Ngày 26/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe các báo cáo và thảo luận về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020.
Đáng chú ý, các báo cáo đánh giá: “tham nhũng được kiềm chế, từng bước được ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm;” tuy nhiên tình hình tham nhũng “vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện.”
Tham nhũng có chiều hướng thuyên giảm
Theo báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020, việc thực hiện đồng bộ các biện pháp, giải pháp phòng ngừa tham nhũng kết hợp với việc phát hiện và xử lý nghiêm minh một số vụ án liên quan đến tham nhũng, cùng với hiệu ứng tích cực có được từ công tác vận động, tuyên truyền và các đợt sinh hoạt chính trị trong toàn Đảng, các ngành, các cấp trong hệ thống nhà nước nhất là việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI và khóa XII) đã có tác dụng răn đe và hạn chế tham nhũng.
"Nhìn chung, tham nhũng được kiềm chế, từng bước ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm. Tuy nhiên, tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện; vụ, việc tham nhũng được phát hiện, xử lý chưa tương xứng với tình hình tham nhũng đang diễn ra hiện nay," Báo cáo của Chính phủ nhấn mạnh.
Cũng theo báo cáo, dự báo tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc để vụ lợi “tham nhũng vặt” ở một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức vẫn còn diễn ra ở một số bộ, ngành, địa phương. Quản lý và sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản, tín dụng-ngân hàng, quản lý sử dụng tài chính, ngân sách, vốn và tài sản công tiếp tục là những lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng, có thể gia tăng một số vụ việc với mức độ tinh vi hơn.
Ủy ban Tư pháp đồng tình với đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng trong năm 2020; theo đó, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác phòng, chống tham nhũng tiếp tục được tăng cường; “tham nhũng được kiềm chế, từng bước được ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm.”
[Số tiền thu hồi từ các vụ án kinh tế, tham nhũng còn 'khiêm tốn']
Đồng thời, Ủy ban Tư pháp cơ bản tán thành với những dự báo của Chính phủ về tình hình tham nhũng “vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện.”
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết Ủy ban Tư pháp cho rằng, bên cạnh tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp của cán bộ, công chức trong giải quyết công việc thì tình hình tham nhũng vẫn chủ yếu xảy ra ở một số lĩnh vực kinh tế trọng điểm, nhạy cảm như quản lý và sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng, tín dụng-ngân hàng, quản lý sử dụng tài chính, vốn, tài sản công; xuất hiện tình trạng lợi dụng thiên tai, dịch bệnh để tham nhũng; xuất hiện tham nhũng trong việc thực hiện xã hội hóa, tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập; tội phạm tham nhũng có tổ chức, xuyên quốc gia, tham nhũng thực hiện bên ngoài lãnh thổ Việt Nam; "bảo kê" cho xã hội đen, buôn lậu, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm… Do đó, Chính phủ cần tổng kết, đánh giá, nhận diện để dự báo đúng tình hình tham nhũng và đề ra giải pháp phòng, chống hiệu quả, sát với tình hình thực tế.
Vẫn còn xảy ra tham nhũng tại các cơ quan bảo vệ pháp luật
Theo đánh giá của đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), công tác phòng, chống tham nhũng đã và đang được Đảng, Chính phủ chỉ đạo quyết liệt, đạt được nhiều kết quả rõ nét, để lại dấu ấn rất tốt, lan tỏa mạnh mẽ trong lòng nhân dân.
Tham nhũng, lãng phí từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, có chiều hướng giảm, tạo niềm tin tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần làm lành mạnh, trong sạch bộ máy của cả hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, việc kiên quyết xử lý các vụ án tham nhũng lớn được nhân dân đồng tình thì những vụ tham nhũng vặt, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho dân, doanh nghiệp vẫn diễn ra ngày càng phức tạp, tinh vi, chưa ngăn chặn kịp thời, hiệu quả, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước.
Lợi ích nhóm, sân sau vẫn còn tồn tại, gây bất công trong hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm tài sản công. Việc thu hồi tài sản tham nhũng có tiến bộ nhưng còn thấp.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu điều hành phiên họp. )Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN) "Tham nhũng không chỉ diễn ra ở các cơ quan Nhà nước mà đã và đang diễn ra ở một số lĩnh vực nhạy cảm, đặc biệt là xảy ra ở một số lĩnh vực kinh tế quan trọng, vẫn còn xảy ra tham nhũng tại các cơ quan bảo vệ pháp luật, bảo vệ tư pháp, làm giảm niềm tin của nhân dân," đại biểu nêu ý kiến.
Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm ban hành các quy định cụ thể về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, nhằm khắc phục hạn chế của những công tác này trong thực tế thời gian qua, khi xảy ra các cơ quan chức năng rất khó xử lý cho đúng quy định pháp luật.
Đại biểu Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang) nêu lên vấn đề công tác thu hồi tiền do tham nhũng và các tội phạm về kinh tế cũng mới chỉ đạt trên 43%, tức là mới thu hồi được khoảng 15.000 tỷ đồng.
Cử tri kiến nghị cần hoàn thiện chế tài ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật, nhất là tội phạm kinh tế, tham nhũng, lãng phí, kiên quyết thu hồi tài sản do chiếm đoạt tham nhũng mà có; kịp thời công khai rộng rãi cho cử tri và nhân dân biết những vụ việc nghiêm trọng đã và đang xử lý.
Để công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, hiệu quả hơn, đại biểu Nguyễn Thanh Thủy đề nghị Chính phủ cần sớm triển khai đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin để phục vụ tốt, kịp thời các dịch vụ hành chính công; đẩy mạnh các dịch vụ mua sắm, thanh toán bằng giao dịch điện tử, nhằm hạn chế tiêu dùng tiền mặt, để phòng ngừa tham nhũng hiệu quả hơn.
Nhất là tăng cường công khai, minh bạch lĩnh vực mua sắm tài sản công, định giá đấu thầu đất đai, tài nguyên, đấu thầu xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước và kể cả việc chi trả đền bù, giải tỏa đất đai cho nhân dân, tiền thi hành án,.. cũng cần phải tăng cường công tác minh bạch và kiểm soát tốt hơn./.
