "Đây là một bước đi lớn nữa hướng đến củng cố hệ thống thuế công bằng." Người đồng cấp Anh Rishi Sunak cho biết: "Chúng ta đã có một lối đi rõ ràng để đến với một hệ thống thuế công bằng hơn, khi các tác nhân lớn toàn cầu nộp thuế công bằng khi làm ăn kinh doanh."
Tuy nhiên, một số nước đã bày tỏ lo ngại về việc thực thi thỏa thuận. Bộ Tài chính Thụy Sĩ đề nghị cần tính đến lợi ích của các nền kinh tế nhỏ và cho rằng thời hạn thực thi năm 2023 là không thể.
Trong khi đó, một nhóm thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa đã gửi một bức thư lên Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen bày tỏ lo ngại rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden đang định bỏ qua sự đồng ý của Thượng viện trong việc thực thi các hiệp ước quốc tế.
Theo Hiến pháp Mỹ, Thượng viện phải phê chuẩn bất cứ hiệp ước nào với đa số 2/3, tức là 67 phiếu thuận. Phe Dân chủ hiện chỉ có 50 ghế trong cơ quan lập pháp gồm 100 ghế này, trong khi các thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa gần đây bày tỏ phản đối các hiệp ước quốc tế và ủng hộ cắt giảm thuế doanh nghiệp.
Phản ứng của các thị trường Mỹ khá im ắng khi các nhà đầu tư đang tập trung vào số liệu bảng lương mới nhất. Còn một số công ty công nghệ lớn hoan nghênh thỏa thuận.
Bình luận về thỏa thuận thuế mới đạt được của OECD, Phó Chủ tịch Facebook Nick Clegg cho biết: "Chúng tôi rất vui được thấy một sự đồng thuận quốc tế như vậy.'' (Ảnh: AFP/TTXVN) Phó Chủ tịch Facebook Nick Clegg cho biết: "Chúng tôi rất vui được thấy một sự đồng thuận quốc tế như vậy. Facebook từ lâu kêu gọi cải cách các quy định thuế toàn cầu và chúng tôi thừa nhận rằng thỏa thuận này có thể đồng nghĩa với việc phải nộp thuế nhiều hơn và ở nhiều nơi khác nhau."
Người phát ngôn Amazon.com cho biết công ty này cũng ủng hộ "tiến bộ hướng tới một giải pháp dựa trên đồng thuận nhằm hài hòa thuế quốc tế và chờ đợi tiếp tục hoàn thiện các yêu cầu kỹ thuật để thực thi."
Về phần mình, nhiều nước đang phát triển cho biết lợi ích của họ đã bị phớt lờ và các nước giàu sẽ tiếp tục thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Bộ trưởng Kinh tế Argentina Martin Guzman cho rằng việc áp mức thuế tối thiểu trên toàn cầu sẽ buộc các nước đang phát triển phải chọn giữa "điều xấu và điều tồi tệ hơn."
Trong khi đó, các nhóm hoạt động như tổ chức thiện nguyện Oxfam cho rằng thỏa thuận trên sẽ không giúp chấm dứt "thiên đường thuế." Người phụ trách chính sách thuế của Oxfam, Susana Ruiz lập luận: "Thỏa thuận này có một mạng lưới phức tạp các miễn trừ... một giai đoạn miễn áp dụng tới 10 năm."
OECD cho biết thỏa thuận sẽ được gửi lên hội nghị Bộ trưởng Tài chính Nhóm Các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ngày 13/10 để chính thức ký kết sau đó chuyển tới hội nghị thượng đỉnh G20 vào cuối tháng này tại Rome (Italy) để phê chuẩn cuối cùng.
Các nước ủng hộ thỏa thuận sẽ phải luật hóa văn kiện này vào năm tới để thỏa thuận có hiệu lực từ năm 2023. Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire cho biết trên cương vị Chủ tịch luân phiên Liên minh châu Âu (EU) trong nửa đầu năm 2022, Paris sẽ thúc đẩy đưa văn kiện này vào hệ thống pháp luật của liên minh./.
