Ngày 10/12, Australia đã trở thành quốc gia đầu tiên cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, chặn quyền truy cập vào các nền tảng bao gồm TikTok, YouTube của Alphabet, Instagram và Facebook của Meta.
Mười nền tảng lớn nhất đã được lệnh chặn trẻ em từ nửa đêm 9/12 hoặc phải đối mặt với khoản tiền phạt lên tới 49,5 triệu đôla Úc (33 triệu USD) theo luật mới. Luật này đã vấp phải sự chỉ trích từ các công ty công nghệ lớn và những người ủng hộ quyền tự do ngôn luận, nhưng lại được nhiều phụ huynh và những người ủng hộ quyền trẻ em hoan nghênh.
Thủ tướng Anthony Albanese gọi đây là "một ngày đáng tự hào" đối với các gia đình và coi luật này là bằng chứng cho thấy các nhà hoạch định chính sách có thể hạn chế những tác hại trực tuyến vượt xa các biện pháp bảo vệ truyền thống.
"Điều này sẽ tạo ra một sự khác biệt to lớn. Đây là một trong những thay đổi xã hội và văn hóa lớn nhất mà quốc gia chúng ta từng phải đối mặt," Thủ tướng Albanese phát biểu tại một cuộc họp báo hôm thứ Tư. "Đây là một cải cách sâu sắc sẽ tiếp tục lan tỏa trên toàn thế giới."
Trong một thông điệp video, Thủ tướng Albanese kêu gọi trẻ em "hãy bắt đầu một môn thể thao mới, một nhạc cụ mới, hoặc đọc cuốn sách đã nằm trên kệ sách một thời gian" trước kỳ nghỉ hè của các trường học tại Australia bắt đầu vào cuối tháng này.
Vài giờ trước khi lệnh cấm có hiệu lực, nhiều trẻ em trong số khoảng một triệu trẻ em bị ảnh hưởng bởi luật này đã bắt đầu đăng tải những lời tạm biệt với những người theo dõi trực tuyến của mình.
"Không còn mạng xã hội nữa... không còn liên lạc với phần còn lại của thế giới nữa," một thiếu niên viết trên TikTok.
"#hẹngặplạikhitôi16," một em khác nói.
Việc triển khai này khép lại một năm tranh luận về việc liệu có quốc gia nào có thể thực sự ngăn chặn trẻ em sử dụng các nền tảng gắn liền với cuộc sống hàng ngày hay không, và bắt đầu một cuộc thử nghiệm trực tiếp đối với các chính phủ trên toàn thế giới đang thất vọng vì các công ty mạng xã hội chậm trễ trong việc thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác hại.
Chính phủ trung tả của Thủ tướng Albanese đã đề xuất luật mang tính bước ngoặt này, trích dẫn nghiên cứu cho thấy tác hại đối với sức khỏe tâm thần từ việc lạm dụng mạng xã hội ở thanh thiếu niên, bao gồm thông tin sai lệch, bắt nạt và những hình ảnh mang tính xúc phạm về hình ảnh cơ thể.
Một số quốc gia từ Đan Mạch, New Zealand đến Malaysia đã phát tín hiệu rằng họ có thể nghiên cứu hoặc mô phỏng mô hình của Australia, biến quốc gia này thành một trường hợp thử nghiệm về việc chính phủ có thể đẩy mạnh việc giới hạn độ tuổi đến mức nào mà không kìm hãm sự tự do ngôn luận hay đổi mới sáng tạo.
Mạng xã hội X của Elon Musk đã trở thành nền tảng cuối cùng trong số 10 nền tảng lớn thực hiện các biện pháp cắt quyền truy cập đối với thanh thiếu niên chưa đủ tuổi sau khi công khai thừa nhận vào 10/12 rằng họ sẽ tuân thủ.
"Đó không phải là lựa chọn của chúng tôi - đó là yêu cầu của luật pháp Australia," X cho biết trên trang web của mình. "X sẽ tự động loại bỏ bất kỳ ai không đáp ứng yêu cầu về độ tuổi của chúng tôi."
Australia cho biết danh sách ban đầu các nền tảng được áp dụng sẽ thay đổi khi các sản phẩm mới xuất hiện và người dùng trẻ tuổi di cư đến.
Các công ty đã thông báo với Canberra rằng họ sẽ triển khai kết hợp suy luận về độ tuổi - ước tính độ tuổi của người dùng dựa trên hành vi của họ - và ước tính độ tuổi dựa trên ảnh tự chụp, cùng với các biện pháp kiểm tra có thể bao gồm các giấy tờ tùy thân đã tải lên hoặc thông tin tài khoản ngân hàng được liên kết.
Đối với các doanh nghiệp truyền thông xã hội, việc triển khai này đánh dấu một kỷ nguyên trì trệ mới về mặt cấu trúc khi số lượng người dùng giảm dần và thời gian dành cho các nền tảng giảm dần, theo các nghiên cứu.
Các nền tảng cho biết họ kiếm được rất ít tiền từ quảng cáo cho người dùng dưới 16 tuổi, nhưng cảnh báo rằng lệnh cấm sẽ làm gián đoạn nguồn người dùng trong tương lai.
Chính phủ cho biết ngay trước khi lệnh cấm có hiệu lực, 86% trẻ em Australia từ 8 đến 15 tuổi đã sử dụng mạng xã hội.
Một số trẻ em cảnh báo lệnh cấm mạng xã hội có thể khiến mọi người bị cô lập.
"Tôi đoán là tình hình sẽ tồi tệ hơn đối với những người đồng tính và những người có sở thích đặc thù, vì đó là cách duy nhất họ có thể tìm thấy cộng đồng của mình," Annie Wang, 14 tuổi, chia sẻ trước lệnh cấm.
"Một số người cũng sử dụng nó để giải tỏa cảm xúc và trò chuyện với mọi người để tìm kiếm sự giúp đỡ... Vì vậy, tôi cảm thấy lệnh cấm sẽ ổn với một số người, nhưng với một số người khác, nó sẽ làm sức khỏe tâm thần của họ trở nên tồi tệ hơn”./.