(Nguồn: Getty Images) Nếu thường xuyên sử dụng mạng xã hội Tik Tok, chắc chắn bạn đã từng nghe qua cái tên “berberine.”
Một số video ăn khách (viral) trên mạng xã hội này gọi berberine là “Ozempic của tự nhiên” (Ozempic là một loại thuốc giảm cân) và chất này đang ngày càng được ưa chuộng trong cộng đồng những người muốn kiểm soát trọng lượng cơ thể.
Berberine thực tế đã tồn tại trong một thời gian dài, chứ không phải là dược phẩm mới lạ. Thuốc này đã được chứng minh là có tác dụng trong hoạt động sơ cứu vết bỏng, theo nhận xét của bác sỹ tim mạch, nhà nghiên cứu thảo dược Patrick Fratellone thuộc tổ chức ý tế Fratellone tại New York, Mỹ.
[Mối nguy từ trào lưu TikTok dùng thuốc trị tiểu đường để giảm cân]
Nhưng gần đây berberine đang thu hút sự chú ý theo hướng giúp giảm cân. Câu hỏi đặt ra là liệu đây có phải một loại “thực phẩm giúp trợ giảm cân” như người ta vẫn tưởng? Để giải đáp thắc mắc, tạp chí Men’s Health ở Mỹ đã liên hệ với các chuyên gia y tế để tìm câu trả lời.
Berberin là gì?
Bác sỹ Fratellone nói rằng berberine là một dược liệu chứa alkaloid tự nhiên, có thể được tìm thấy trong một số loài thực vật, ví dụ như cây hải cẩu vàng, cây hoàng liên gai và cây nho Oregon.
Berberine dù có nguồn gốc tự nhiên nhưng chưa chắc là không gây hại. Perri Halperin, chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng thuộc Bệnh viện Mount Sinai ở New York, Mỹ, cho biết: “Các dược liệu chứa alkaloid phổ biến bao gồm morphine, nicotine và caffeine. Tôi đưa ra danh sách này để các bạn hiểu rằng dược chất có nguồn gốc thiên nhiên không đồng nghĩa với việc chúng không nguy hiểm, hay không chứa tác dụng phụ.”
Berberin có công dụng gì?
Các nhà nghiên cứu đã tìm ra một số tác động thú vị của berberine, tuy nhiên họ nói rằng chất này vẫn cần phải được nghiên cứu thêm.
“Một số tác dụng đã được nghiên cứu và chứng minh của berberin bao gồm kiểm soát lượng đường trong máu, kiểm soát cholesterol, tác động tới sức khỏe đường ruột,” Erin Kenney, nhà sáng lập của trang tin chuyên về dinh dưỡng Nutrition Rewired, cho biết.
Một bài nghiên cứu xuất bản hồi năm 2021 đã khám phá ra một tác động tích cực của berberine đến các yếu tố sức khỏe. Cụ thể, chất này có khả năng làm giảm cholesterol, và được coi là một phương thức chữa bệnh tiểu đường tuýp 2 cho những người mẫn cảm với thuốc statin (một loại thuốc trị mỡ máu).
Theo Kenney, nghiên cứu cho thấy berberin ảnh hưởng đến các gene có liên quan tới glucose và sự trao đổi lipid, dẫn tới việc cơ thể đáp ứng tốt hơn với insulin. Tuy nhiên nghiên cứu nêu trên vẫn còn ở quy mô nhỏ và cần việc đào sâu hơn nữa để có kết luận chính xác hơn.
Berberine còn là một chất kháng khuẩn, vậy nên một số người cho rằng chất này giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột.
Tựu chung lại berberin được biết đến vì những tin đồn cho rằng nó hỗ trợ giảm cân. Nhưng có thể thấy rằng các đặc tính của berberin không củng cố vững chắc cho nhận định này.
Berberin có thực sự giúp giảm cân không?
Câu hỏi này hiện vẫn chưa có câu trả lời.
Berberine có ảnh hưởng đến các enzym tham gia vào quá trình điều chỉnh năng lượng, từ đó hỗ trợ việc duy trì một mức đường huyết và kháng insulin lành mạnh. Đặc tính này khiến berberin có thể hữu ích trong điều trị tiểu đường.
Dược chất này đã được chứng minh có khả năng ức chế những gene hình thành mỡ và các gene lipogen của mỡ, qua đó giảm việc sản xuất mỡ.
Tuy nhiên các nghiên cứu chỉ ra rằng cơ chế này “không được thiết kế tốt” và quan trọng là kết quả thu được chủ yếu từ những nghiên cứu trên động vật, chứ không phải con người. Theo Perri Halperin, đây chỉ là những kết quả tương đối hạn chế, có thể hình thành do tác động của giả dược, hoặc do thay đổi lối sống.
Berberine cũng có tác dụng nhuận tràng và qua đó giúp giảm cân, nhưng không lâu dài.
Thực phẩm bổ sung berberin có thực sự an toàn?
Nói chung, berberine được coi là một chất bổ sung an toàn. Nó là một chất lành tính, với rất ít trường hợp cho thấy có phản ứng bất lợi.
Các tác dụng phụ của berberin bao gồm buồn nôn, nôn và gây yếu cơ, nhưng chúng không phổ biến. Những tác dụng phụ này cho chúng ta thấy rằng người sử dụng phải luôn tham khảo ý kiến bác sỹ hoặc người có chuyên môn về uy tín trước khi dùng berberin. Điều này đặc biệt đúng đối với những người đang mắc bệnh hoặc đang dùng thuốc.
Kenney cho biết: “Berberin có thể tương tác với một số loại thuốc, đặc biệt là những loại chuyển hóa ở gan. Nó cũng có thể tương tác với các loại thuốc như loại làm loãng máu, thuốc chống tiểu đường và thuốc sử dụng trong quá trình chuyển hóa ở gan"./.
