Ưu tiên phát triển các mô hình kinh tế gắn với khai thác lợi thế, đặc trưng địa phương là hướng đi được nhiều đại biểu chỉ ra tại Hội nghị tổng kết đánh giá kết quả Đoàn Thanh niên tham gia thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025 do Trung ương Đoàn tổ chức chiều nay, 25/12.
Dốc sức để vùng khó bớt khó
Phát biểu tại Hội nghị, Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam Nguyễn Tường Lâm cho biết Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025 có trọng tâm là giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào, phát huy nội lực, bản sắc văn hóa và vai trò chủ thể của người dân, đặc biệt là thanh niên dân tộc thiểu số.
Là lực lượng xung kích, nòng cốt, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã chủ động cụ thể hóa chương trình bằng nhiều hoạt động thiết thực, bám sát với nhu cầu thực tiễn của thanh niên và người dân vùng cao.
Năm 2025, Trung ương Đoàn đã tổ chức tập huấn kỹ thuật sản xuất, quản trị chuỗi giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ cho thanh niên dân tộc thiểu số thuộc các hộ gia đình khó khăn tại 3 tỉnh: An Giang, Đắk Lắk, Điện Biên.
Trung ương Đoàn cũng biểu dương thanh niên, sinh viên, người có uy tín tiêu biểu, tổ chức hoạt động thu hút đầu tư, hội chợ và thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tại các tỉnh trên; hỗ trợ xây dựng các mô hình sinh kế, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh tại các xã khó khăn.
Các đội hình thanh niên tình nguyện chuyên trách được thành lập để hỗ trợ đồng bào chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, xây dựng mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng tập quán canh tác. Công tác đào tạo nghề, nâng cao trình độ học vấn và kỹ năng sống cho thanh thiếu niên dân tộc thiểu số được chú trọng, góp phần giảm thiểu tình trạng bỏ học, thất nghiệp và di cư tự do. Nhiều mô hình hiệu quả đã được nhân rộng như “Thanh niên lập nghiệp trên quê hương”, “Làng thanh niên lập nghiệp”, “Câu lạc bộ thanh niên phát triển kinh tế vùng cao”…
Các tỉnh, thành đoàn đã chủ động cụ thể hóa nội dung triển khai bằng nhiều mô hình phù hợp điều kiện địa phương, thu hút sự tham gia của đoàn viên, thanh niên trong phát triển kinh tế, nâng cao đời sống và bảo tồn bản sắc văn hóa, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ năm 2025.
Các hoạt động cụ thể như hỗ trợ thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp, lập nghiệp, xây dựng mô hình kinh tế thanh niên; hỗ trợ nhân dân thu hoạch mùa vụ, trồng cây xanh, hỗ trợ các mô hình thanh niên tham gia OCOP. Đoàn thanh niên cũng triển khai các hoạt động xây dựng, tu sửa đường giao thông nông thôn, đường điện thanh niên thắp sáng làng quê; xây dựng nhà văn hóa, nhà nhân ái; hệ thống nước sạch; xây dựng các tủ sách thanh niên; xây dựng các mô hình trồng rừng, bảo vệ môi trường, phòng chống cháy rừng…
Thông qua các hoạt động trên, chương trình đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thể hiện qua việc cải thiện điều kiện sinh kế, nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ xã hội, tạo chuyển biến rõ nét về nhận thức và hành động của người dân, góp phần thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Ưu tiên đào tạo nghề, tận dụng lợi thế địa phương
Để thực hiện hiệu quả hơn chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn tới, nhiều ý kiến cho rằng cần ưu tiên đào tạo nghề cho thanh niên, ưu tiên khởi nghiệp gắn với tận dụng lợi thế địa phương.
Đại diện Tỉnh đoàn Cao Bằng đề nghị ưu tiên phân bổ nguồn lực của chương trình theo hướng tăng tính tập trung, giảm dàn trải; ưu tiên nguồn lực cho đào tạo nghề gắn với nhu cầu thực tế và lợi thế địa phương (nông nghiệp đặc hữu, chế biến nông sản, du lịch cộng đồng, kinh tế cửa khẩu). Bên cạnh đó cần tăng cường các chính sách hỗ trợ thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp, lập nghiệp, tiếp cận tín dụng ưu đãi, chuyển đổi số trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
Đây cũng là đề nghị của Tỉnh đoàn Điện Biên. Theo đó, Tỉnh đoàn Điện Biên đề nghị hỗ trợ thanh niên phát triển sinh kế phù hợp với điều kiện từng vùng, từng dân tộc; ưu tiên các mô hình sản xuất gắn với thế mạnh địa phương, liên kết chuỗi giá trị, tạo việc làm ổn định và bền vững. Cùng với đó là việc tăng cường đào tạo nghề, tập huấn kỹ năng sản xuất, quản lý kinh tế, chuyển đổi số cho thanh niên dân tộc thiểu số; hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, du lịch cộng đồng, sản phẩm OCOP.
Phó giáo sư Phạm Thị Tố Oanh, Trưởng Ban Kinh tế- Chính sách, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho rằng thanh niên khởi nghiệp qua mô hình hợp tác xã đóng vai trò quan trọng trong Chương trình Mục tiêu quốc gia vì tạo ra điểm tựa kinh tế vững chắc, hỗ trợ vốn, kỹ năng, kết nối thị trường, giải quyết việc làm, thúc đẩy phát triển nông nghiệp, dịch vụ, góp phần xóa đói giảm nghèo, làm giàu ngay tại quê hương, đặc biệt ở khu vực nông thôn. Mô hình này giúp thanh niên phát huy sức mạnh tập thể, giảm rủi ro và xây dựng các mô hình kinh tế hiệu quả, bền vững, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của các Chương trình Mục tiêu quốc gia.
Để phát huy vai trò thanh niên khởi nghiệp qua mô hình hợp tác xã, bà Oanh cho rằng cần có các giải pháp đồng bộ từ hỗ trợ vốn, kỹ thuật, đào tạo tư duy, ứng dụng công nghệ (chuyển đổi số/xanh) đến xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa Đoàn, chính quyền và hợp tác xã, nhân rộng mô hình hay, tạo sinh kế bền vững, gắn thanh niên với quê hương, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Theo Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm, các ý kiến phát biểu cho thấy còn rất nhiều dư địa để triển khai. Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm đề nghị mỗi tổ chức đoàn tại địa phương cần xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể phù hợp. “Không ai hiểu rõ địa bàn, thanh niên và đặc thù địa phương hơn chính các tổ chức đoàn ở cơ sở. Chỉ khi nắm chắc thực tiễn thì mới xác định được nội dung và giải pháp phù hợp. Cần biết lựa chọn việc để làm không dàn trải, lựa chọn những việc có hiệu quả, có sức lan tỏa để nhân rộng mô hình, cách làm tốt trong thanh niên,” Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm nói./.
423.000 tỷ đồng cho Chương trình mục tiêu giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc
Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới và phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc giai đoạn 2026-2035 phấn đấu tỷ lệ hộ nghèo đa chiều vùng dân tộc thiểu số xuống dưới 10%.
