Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình Phạm Văn Xuyên phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN) Hội thảo về tham vấn về tác động môi trường, đa dạng sinh học do hoạt động mở tuyến đê biển Thái Thụy, tạo mặt bằng phục vụ phát triển công nghiệp-dịch vụ và để xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu, tổ chức ngày 25/2, tại thành phố Thái Bình.
Dự án Nâng bãi bồi ổn định đê biển 8 đoạn từ K26+700 đến K31+700 huyện Thái Thụy để kết hợp tạo mặt bằng phát triển công nghiệp-dịch vụ, là dự án nằm trong lộ trình phát triển kinh tế-xã hội, ổn định đời sống dân cư được tỉnh Thái Bình quan tâm, chú trọng.
Tuyến đê biển 8 (mới) đã được Chính phủ phê duyệt bổ sung vào quy hoạch tuyến đê biển tại văn bản số 1797/TTg-KTN ngày 6/11/2013; tỉnh Thái Bình cũng nằm trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế ven biển Việt Nam đến năm 2020, được Chính phủ phê duyệt tại văn bản số 741/VPCP- KTTH ngày 9/2/2011.
Mục tiêu của dự án là đắp đê mới đoạn từ K26+700 đến K31+700 cách đê cũ khoảng 800m về phía biển; san lấp toàn bộ diện tích đất xen kẹp giữa đê cũ và đê mới để đảm bảo ổn định cho đê mới đắp; kết hợp tạo mặt bằng để phát triển cong nghiệp-dịch vụ, thu hút nhà đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển khu kinh tế ven biển và làm thay đổi diện mạo, cảnh quan môi trường, góp phần cải tạo môi trường sinh thái trong khu vực.
Diện tích sử dụng đất 320ha, dự án sẽ chiếm chỗ diện tích gần 150ha đất rừng trồng.
Theo đánh giá của Cục bảo tồn đa dạng sinh học thuộc Tổng cục Môi trường, vùng đất ngập ven biển huyện Thái Thụy là nơi có hệ sinh thái ngập mặn với nhiều giá trị cần được bảo tồn, cũng là nơi có hoạt động phát triển kinh tế năng động.
Nơi đây nằm ở cửa sông Hồng với đặc trưng rất quan trọng là rừng ngập mặn, được hình thành và phát triển như bức tường xanh trải dài dọc bờ biển, bảo vệ đê biển và che chắn các cơn bão khi đổ bộ vào đất liền.
Nơi đây cũng là địa điểm mà một số loài chim nước di cư, trú đông bị đe dọa trên toàn cầu, được ghi trong Danh mục đỏ IUCN đến đây trú ngụ và kiếm ăn như Cò Thìa, Mòng bể mỏ ngắn, Rẽ mỏ thìa, Quắm đầu đen…
Tháng 12/2004, UNESCO đã công nhận “Khu dự trữ sinh quyển Châu thổ sông Hồng,” gồm các vùng đất ngập nước phía Nam vùng Duyên hải Bắc Bộ nằm ở cửa sông Thái Bình, sông Hồng và sông Đáy thuộc 3 tỉnh châu thổ sông Hồng là Thái Bình, Nam Định và Ninh Bình.
Tại hội thảo, các đại biểu đã diễn giải, phân tích nhiều khía cạnh mà dự án tác động, ảnh hưởng đến môi trường, sự đa dạng sinh học khi dự án chiếm chỗ diện tích gần 150ha đất rừng ngập mặn.
Theo giáo sư-tiến sỹ khoa học Đặng Huy Huỳnh, khi chuyển đổi 150ha trên, nếu tính về lượng giá thì môi trường sinh thái, đa dạng sinh học chưa mất hẳn, nguồn gen vẫn được bảo tồn vì tính vận động của sinh vật.
Tuy vậy nguồn gen mất nhiều hay không thì việc mất đi 150ha rừng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến vấn đề sinh kế của người dân. Hơn nữa, vùng đất dự án là vùng nằm trong vùng di sản (vùng dự trữ sinh quyển) nên việc thực hiện dự án phải được nghiên cứu, làm rõ thật thỏa đáng.
Theo tiến sỹ Tô Văn Trường, chuyên gia độc lập về Tài nguyên nước và Môi trường, tác động vào tự nhiên có được và có mất, song phải đánh giá được lợi ích thu về ở mức cao nhất.
Việc trồng lại 150ha rừng cũng là bài toán liên quan đến hậu kiểm (mức độ, tỷ lệ sống sót của rừng trồng mới).
Tiến sỹ Tô Văn Trường cũng lưu tâm đến dự án bởi nó liên quan đến Luật Đê điều, tính thủy văn, thủy lực của dự án, nguồn và chất đất để đắp thân đê.
Giáo sư Nguyễn Ngọc Lung, nguyên Viện trưởng Viện điều tra, quy hoạch Rừng nói: “Băn khoăn nhất là dự án của tỉnh chưa lượng hóa, làm rõ được những thiệt hại do mất rừng và việc xây dựng khu công nghiệp, dịch vụ liệu có hiệu quả hơn?.”
Giáo sư cho rằng đây là rừng phòng hộ, do đó nếu phá diện tích rừng cần cân nhắc đến vấn đề biến đổi khí hậu.
Giáo sư Lê Xuân Cảnh, nguyên Viện trưởng Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật nêu quan điểm: “Trong quá trình lập hồ sơ chuẩn bị đầu tư, thực thi dự án và hậu kiểm cần bổ sung làm rõ các giải pháp giảm thiểu các tác động xấu đến môi trường sinh thái.
Để có cái nhìn khách quan, cần tham vấn ý kiến cộng đồng dân cư các xã ven biển, mặt khác vùng đất ngập nước ven biển huyện Thái Thụy nằm trong Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Đồng bằng sông Hồng được Tổ chức UNESCO công nhận năm 2004, do đó cần thận trọng trong việc bảo tồn với phát triển, không phá vỡ cảnh quan sinh thái khu vực.”
Đồng quan điểm, nhiều đại biểu đã đánh giá dự án mở tuyến đê Thái Thụy là cần thiết vì nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.
Tuy vậy, trong quá trình lập hồ sơ chuẩn bị đầu tư, thực thi dự án và hậu kiểm cần bổ sung làm rõ các giải pháp giảm thiếu tác đọng xấu đến môi trường sinh thái; đòi hỏi dự án phải đánh giá đầy đủ hơn, cụ thể hơn đối với các đối tượng trong khu vực.
Nên tham vấn ý kiến của cộng đồng người dân có sinh kế gắn với rừng ngập mặn. Phải đánh giá được tác động của khu công nghiệp đến môi trường, hệ sinh thái rừng ngập mặn.
Tại hội thảo, ông Phạm Văn Xuyên, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình đã làm rõ thêm những căn cứ thực hiện dự án quai đê lấn biển ở Thái Thụy; đồng thời tiếp thu những ý kiến tâm huyết của các nhà khoa học.
Theo đó, Ủy ban Nhân dân tỉnh giao cho các sở, ngành liên quan lĩnh hội, ghi chép đầy đủ những ý kiến nêu ra trong hội thảo để tham mưu cho tỉnh có quyết sách phù hợp với thực tế, phát triển kinh tế hài hòa với việc bảo vệ môi trường tự nhiên./.
