Công bố Báo cáo Kinh tế vĩ mô thường kỳ quý 3, ngày 11/10. (Ảnh: PV/Vietnam+) "Mục tiêu duy trì bội chi ngân sách dưới 5% GDP trong năm 2016 một lần nữa có thể bị phá vỡ, nếu không kịp điều chỉnh xuống tương ứng so với mức tăng trưởng kinh tế thực tế. Trên thực tế, chi ngân sách đang có xu hướng gia tăng ở những tháng cuối năm, trong khi thu ngân sách đặc biệt là ngân sách trung ương lại gặp nhiều khó khăn (phản ánh đúng thực tế tăng trưởng chậm hơn so với dự báo từ đầu năm)".
Cảnh báo trên được được ra bởi tiến sỹ Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế (VEPR) và Chính sách, Trường đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, tại buổi Công bố Báo cáo Kinh tế vĩ mô thường kỳ quý 3, ngày 11/10.
Lạm phát chạm mức 5%
Theo Báo cáo, kinh tế trong nước phục hồi nhẹ so với nửa đầu của năm, nhờ vào những yếu tố tích cực đến từ khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo. Tuy nhiên, sự hồi phục này là không đủ bù đắp suy giảm của ngành nông nghiệp và công nghiệp khai khoáng.
Do đó, mặc dù Chính phủ đã thể hiện quyết tâm cao và kỳ họp tháng Chín đã hạ mức tăng trưởng mục tiêu xuống 6,3-6,5%, song nhóm nghiên cứu của VEPR vẫn giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng kinh tế 6% hoặc thấp hơn trong năm 2016.
Về kiến nghị chính sách, nhóm nghiêm cứu cho rằng Chính phủ cần lưu ý tới việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô thay vì quá chú trọng vào mục tiêu tăng trưởng.
Lạm phát có dấu hiệu tiếp tục tăng trong những tháng cuối năm và điều này là không thể tránh khỏi, khi giá dịch vụ y tế được điều chỉnh tại 16 tỉnh thành trong quý 3.
Trên thị trường quốc tế, giá năng lượng hồi phục đồng thời giá lương thực vẫn là một ẩn số và có thể tạo áp lực lên mặt bằng giá trong nước. Trong khi đó, cung tiền vẫn đang được điều chỉnh tăng nhanh hơn so với cùng kỳ năm 2015.
Theo ông Thành, những yếu tố trên khiến lạm phát hoàn toàn có khả năng chạm mức mục tiêu 5% mà Quốc hội đã đặt ra. Do vậy, VEPR tiếp tục khuyến nghị các cơ quan hoạch định chính sách cần thận trọng trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ. Đặc biệt, cần linh động trong điều chỉnh kế hoạch tăng trưởng tín dụng trong quý 4 và đầu năm 2017, phòng trường hợp có thể gây rủi ro lạm phát.
“Trong thời gian tới, Chính phủ mới cần có một chiến lược tổng thể và hữu hiệu cắt giảm bộ máy hành chính và chi thường xuyên trong cả nhiệm kỳ đồng thời có những biện pháp mang tính kỹ thuật nhằm thoái vốn dứt khoát tại các doanh nghiệp Nhà nước," ông Thành khuyến nghị.
Quyết tâm đi đôi với hiệu quả
Về kinh tế thế giới, Báo cáo từ VEPR chỉ ra, tương lai kinh tế sẽ trở nên bất trắc, đặc biệt tại nhóm các nước phát triển, với một loạt động thái như Cục dự trữ Liên bang Mỹ vẫn đang để ngỏ khả năng tăng lãi suất, Nhật Bản rơi vào trạng thái giảm phát trong khi đó Anh và châu Âu chưa có quyết định gì về cách thức tiến hành Brexit...
Thêm vào đó trong Quý 3, thị trường toàn cầu cũng chứng kiến sự thay đổi ngược chiều về giá của các loại hàng hóa cơ bản. Trong khi giá các loại ngũ cốc chính giảm nhẹ, giá năng lượng lại đang trên đà phục hồi vững chắc.
“Những yếu tố bất trắc này có thể khiến cho việc dự báo ảnh hưởng của kinh tế thế giới tới Việt Nam trong ngắn hạn trở nên khó khăn hơn,” ông Thành nói.
Đối với hoạt động kinh doanh, nhóm nghiên cứu cho rằng, khu vực doanh nghiệp đang có điều kiện phát triển khá thuận lợi khi Chính phủ mới đã bộc lộ rõ mối quan tâm trong cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh.
Nghị quyết 19 và 35 của Chính phủ trong năm 2016 được kỳ vọng sẽ giúp giảm bớt các thủ tục hành chính không cần thiết cũng như hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp, đặc biệt tại khối doanh nghiệp tư nhân.
“Tuy nhiên, thực tế cho thấy cần có thời gian để đạt được sự phối hợp và nhất trí giữa các cơ quan thực thi hai nghị quyết này. Qua đây, cũng cho thấy thị trường và các nhà đầu tư đang theo dõi chặt chẽ quyết tâm cũng như khả năng của Chính phủ mới trong việc thực thi những chính sách mới một cách khả thi và hiệu quả,” ông Thành nhấn mạnh.
Một điểm cần lưu ý khác mà nhóm nghiên cứu đã chỉ ra, nguồn huy động dồi dào trong khi tăng trưởng tín dụng duy trì ở mức vừa phải tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất hạ nhiệt. VEPR kiến nghị đây thời điểm thích hợp để các ngân hàng thương mại có thể cắt giảm từng bước lãi suất cho vay, khi mà áp lực chạy đua lãi suất không còn diễn ra như những quý trước.
Theo ông Thành, điều này kỳ vọng góp phần tạo ra một cú huých cho doanh nghiệp trong những quý tiếp theo, bên cạnh các nỗ lực hỗ trợ cải thiện môi trường kinh doanh hiện nay. Như vậy, đà tăng trưởng trở lại của nền kinh tế có thể được củng cố vững chắc hơn./.
