"Tăng trưởng xanh trong Tiểu vùng Mekong" là chủ đề chính tại cuộc hội thảo khoa học quốc tế do Viện nghiên cứu môi trường Hàn Quốc (KEI), Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI) và Viện Khoa học xã hội Việt Nam (VASS) phối hợp tổ chức tại thành phố Đà Nẵng ngày 24/7.
Đây là một trong những sáng kiến tiên phong của cộng đồng các nhà khoa học Hàn Quốc, Việt Nam, Lào, Campuchia nhằm thúc đẩy sự liên kết và hợp tác Tiểu vùng Mekong trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và cũng là hoạt động quan trọng nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác sâu sắc giữa Viện Môi trường Hàn Quốc, Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu với Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Khoa học Hoàng gia Campuchia và Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào trong lĩnh vực nghiên cứu, đào tạo và tư vấn chính sách về tăng trưởng xanh.
Phát biểu tại phiên khai mạc, Chủ tịch Viên Khoa học xã hội Việt Nam Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh sự phát triển hiện nay của Tiểu vùng Mekong đòi hỏi cơ sở hạ tầng sinh thái phải được cải thiện và quản lý hiệu quả hơn để đáp ứng nhu cầu hiện tại cũng như các nhu cầu mới về lương thực, nước, môi trường và năng lượng. Đây là các nền tảng đối với sự phát triển bền vững và sự thịnh vượng của khu vực trong tương lai.
Tại phiên khai mạc, các đại biểu đã được giới thiệu bối cảnh khu vực Đông Á về phát triển bền vững vùng GMS (Hợp tác Tiểu vùng sông Mekong mở rộng), học thuyết về tăng trưởng xanh bền vững cho tất cả; kinh tế xanh và Khung thể chế về phát triển bền vững Rio+20.
Tại phiên thứ nhất, với chủ đề "Phát triển bền vững khu vực Tiểu vùng sông Mekong và hợp tác quốc tế" dưới sự chủ tọa của giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Xuân Thắng và tiến sỹ Cae One Kim, các đại biểu cũng được nghe các báo cáo Hành trình tới tăng trưởng xanh, lý thuyết tăng trưởng xanh của GGGI và các bài học nhận được; hợp tác và phát triển ở khu vực GMS và những thách thức cho tăng trưởng xanh của Việt Nam...
Phiên thứ hai, với chủ đề "Chia sẻ các chính sách phát triển khu vực nông nghiệp" dưới sự chủ tọa của giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Quang Thuấn và giáo sư Ji Soon Lee, các đại biểu được nghe giới thiệu về phát triển nông nghiệp bền vững của Hàn Quốc; Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam, Chính sách đổi mới và thực tiễn phát triển; Tình hình nông nghiệp ở Campuchia; các chính sách và thực trạng nông nghiệp của Lào.
Phiên thứ ba, do giáo sư, tiến sỹ Đỗ Hoài Nam và tiến sỹ Sang In Kang chủ tọa, các đại biểu cũng đã được nghe các báo cáo về tiêu dùng và sản xuất bền vững ở Hàn Quốc, mua sắm xanh ở Hàn Quốc; sự phát triển các chính sách môi trường ở Hàn Quốc; môi trường ở Việt Nam trong quá trình phát triển...
GMS là sáng kiến hợp tác phát triển giữa các nước thuộc lưu vực sông Mekong do Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) khởi xướng năm 1992. Tham gia vào hợp tác GMS ban đầu có Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam và tỉnh Vân Nam của Trung Quốc. Từ năm 2004, tỉnh Quảng Tây của Trung Quốc bắt đầu tham gia vào chương trình hợp tác này mặc dù không nằm trong lưu vực con sông.
Được đánh giá là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, phát triển năng động và có vị trí địa lý-chính trị quan trọng ở Đông Nam Á, GMS thu hút được sự quan tâm rất lớn của cộng đồng quốc tế, các nước lớn và các nhà tài trợ.
Tuy nhiên, kể từ hai thập kỷ trở lại đây, quá trình phát triển đang tạo ra sức ép lớn trong việc khai thác nguồn tài nguyên trong tiểu vùng, châm ngòi cho nguy cơ xung đột, đe dọa các thành tựu về hợp tác mà GMS đạt được trong nhiều thập kỷ qua.
Sự phát triển thiếu bền vững cũng tác động đến sinh kế của người dân ở hai bên dòng sông Mekong, như làm gia tăng lũ lụt, ô nhiễm môi trường nước, mất đa dạng sinh học, mở rộng diện tích ngập mặn... Quá trình tái cấu trúc và chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa ở GMS đòi hỏi các nước trong tiểu vùng cần thay đổi phương thức phát triển dựa vào việc sử dụng nhiều năng lượng và tài nguyên thiên nhiên, nỗ lực phối hợp với nhau để khai thác bền vững nguồn tài nguyên, bảo vệ hệ sinh thái tốt hơn và bảo vệ môi trường./.
Đây là một trong những sáng kiến tiên phong của cộng đồng các nhà khoa học Hàn Quốc, Việt Nam, Lào, Campuchia nhằm thúc đẩy sự liên kết và hợp tác Tiểu vùng Mekong trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và cũng là hoạt động quan trọng nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác sâu sắc giữa Viện Môi trường Hàn Quốc, Viện Tăng trưởng xanh toàn cầu với Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Khoa học Hoàng gia Campuchia và Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào trong lĩnh vực nghiên cứu, đào tạo và tư vấn chính sách về tăng trưởng xanh.
Phát biểu tại phiên khai mạc, Chủ tịch Viên Khoa học xã hội Việt Nam Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh sự phát triển hiện nay của Tiểu vùng Mekong đòi hỏi cơ sở hạ tầng sinh thái phải được cải thiện và quản lý hiệu quả hơn để đáp ứng nhu cầu hiện tại cũng như các nhu cầu mới về lương thực, nước, môi trường và năng lượng. Đây là các nền tảng đối với sự phát triển bền vững và sự thịnh vượng của khu vực trong tương lai.
Tại phiên khai mạc, các đại biểu đã được giới thiệu bối cảnh khu vực Đông Á về phát triển bền vững vùng GMS (Hợp tác Tiểu vùng sông Mekong mở rộng), học thuyết về tăng trưởng xanh bền vững cho tất cả; kinh tế xanh và Khung thể chế về phát triển bền vững Rio+20.
Tại phiên thứ nhất, với chủ đề "Phát triển bền vững khu vực Tiểu vùng sông Mekong và hợp tác quốc tế" dưới sự chủ tọa của giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Xuân Thắng và tiến sỹ Cae One Kim, các đại biểu cũng được nghe các báo cáo Hành trình tới tăng trưởng xanh, lý thuyết tăng trưởng xanh của GGGI và các bài học nhận được; hợp tác và phát triển ở khu vực GMS và những thách thức cho tăng trưởng xanh của Việt Nam...
Phiên thứ hai, với chủ đề "Chia sẻ các chính sách phát triển khu vực nông nghiệp" dưới sự chủ tọa của giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Quang Thuấn và giáo sư Ji Soon Lee, các đại biểu được nghe giới thiệu về phát triển nông nghiệp bền vững của Hàn Quốc; Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam, Chính sách đổi mới và thực tiễn phát triển; Tình hình nông nghiệp ở Campuchia; các chính sách và thực trạng nông nghiệp của Lào.
Phiên thứ ba, do giáo sư, tiến sỹ Đỗ Hoài Nam và tiến sỹ Sang In Kang chủ tọa, các đại biểu cũng đã được nghe các báo cáo về tiêu dùng và sản xuất bền vững ở Hàn Quốc, mua sắm xanh ở Hàn Quốc; sự phát triển các chính sách môi trường ở Hàn Quốc; môi trường ở Việt Nam trong quá trình phát triển...
GMS là sáng kiến hợp tác phát triển giữa các nước thuộc lưu vực sông Mekong do Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) khởi xướng năm 1992. Tham gia vào hợp tác GMS ban đầu có Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam và tỉnh Vân Nam của Trung Quốc. Từ năm 2004, tỉnh Quảng Tây của Trung Quốc bắt đầu tham gia vào chương trình hợp tác này mặc dù không nằm trong lưu vực con sông.
Được đánh giá là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, phát triển năng động và có vị trí địa lý-chính trị quan trọng ở Đông Nam Á, GMS thu hút được sự quan tâm rất lớn của cộng đồng quốc tế, các nước lớn và các nhà tài trợ.
Tuy nhiên, kể từ hai thập kỷ trở lại đây, quá trình phát triển đang tạo ra sức ép lớn trong việc khai thác nguồn tài nguyên trong tiểu vùng, châm ngòi cho nguy cơ xung đột, đe dọa các thành tựu về hợp tác mà GMS đạt được trong nhiều thập kỷ qua.
Sự phát triển thiếu bền vững cũng tác động đến sinh kế của người dân ở hai bên dòng sông Mekong, như làm gia tăng lũ lụt, ô nhiễm môi trường nước, mất đa dạng sinh học, mở rộng diện tích ngập mặn... Quá trình tái cấu trúc và chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa ở GMS đòi hỏi các nước trong tiểu vùng cần thay đổi phương thức phát triển dựa vào việc sử dụng nhiều năng lượng và tài nguyên thiên nhiên, nỗ lực phối hợp với nhau để khai thác bền vững nguồn tài nguyên, bảo vệ hệ sinh thái tốt hơn và bảo vệ môi trường./.
Văn Sơn (TTXVN)
