Binh sỹ Philippines tuần tra tại Marawi , đảo Mindanao, miền nam Philippines. (Nguồn: AFP/TTXVN) Trang mạng eastasiaforum.org, Manila tiếp tục vật lộn với những thách thức trong cuộc chiến chống chủ nghĩa cực đoan bạo lực.
Gần một năm sau cuộc chiến giành lại Marawi, lệnh ban bố tình trạng thiết quân luật của Tổng thống Philippine Rodrigo Duterte ở Mindanao vẫn chưa giải quyết đầy đủ mối đe dọa mà các nhóm liên quan đến tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đặt ra.
Giành thắng lợi trong cuộc chiến chống chủ nghĩa cực đoan quá khích ở Đông Nam Á sẽ đòi hỏi sự hợp tác lớn hơn giữa các thành viên thuộc Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
ASEAN đã nhanh chóng hành động khi cuộc chiến nổ ra ở Marawi. Singapore là một trong những nước đầu tiên gửi hàng viện trợ nhân đạo đến thành phố bị bao vây.
Indonesia, Malaysia và Philippines đã lập các đội tuần tra biên giới chung 3 bên để ngăn chặn sự đi lại của những phần tử khủng bố.
Các quốc gia Đông Nam Á cũng hợp tác chặt chẽ trong việc chia sẻ kiến thức để đối đầu với các nhóm cực đoan bạo lực sau cuộc bao vây thành phố Marawi.
Các bộ trưởng Quốc phòng ASEAN đang thảo luận việc thực hiện Sáng kiến "Đôi mắt của chúng ta" nhằm thể chế hóa hơn nữa các cơ chế chia sẻ thông tin tình báo có sẵn.
[Đánh bom vào quán càphê ở Philippines, ít nhất 16 người thương vong]
Các chiến dịch thông tin của quân đội Philippine bổ sung cho các hoạt động chiến đấu của họ trong cuộc chiến giành lại Marawi.
Quan hệ đối tác với các công ty truyền thông xã hội lớn và các nước khác đã dẫn đến việc gỡ xuống một cách có hệ thống những nội dung có hại. Đối đầu với ý thức hệ của những kẻ khủng bố trực tuyến đã ngăn cản các nhóm liên quan đến IS kiểm soát toàn bộ không gian thông tin.
Tuy nhiên, thất bại quân sự của Nhóm vũ trang Maute và các đồng minh của chúng có liên quan đến IS tại Marawi chỉ là bước đầu tiên trong việc tái thiết thành phố này.
Tàn tích ở nơi từng là trung tâm thương mại của Marawi là minh chứng cho tình trạng trì trệ kéo dài do chủ nghĩa cực đoan bạo lực gây ra.
Việc phá hủy hàng chục nhà thờ Hồi giáo và các cơ sở giáo dục ở Marawi đẩy thành phố vào tình trạng nguy hiểm, biến nơi đây thành trung tâm giáo huấn Hồi giáo ở Philippines.
Việc trì hoãn tái thiết thành phố sẽ chỉ dẫn đến oán hận và trở thành nơi khởi nguồn của những sự kiện khủng bố trong tương lai.
Sự phân cực ngày càng tăng ở các bang có thể dẫn tới sự nổi lên của những kẻ cực đoan tiềm tàng khác bên cạnh những nhóm bạo lực có liên quan đến IS và các nhóm nổi dậy khác như al-Qaeda.
Điều này được thấy rõ trong ASEAN, nơi đã chứng kiến sự mở rộng của bạo lực giáo phái. Bạo lực xuất phát từ một loạt diễn viên, từ các phong trào dân tộc thiểu số đến các nhóm ly khai.
Có một sự đồng thuận đang nổi lên cho rằng việc chống lại chủ nghĩa cực đoan quá khích có thể hiệu quả hơn thông qua việc thực hiện các chương trình giáo dục công lập và kỹ thuật số không bảo mật so với việc quảng bá các chiến dịch chống khủng bố cực đoan.
Các lực lượng vũ trang Philippines tuần tra tại Marawi ngày 17/10/2017. (Nguồn: THX/TTXVN) Tầng lớp thanh niên Đông Nam Á vẫn là những đối tượng dễ bị lôi kéo bởi các nhóm cực đoan quá khích.
Thật không may, sự phân bổ năng lực của chính phủ trong các nước thành viên ASEAN không đồng đều để theo đuổi một nỗ lực chống chủ nghĩa cực đoan.
Một cách để san bằng sân chơi này là xác định các khoảng trống năng lực và chia sẻ các bài học thông qua những sự kiện như hội thảo chuyên đề về chống khủng bố trong khu vực vừa được tổ chức tại Singapore hồi tháng 10 vừa qua.
Khi ASEAN thúc đẩy việc thành lập một cộng đồng người dân liên kết chặt chẽ với nhau và bền vững, các quốc gia nên hành động để kích hoạt các sáng kiến chung về chống chủ nghĩa cực đoan.
Bên cạnh những nỗ lực ngược dòng để phòng ngừa chủ nghĩa cực đoan quá khích len lỏi vào các tầng lớp dân chúng dễ bị tổn thương, ASEAN có thể hỗ trợ cải thiện chất lượng cuộc sống ở Mindanao.
[Tổng thống Philippines Duterte ký ban hành luật tự trị Hồi giáo]
Đạo luật Bangsamoro Organic được kỳ vọng mang lại quyền tự trị đáng kể về mặt chính trị và kinh tế cho người Hồi giáo ở Philippines.
Tuy nhiên, thành công của luật này dựa tên năng lực của các quan chức địa phương được bầu trong việc lãnh đạo mang đến sự tiến bộ cho cộng đồng của họ.
ASEAN có thể giúp cân bằng trình độ quản lý không đồng đều cấp địa phương ở Mindanao bằng cách tập trung vào các chương trình xây dựng năng lực.
Giải quyết các nguyên nhân kinh tế-xã hội của cuộc xung đột ở Mindanao là một dự án lâu dài. Tuy nhiên, lợi ích của nó vượt ra ngoài việc xua tan các nguồn cơn thịnh nộ mà những phần tử cực đoan quá khích lợi dụng để tẩy não người dân, biến họ thành các phần tử quá khích.
Có được kinh nghiệm quý giá trong việc thúc đẩy quản trị tốt có thể mang lại lợi ích ngay cả trong các vấn đề phi an ninh trên khắp Đông Nam Á. Sự phát triển kinh tế và chính trị làm cho các giá trị cộng đồng mạnh mẽ hơn.
Điều này có thể giúp ngăn chặn sức hút ngày càng tăng của các chính sách dân túy và sự không chấp nhận sự khác biệt giữa các quốc gia.
Các cơ chế an ninh đa phương chỉ nên là khởi đầu của một nỗ lực toàn diện chống chủ nghĩa cực đoan ở Đông Nam Á. Những thực tiễn tốt nhất ở cấp quốc gia có thể được thấy trên khắp ASEAN, cho dù liên quan đến các thực thể quốc gia hay các tổ chức phi chính phủ.
Những kẻ thù như IS đang không ngừng phát triển, tìm cách khai thác những công nghệ mới và xây dựng mạng lưới bất hợp pháp của riêng chúng.
Các quốc gia và các đối tác của họ, dù là các công ty công nghệ hay các tổ chức xã hội dân sự, cần thích ứng nhanh hơn.
Sự phá hoại mà các phần tử nổi dậy liên quan đến IS gây ra ở Marawi là một ví dụ để cảnh báo về những gì sẽ xảy ra khi những người đứng đầu không giải quyết một cách hợp lý và các cơ quan an ninh trở nên tự mãn./.
