Hàng nghìn người ủng hộ Tổng thống bị phế truất Mohamed Morsi ngày 2/8 đã tham gia nhiều cuộc tuần hành trên khắp thủ đô Cairo, bất chấp cảnh báo của chính quyền về việc giải tán các cuộc biểu tình ngồi hiện nay của phe Hồi giáo.
Các cuộc tuần hành xuất phát từ hơn 30 thánh đường Hồi giáo tại Cairo và tỉnh Giza lân cận với khẩu hiệu "Ai Cập chống lại cuộc đảo chính."
Hãng thông tấn chính thức MENA cho biết một lượng lớn người ủng hộ ông Morsi đã di chuyển bằng xe buýt từ các tỉnh thành kéo về Cairo để tham gia cuộc biểu dương lực lượng này. Vào đầu giờ chiều, hàng nghìn người Hồi giáo đã tập trung tại Quảng trường Rabaa Al-Adawiya thuộc quận Nasr City ở Đông Bắc Cairo bất chấp thời tiết nóng nực. Đám đông biểu tình giơ các hình ảnh của ông Morsi và các biểu ngữ lên án cái mà họ gọi là "cuộc đảo chính quân sự" diễn ra hôm 3/7.
Trong khi đó, hàng nghìn người ủng hộ ông Morsi đã tuần hành về hướng Trung tâm sản xuất truyền thông (EMPC) - địa điểm tập trung hầu hết trụ sở của các đài phát thanh, truyền hình tư nhân của Ai Cập tại thành phố 6/10 ở ngoại ô Cairo - nhằm phản đối thái độ "thiên vị" chống Hồi giáo của báo giới sở tại. An ninh đã được thắt chặt tối đa xung quanh địa điểm này với sự hiện diện của lực lượng an ninh trung ương cùng nhiều xe bọc thép.
Cùng ngày, phe Hồi giáo cũng tổ chức tuần hành tại nhiều địa phương khác. Tại Alexandria - thành phố lớn thứ hai của Ai Cập nằm trên bờ Địa Trung Hải, hàng nghìn người ủng hộ ông Morsi đã tập trung trước Sở cảnh sát để phản đối tuyên bố hôm 31/7 của Bộ Nội vụ về việc giải tán hai cuộc biểu tình ngồi kéo dài hơn một tháng qua của phe Hồi giáo tại Quảng trường Rabaa Al-Adawiya và trước cổng trường Đại học Cairo ở tỉnh Giza. Liên minh Quốc gia Ủng hộ tính hợp pháp - tổ chức vừa được thành lập do tổ chức Anh em Hồi giáo (MB) đứng đầu và quy tụ nhiều chính đảng và phong trào Hồi giáo - cho biết những người ủng hộ ông Morsi đã chiếm một địa điểm mới tại quận Heliopolis ở Cairo để tổ chức biểu tình ngồi đòi phục chức cho vị tổng thống dân bầu đầu tiên của Ai Cập này.
Trong một động thái thách thức, tối 2/8, những người ủng hộ ông Morsi đã tổ chức ba cuộc tuần hành tới trụ sở Bộ Quốc phòng tại quận Abbasiya, trụ sở Lực lượng Vệ binh Cộng hòa tại quận Heliopolis và trụ sở Cảnh sát Quốc gia tại quận Nasr City, bất chấp việc quân đội lên tiếng cảnh báo người biểu tình không được tiến lại gần các cơ sở quân sự nhằm tránh đổ máu.
MENA cho biết đụng độ đã nổ ra khi cảnh sát bắn đạn hơi cay để đẩy lùi những người ủng hộ ông Morsi đang cố xông vào trụ sở EMPC. Trong một tuyên bố trên trang Facebook chính thức của mình, Bộ Nội vụ Ai Cập cho biết người biểu tình đã phong tỏa đường sá buộc cảnh sát phải can thiệp bằng hơi cay. Hai cảnh sát đã bị thương do trúng đạn ghém, trong khi đó 7 người ủng hộ ông Morsi bị thương do hít phải hơi cay.
Tại tỉnh Minya thuộc vùng Thượng Ai Cập, lực lượng cảnh sát đã được tăng cường nhằm bảo vệ các cơ quan trọng yếu sau khi một phong trào Hồi giáo mang tên "Nedal" - có nghĩa là "Chiến đấu" - rải tờ rơi tuyên bố sẽ tấn công các đồn cảnh sát, trụ sở các cơ quan nhà nước và nhà thờ Thiên Chúa giáo, đồng thời đe dọa sẽ phong tỏa các tuyến đường bộ và đường sắt nếu cảnh sát dùng vũ lực giải tán các cuộc biểu tình ngồi của những người ủng hộ ông Morsi.
Trong một diễn biến liên quan, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo "Almasry Alyoum", Bộ trưởng Đoàn kết xã hội Ahmed Hassan Al-Boraei cho biết việc giải tán MB sẽ không vi phạm bất kỳ điều luật nào, đồng thời nhấn mạnh rằng một quyết định như vậy không liên quan đến các bất đồng chính trị hiện nay. Trước đó hôm 1/8, Cục Pháp chế của Bộ Đoàn kết xã hội đã đề nghị ông Al-Boraei giải tán MB do tổ chức này đã thành lập lực lượng dân quân riêng, sử dụng trụ sở của mình vào các hoạt động chính trị và quân sự, và nhận tiền tài trợ từ các nguồn không rõ ràng.
[Ai Cập sẽ không ban bố tình trạng khẩn thời gian tới]
Cũng trong ngày 2/8, nhiều tổ chức nhân quyền trong nước đã kêu gọi lực lượng an ninh tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế và đảm bảo an toàn của người dân khi tiến hành giải tán các cuộc biểu tình ngồi của phe Hồi giáo. Trong một tuyên bố chung, các tổ chức này cũng hối thúc phe Hồi giáo thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết nhằm không để lọt vũ khí vào tay những người biểu tình và không để họ dùng vũ khí chống lại những người thi hành công vụ và người dân. Trước đó hôm 1/8, một phái đoàn của các tổ chức này đã bị cản trở khi tiến hành một cuộc điều tra về việc sử dụng vũ khí và tra tấn người dân tại Quảng trường Rabaa Al-Adawiya.
Trong khi đó, các lực lượng chính trị Ai Cập tiếp tục kêu gọi các bên liên quan tham gia đối thoại và kiềm chế bạo lực. Giáo sĩ Yasser El-Borhamy, đồng sáng lập đảng Salafist Nour - lực lượng Hồi giáo lớn thứ hai ở Ai Cập sau MB - kêu gọi tất cả các lực lượng chính trị không dùng vũ khí sát hại lẫn nhau, đồng thời nhấn mạnh rằng việc hy sinh mạng sống của những thanh niên Hồi giáo không phục vụ gì cho lợi ích của đất nước. Về phần mình, Đại giáo chủ Ahmed al-Tayyeb đứng đầu Đại học Hồi giáo Al-Azhar - cơ quan quyền lực cao nhất của dòng Hồi giáo Sunni ở Ai Cập - bác bỏ bạo lực và cho rằng đối thoại nghiêm túc là cách thức duy nhất để giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay. Trong một tuyên bố, nhà lãnh đạo Hồi giáo này cho rằng chính quyền cũng như tất cả các lực lượng chính trị có trách nhiệm chấm dứt bạo lực và bảo vệ an toàn cho người dân thuộc mọi phe phái.
Báo "Al Ahram" dẫn một nguồn tin cho biết các cuộc đàm phán bí mật giữa chính quyền lâm thời và đại diện của MB đã được tiến hành vào tối 1/8 và tiếp tục vào sáng 2/8 nhằm tránh leo thang xung đột và đổ máu. Theo đó, các nhà trung gian đàm phán đã gây sức ép buộc hai bên phải đạt được thỏa thuận để "tránh đổ máu" và các cuộc xung đột bạo lực có thể nổ ra giữa những người biểu tình ủng hộ ông Morsi với lực lượng quân đội và cảnh sát. MB đã yêu cầu chính quyền phóng thích một số thủ lĩnh cấp cao của mình như một cử chỉ thiện chí. Trong khi đó, chính quyền yêu cầu tổ chức này ngừng các bài phát biểu mang tính kích động hận thù, kêu gọi người ủng hộ tử vì đạo và chấm dứt các cuộc biểu tình tự phát. Ngoài ra, chính quyền cũng đề nghị MB cho phép Bộ Y tế cử bác sĩ và xe cứu thương túc trực tại hai cuộc biểu tình ngồi, và cho phép cảnh sát bảo đảm an ninh tại các địa điểm này thay vì những người biểu tình vũ trang. Nguồn tin giấu tên này cũng cho biết hai bên sẽ công bố sáng kiến hòa giải nếu không xảy ra đổ máu trong các cuộc tuần hành trong ngày 2/8.
Trong một diễn biến khác, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Williams Burns ngày 2/8 đã đến Ai Cập để cùng các quan chức Liên minh châu Âu (EU) và khu vực Trung Đông hối thúc giới chức nước này chấm dứt tình trạng bạo lực khiến gần 300 người thiệt mạng kể từ khi Tổng thống Morsi bị phế truất, đồng thời thúc đẩy tiến trình chuyển giao chính trị toàn diện cho hòa bình ở Ai Cập.
Washington hiện đã nối lại khoản viện trợ thường niên 1,3 tỷ USD cho quân đội Ai Cập. Tuy nhiên, nước này đã đình chỉ việc chuyển giao 4 máy bay chiến đấu F-16 cho Cairo, nhằm thể hiện sự không hài lòng với cách hành xử của quân đội Ai Cập trong thời gian gần đây.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Singapore ngày 2/8 đã khuyến cáo công dân nước này tránh những chuyến đi không cần thiết tới Ai Cập, đặc biệt là các thành phố Cairo, Alexandria, Sinai và Suez, đồng thời cần phòng bị nhu yếu phẩm trong trường hợp các cửa tiệm và ngân hàng ở quốc gia Bắc Phi này bị đóng cửa trong thời gian dài./.
Các cuộc tuần hành xuất phát từ hơn 30 thánh đường Hồi giáo tại Cairo và tỉnh Giza lân cận với khẩu hiệu "Ai Cập chống lại cuộc đảo chính."
Hãng thông tấn chính thức MENA cho biết một lượng lớn người ủng hộ ông Morsi đã di chuyển bằng xe buýt từ các tỉnh thành kéo về Cairo để tham gia cuộc biểu dương lực lượng này. Vào đầu giờ chiều, hàng nghìn người Hồi giáo đã tập trung tại Quảng trường Rabaa Al-Adawiya thuộc quận Nasr City ở Đông Bắc Cairo bất chấp thời tiết nóng nực. Đám đông biểu tình giơ các hình ảnh của ông Morsi và các biểu ngữ lên án cái mà họ gọi là "cuộc đảo chính quân sự" diễn ra hôm 3/7.
Trong khi đó, hàng nghìn người ủng hộ ông Morsi đã tuần hành về hướng Trung tâm sản xuất truyền thông (EMPC) - địa điểm tập trung hầu hết trụ sở của các đài phát thanh, truyền hình tư nhân của Ai Cập tại thành phố 6/10 ở ngoại ô Cairo - nhằm phản đối thái độ "thiên vị" chống Hồi giáo của báo giới sở tại. An ninh đã được thắt chặt tối đa xung quanh địa điểm này với sự hiện diện của lực lượng an ninh trung ương cùng nhiều xe bọc thép.
Cùng ngày, phe Hồi giáo cũng tổ chức tuần hành tại nhiều địa phương khác. Tại Alexandria - thành phố lớn thứ hai của Ai Cập nằm trên bờ Địa Trung Hải, hàng nghìn người ủng hộ ông Morsi đã tập trung trước Sở cảnh sát để phản đối tuyên bố hôm 31/7 của Bộ Nội vụ về việc giải tán hai cuộc biểu tình ngồi kéo dài hơn một tháng qua của phe Hồi giáo tại Quảng trường Rabaa Al-Adawiya và trước cổng trường Đại học Cairo ở tỉnh Giza. Liên minh Quốc gia Ủng hộ tính hợp pháp - tổ chức vừa được thành lập do tổ chức Anh em Hồi giáo (MB) đứng đầu và quy tụ nhiều chính đảng và phong trào Hồi giáo - cho biết những người ủng hộ ông Morsi đã chiếm một địa điểm mới tại quận Heliopolis ở Cairo để tổ chức biểu tình ngồi đòi phục chức cho vị tổng thống dân bầu đầu tiên của Ai Cập này.
Trong một động thái thách thức, tối 2/8, những người ủng hộ ông Morsi đã tổ chức ba cuộc tuần hành tới trụ sở Bộ Quốc phòng tại quận Abbasiya, trụ sở Lực lượng Vệ binh Cộng hòa tại quận Heliopolis và trụ sở Cảnh sát Quốc gia tại quận Nasr City, bất chấp việc quân đội lên tiếng cảnh báo người biểu tình không được tiến lại gần các cơ sở quân sự nhằm tránh đổ máu.
MENA cho biết đụng độ đã nổ ra khi cảnh sát bắn đạn hơi cay để đẩy lùi những người ủng hộ ông Morsi đang cố xông vào trụ sở EMPC. Trong một tuyên bố trên trang Facebook chính thức của mình, Bộ Nội vụ Ai Cập cho biết người biểu tình đã phong tỏa đường sá buộc cảnh sát phải can thiệp bằng hơi cay. Hai cảnh sát đã bị thương do trúng đạn ghém, trong khi đó 7 người ủng hộ ông Morsi bị thương do hít phải hơi cay.
Tại tỉnh Minya thuộc vùng Thượng Ai Cập, lực lượng cảnh sát đã được tăng cường nhằm bảo vệ các cơ quan trọng yếu sau khi một phong trào Hồi giáo mang tên "Nedal" - có nghĩa là "Chiến đấu" - rải tờ rơi tuyên bố sẽ tấn công các đồn cảnh sát, trụ sở các cơ quan nhà nước và nhà thờ Thiên Chúa giáo, đồng thời đe dọa sẽ phong tỏa các tuyến đường bộ và đường sắt nếu cảnh sát dùng vũ lực giải tán các cuộc biểu tình ngồi của những người ủng hộ ông Morsi.
Trong một diễn biến liên quan, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo "Almasry Alyoum", Bộ trưởng Đoàn kết xã hội Ahmed Hassan Al-Boraei cho biết việc giải tán MB sẽ không vi phạm bất kỳ điều luật nào, đồng thời nhấn mạnh rằng một quyết định như vậy không liên quan đến các bất đồng chính trị hiện nay. Trước đó hôm 1/8, Cục Pháp chế của Bộ Đoàn kết xã hội đã đề nghị ông Al-Boraei giải tán MB do tổ chức này đã thành lập lực lượng dân quân riêng, sử dụng trụ sở của mình vào các hoạt động chính trị và quân sự, và nhận tiền tài trợ từ các nguồn không rõ ràng.
[Ai Cập sẽ không ban bố tình trạng khẩn thời gian tới]
Cũng trong ngày 2/8, nhiều tổ chức nhân quyền trong nước đã kêu gọi lực lượng an ninh tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế và đảm bảo an toàn của người dân khi tiến hành giải tán các cuộc biểu tình ngồi của phe Hồi giáo. Trong một tuyên bố chung, các tổ chức này cũng hối thúc phe Hồi giáo thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết nhằm không để lọt vũ khí vào tay những người biểu tình và không để họ dùng vũ khí chống lại những người thi hành công vụ và người dân. Trước đó hôm 1/8, một phái đoàn của các tổ chức này đã bị cản trở khi tiến hành một cuộc điều tra về việc sử dụng vũ khí và tra tấn người dân tại Quảng trường Rabaa Al-Adawiya.
Trong khi đó, các lực lượng chính trị Ai Cập tiếp tục kêu gọi các bên liên quan tham gia đối thoại và kiềm chế bạo lực. Giáo sĩ Yasser El-Borhamy, đồng sáng lập đảng Salafist Nour - lực lượng Hồi giáo lớn thứ hai ở Ai Cập sau MB - kêu gọi tất cả các lực lượng chính trị không dùng vũ khí sát hại lẫn nhau, đồng thời nhấn mạnh rằng việc hy sinh mạng sống của những thanh niên Hồi giáo không phục vụ gì cho lợi ích của đất nước. Về phần mình, Đại giáo chủ Ahmed al-Tayyeb đứng đầu Đại học Hồi giáo Al-Azhar - cơ quan quyền lực cao nhất của dòng Hồi giáo Sunni ở Ai Cập - bác bỏ bạo lực và cho rằng đối thoại nghiêm túc là cách thức duy nhất để giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay. Trong một tuyên bố, nhà lãnh đạo Hồi giáo này cho rằng chính quyền cũng như tất cả các lực lượng chính trị có trách nhiệm chấm dứt bạo lực và bảo vệ an toàn cho người dân thuộc mọi phe phái.
Báo "Al Ahram" dẫn một nguồn tin cho biết các cuộc đàm phán bí mật giữa chính quyền lâm thời và đại diện của MB đã được tiến hành vào tối 1/8 và tiếp tục vào sáng 2/8 nhằm tránh leo thang xung đột và đổ máu. Theo đó, các nhà trung gian đàm phán đã gây sức ép buộc hai bên phải đạt được thỏa thuận để "tránh đổ máu" và các cuộc xung đột bạo lực có thể nổ ra giữa những người biểu tình ủng hộ ông Morsi với lực lượng quân đội và cảnh sát. MB đã yêu cầu chính quyền phóng thích một số thủ lĩnh cấp cao của mình như một cử chỉ thiện chí. Trong khi đó, chính quyền yêu cầu tổ chức này ngừng các bài phát biểu mang tính kích động hận thù, kêu gọi người ủng hộ tử vì đạo và chấm dứt các cuộc biểu tình tự phát. Ngoài ra, chính quyền cũng đề nghị MB cho phép Bộ Y tế cử bác sĩ và xe cứu thương túc trực tại hai cuộc biểu tình ngồi, và cho phép cảnh sát bảo đảm an ninh tại các địa điểm này thay vì những người biểu tình vũ trang. Nguồn tin giấu tên này cũng cho biết hai bên sẽ công bố sáng kiến hòa giải nếu không xảy ra đổ máu trong các cuộc tuần hành trong ngày 2/8.
Trong một diễn biến khác, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Williams Burns ngày 2/8 đã đến Ai Cập để cùng các quan chức Liên minh châu Âu (EU) và khu vực Trung Đông hối thúc giới chức nước này chấm dứt tình trạng bạo lực khiến gần 300 người thiệt mạng kể từ khi Tổng thống Morsi bị phế truất, đồng thời thúc đẩy tiến trình chuyển giao chính trị toàn diện cho hòa bình ở Ai Cập.
Washington hiện đã nối lại khoản viện trợ thường niên 1,3 tỷ USD cho quân đội Ai Cập. Tuy nhiên, nước này đã đình chỉ việc chuyển giao 4 máy bay chiến đấu F-16 cho Cairo, nhằm thể hiện sự không hài lòng với cách hành xử của quân đội Ai Cập trong thời gian gần đây.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Singapore ngày 2/8 đã khuyến cáo công dân nước này tránh những chuyến đi không cần thiết tới Ai Cập, đặc biệt là các thành phố Cairo, Alexandria, Sinai và Suez, đồng thời cần phòng bị nhu yếu phẩm trong trường hợp các cửa tiệm và ngân hàng ở quốc gia Bắc Phi này bị đóng cửa trong thời gian dài./.
(TTXVN)
