Sương muối, băng giá tại đỉnh đèo Khau Phạ. (Ảnh: TTXVN) Theo đại diện Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, giá rét dịp đầu năm 2021 ở miền Bắc được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài. Tháng Một là một trong những thời điểm chính Đông của miền Bắc, cũng là tháng mà nền nhiệt trung bình thấp nhất trong năm.
Đáng chú ý, năm 2021 cũng được dự báo là một năm có các đợt mưa trái mùa ở nhiều nơi, nguy cơ khô hạn và thiếu nước cục bộ, xâm nhập mặn gia tăng…
Rét đậm, rét hại kéo dài đến tháng Hai
Đại diện Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia cho biết xu thế nhiệt độ mặt nước biển khu vực trung tâm Thái Bình Dương tiếp tục trong pha lạnh và hiện tượng La Nina (hiện tượng lớp nước biển bề mặt lạnh đi dị thường) còn duy trì từ nay đến khoảng tháng 3/2021 với xác suất khoảng 95%. Sau đó có xu hướng giảm dần và có khả năng chuyển dần sang trạng thái trung tính vào mùa hè năm nay.
Với xu hướng trên, khu vực Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế, trong tháng Hai, nhiệt độ thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ khoảng 0,5 độ C. Từ tháng Tư đến tháng Bảy, nhiệt độ trên hầu khắp cả nước ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.
Theo ông Trần Quang Năng, Trưởng phòng Dự báo Thời tiết, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, tháng Một là cao điểm thời gian chính Đông của miền Bắc và những dự báo nhiệt độ trung bình trong tháng Một cũng thấp hơn so với hàng năm là khoảng 0,5-1 độ C. Do đó, thới gian tới còn có một số đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến miền Bắc nước ta và gây rét đậm rét hại trên diện rộng.
Các đợt rét đậm, rét hại có khả năng xảy ra trong nửa cuối tháng Một đến tháng Hai nhưng không kéo dài như thời gian vừa qua. Cụ thể, mỗi đợt rét sẽ kéo dài khoảng 4-6 ngày. Vì thế cần đề phòng nhiệt độ giảm sâu, gây ra băng giá, mưa tuyết trong thời kỳ này ở vùng núi cao ở Bắc bộ.
Xuất hiện thời tiết nguy hiểm
Về diễn biến thời tiết của mùa mưa, ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết trong các tháng chuyển mùa (từ tháng Tư đến tháng Sáu), khả năng cao sẽ xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá trên phạm vi toàn quốc.
Mưa đá phủ trắng bờ ruộng ở xã Hua Thanh, huyện Điện Biên. (Ảnh: Xuân Tư/TTXVN) Ông Lâm cho biết tại khu vực Bắc Bộ, từ tháng Hai có khả năng sẽ xuất hiện mưa rào với tổng lượng mưa khoảng 30-70mm. Từ tháng Ba đến tháng Bảy, tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Riêng tháng Năm, phía Đông Bắc bộ cao hơn khoảng 5-20%.
Tại khu vực Trung Bộ, trong tháng Một, tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm; riêng các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Thuận, tổng lượng mưa cao hơn từ 15-30% so với trung bình nhiều năm.
Từ tháng Hai đến tháng Sáu, tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm. Riêng khu vực các tỉnh từ Bình Định đến Bình Thuận có thể xuất hiện mưa trái mùa với tổng lượng mưa đạt từ 30-70 mm.
Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, trong tháng Một và tháng Hai còn có khả năng xuất hiện mưa trái mùa với tổng lượng mưa tháng phổ biến từ 20-50mm. Từ tháng Ba đến tháng Sáu, tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm.
Trong khoảng thời gian từ tháng Bảy đến tháng 12, lượng mưa có xu hướng xấp xỉ trong tháng Bảy đến tháng Chín và khả năng tăng mưa hơn so với trung bình nhiều năm trong thời kỳ từ tháng Mười đến tháng 12, đặc biệt là khu vực Miền Trung.
[Bộ trưởng TN-MT: Năng lượng 'xanh' và kinh tế tuần hoàn siêu bền vững]
Trong các tháng nửa cuối năm 2021, các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá cũng có khả năng sẽ xảy ra trên phạm vi toàn quốc.
Đại diện Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cũng dự báo trong năm 2021, hoạt động của áp thấp nhiệt đới trên khu vực Biển Đông có khả năng bắt đầu sớm hơn so với trung bình (vào khoảng thời gian đầu tháng Sáu) và sẽ tập trung nhiều ở khu vực Bắc Biển Đông, nhưng chưa có khả năng ảnh hương trực tiếp đến đất liền nước ta. Vì thế, trong các tháng đầu năm cần đề phòng gió mạnh trên biển do tác động của không khí lạnh trên khu vực phía Bắc và giữa Biển Đông và do hoạt động của áp thấp nhiệt đới vào đầu mùa bão năm 2021.
Dự báo số lượng áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta có khả năng ở mức tương đương so trung bình nhiều năm khoảng từ 12-14 cơn, ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền từ 5-6 cơn.
Nguy cơ khô hạn, thiếu nước cục bộ
Về tình hình thuỷ văn, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết nguồn nước từ tháng Hai đến tháng Bảy trên các lưu vực sông phổ biến thiếu hụt từ 20-50%, thiếu hụt nhiều trên lưu vực sông Thao, hạ lưu sông Lô. Riêng tháng Một và tháng Hai, vùng hạ lưu sông Hồng vượt trung bình nhiều năm từ 10-20%.
Một nông dân nơi vùng hạn Ninh Thuận bất lực trước hạn hán kéo dài. (Ảnh: TTXVN) Mực nước thấp nhất hạ lưu sông Hồng tại Hà Nội có khả năng đạt mức từ 0,2-0,3m vào tháng Hai hoặc tháng Ba.
Từ tháng Sáu đến tháng Bảy, trên các lưu vực sông khu vực Bắc Bộ xuất hiện các đợt lũ vừa và nhỏ, đỉnh lũ trên các sông phổ biến ở mức biến động 1.
Đối với khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên, từ nay đến tháng Tư, mực nước trên các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên biến đổi chậm và theo xu thế xuống dần. Lưu lượng dòng chảy trên phần lớn các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên phổ biến ở mức xấp xỉ và cao hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 10-30%.
Riêng các sông ở Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị, Ninh Thuận và Bình Thuận, lưu lượng dòng chảy thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 20-50%.
Từ tháng Năm đến tháng Bảy, trên thượng lưu các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên có khả năng xuất hiện 1-2 đợt dao động. Mực nước trên các sông biến đổi chậm và dao động theo điều tiết hồ chứa. Lưu lượng dòng chảy trên phần lớn các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên phổ biến ở mức xấp xỉ và thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 10-50%. Riêng các sông ở Nghệ An, Ninh Thuận và Bình Thuận, lượng dòng chảy thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ trên 50%.
Với xu thế đó, nguy cơ khô hạn, thiếu nước cục bộ tại các tỉnh Nghệ An, Ninh Thuận, Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên sẽ xảy ra vào khoảng thời gian từ tháng Ba đến tháng Tư, sau đó mở rộng ra các tỉnh khác ở khu vực Trung Bộ.
Xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long cũng được dự báo gia tăng và xâm nhập sâu tại các cửa sông chính từ nửa cuối tháng Một. Các đợt xâm nhập mặn cao nhất ở cửa sông Cửu Long khả năng tập trung trong tháng Hai vào các ngày từ 10-15/2 và 26/2-2/3; tháng Ba từ ngày 12-16/3 và 25-29/3…
Vì vậy, cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia khuyến nghị các địa phương ở vùng đồng bằng Nam Bộ cần cập nhật kịp thời các thông tin dự báo khí tượng thủy văn và có các biện pháp chủ động phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn./.
