Phe cải cách hy vọng thắng trong cuộc bầu cử Iran

Với việc phe bảo thủ đang bị chia rẽ, phái cải cách hy vọng sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Iran nhiệm kỳ mới.

Người dân Iran đã đi bỏ phiếu bầu tổng thống mới trong một cuộc bầu cử mà những người cải cách hy vọng ứng cử viên duy nhất của họ sẽ có thể chiến thắng do những chia rẽ bên phía phe bảo thủ, bốn năm sau khi Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad đắc cử trong cuộc bầu cử lần trước. Các cử tri đã xếp hàng ở bên ngoài các điểm bỏ phiếu khi chúng mở cửa vào lúc 8 giờ sáng (3g30 giờ GMT, 10g30 sáng giờ Việt Nam). Bỏ phiếu sẽ kéo dài tới 6 giờ tối, nhưng Bộ Nội vụ Iran đã ra lệnh kéo dài việc bỏ phiếu tới nửa đêm do có quá đông cử tri vẫn chưa hoàn thành xong nghĩa vụ. Ở Iran có hơn 50,5 triệu cử tri được quyền bỏ phiếu cho các ứng viên nam (ứng viên nữ không được chấp thuận) muốn thay thế ông Ahmadinejad, người không thể ra tranh cử nhiệm kỳ thứ ba theo quy định của hiến pháp. Ngoài việc lựa chọn tổng thống từ sáu ứng cử viên, các cử tri cũng sẽ bỏ phiếu cho các ủy viên hội đồng lập pháp địa phương. Nhà lãnh đạo tối cao của Iran, Giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei đã kêu gọi người dân đi bỏ phiếu và tự mình đi bỏ phiếu sớm, nhưng ông không bày tỏ sự ủng hộ với riêng ứng cử viên nào. “Người dân Iran sẽ mở sang một chương chính trị mới. Tôi mong mọi người đi bỏ phiếu và làm điều đó vào sáng sớm”, nhà lãnh đạo Iran nói tại điểm bầu cử mà ông đi bỏ phiếu. Ông cũng lên tiếng chỉ trích những nghi ngờ của Mỹ về tính trung thực của cuộc bầu cử. “Những kẻ nghi ngờ sự trung thực này sẽ xuống địa ngục. Người dân Iran sẽ hành động vì lợi ích của chính họ”, ông Khamenei nói trên truyền hình quốc gia. Nếu không ứng cử viên nào giành được số phiếu quá bán vào ngày thứ Sáu, cuộc bầu cử vòng hai sẽ được tổ chức một tuần sau. Các kết quả sơ bộ dự kiến sẽ được công bố vào hôm thứ Bảy. Với việc phe bảo thủ đang chia rẽ, phe cải cách tự tin sẽ có kết quả tốt cho ứng viên theo đường lối ôn hòa Hassan Rowhani, người hiện có nhiều hy vọng đưa cuộc bầu cử tới vòng hai nhất, theo lời các nhà phân tích. Bên phía bảo thủ có ba ứng viên: cựu bộ trưởng ngoại giao Ali Akbar Velayati, thị trưởng Tehran Mohammad-Bagher Qalibaf và trưởng phái bộ đàm phát hạn nhân của Iran Saeed Jalili. Cả hai phe đều kêu gọi người dân đi bỏ phiếu. “Đó là trách nhiệm. Tôi hy vọng tổng thống tiếp theo có thể làm gì đó cho chúng tôi, những người lao động. Tôi sẽ bỏ phiếu cho ông Qalibaf vì ông ấy là một thị trưởng tốt. Tôi hy vọng những lời hứa của ông ấy sẽ thành sự thật”, một cử tri nói với hãng tin AFP. Trong cuộc bầu cử lần trước năm 2009, nhiều cuộc biểu tình đã nổ ra để phản đối ông Ahmadinejad thắng cử, với các cáo buộc kết quả bầu cử bị làm giả. Những cuộc biểu tình sau đó đã được dẹp yên và hai ứng viên của phe cải cách, Mir Hossein Mousavi và Mehdi Karroubi, bị quản thúc tại gia. Những vấn đề nghị sự chính trong cuộc tranh cử lần này là chương trình hạt nhân của Iran và nền kinh tế gặp nhiều khó khăn vì các lệnh cấm vận quốc tế. Lạm phát hiện ở mức hơn 30%, đồng rial mất gần 70% giá trị và thất nghiệp đang tăng. Các cường quốc phương tây và Israel cáo buộc Tehran có tham vọng phát triển vũ khí hạt nhân trá hình là chương trình hạt nhân dân sự, nhưng Iran phủ nhận cáo buộc này. Căng thẳng trong khu vực cũng gia tăng vì Iran ủng hộ chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad trong cuộc nội chiến đã kéo dài hai năm ở nước này. Phe bảo thủ có vẻ chia rẽ và không có quan điểm thống nhất. Velayati nói chính sách đối ngoại của ông nhằm cải thiện quan hệ của Iran với thế giới bên ngoài, bao gồm thương lượng với các cường quốc, nhưng Jalili cũng đảm bảo lập trường cứng rắn với nguyên tắc không nhượng bộ. Qalibaf, hiện đang dẫn đầu theo các cuộc thăm dò không chính thức, đã bày tỏ sự ủng hộ tuyệt đối với Khamenei./. 

Trần Trọng (Vietnam+)