Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên yêu cầu các đơn vị chức năng xử lý nghiêm các hành vi trục lợi trong kinh doanh xăng dầu. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+) Lượng cung tại nhiều nhà máy tăng lên cùng với nhập khẩu nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng xăng dầu trong nước. Vì vậy, việc những cửa hàng có hành vi trục lợi cần phải xử lý nghiêm, thậm chí là rút giấy phép kinh doanh.
Đây là chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tại cuộc họp trực tuyến của Bộ Công Thương với một số địa phương và doanh nghiệp đầu mối về tình hình cung ứng xăng dầu trong nước, diễn ra chiều 9/2.
Khan hàng chỉ là hiện tượng cá biệt
Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho biết hiện giá dầu thô thế giới tăng lên mức cao nhất trong 8 năm trở lại đây, đạt 91 USD/thùng đã ảnh hưởng trực tiếp đến giá trong nước.
Đáng chú ý, việc giảm công suất của Nhà máy lọc hóa Dầu Nghi Sơn do khó khăn về tài chính đã tác động đến nguồn cung trong nước.
[Xử lý nghiêm các đơn vị găm hàng, tạo khan hiếm nguồn cung xăng dầu]
Đến nay, Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn vẫn duy trì sản xuất với công suất khoảng 60% và dự kiến sẽ nâng dần công suất lên 85% từ 12/3 và lên mức 100% từ 15/3. Việc duy trì sản xuất tạm thời đến khoảng tháng 5/2022.
Dù vậy, Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn (một đơn vị của PetroVietnam) từ trước Tết Nguyên đán đã nâng công suất lên 103% và từ ngày 7/2 tiếp tục nâng công suất lên 105%.
Song song với đó, các thương nhân đầu mối cũng đã có kế hoạch nhập khẩu xăng dầu để bù đắp nguồn cung thiếu hụt từ sản xuất trong nước.
Cụ thể, Tổng công ty dầu Việt Nam (PVOil) đã có kế hoạch nhập khẩu tăng thêm và dự kiến lượng xăng dầu về cảng Việt Nam ngày 20/2/2022 là 26.000m3 xăng và 42.000m3 dầu; Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cũng đã ký kết các hợp đồng nhập khẩu để bảo đảm cung ứng xăng dầu cho thị trường theo đúng kế hoạch đã đăng ký.
Ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) thông tin, lượng bán xăng dầu ra thị trường của doanh nghiệp này trong tháng vừa qua đã tăng khoảng 30% so với các tháng thông thường. Ngoài ra, các thương nhân đầu mối xăng dầu khác cũng đang tích cực triển khai việc ký kết, nhập khẩu xăng dầu.
Đại diện Petrolimex khẳng định, tình hình khan hiếm xăng dầu thời gian vừa qua là hiện tượng mang tính chất cá biệt, không phải hiện tượng phổ biến trên thị trường toàn quốc, không mang tính chất đại diện về đảm bảo nguồn cung xăng dầu trên thị trường.
Mạnh tay với gian thương
Mặc dù các đơn vị chức năng và doanh nghiệp đầu mối đã nỗ lực để đảm bảo xăng dầu phục vụ thị trường trong nước, song thời gian gần đây do áp lực tăng giá xăng dầu thế giới, trong khi tại thị trường trong nước nếu không rơi vào ngày mùng 1 Tết Nguyên đán thì đã có thêm một lần điều chỉnh giá, vì vậy một số cửa hàng bán lẻ xăng dầu đã có tiểu xảo gây bức xúc trong dư luận.
Ông Nguyễn Minh Lâm, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Long An cho biết qua kiểm tra dịp Tết, trên địa bàn tỉnh có 25 cửa hàng nghỉ bán từ ngày 1/2 đến 5/2 với lý do nhân viên nghỉ Tết hoặc hết hàng do đại lý nghỉ nhập hàng, chiết khẩu thấp hay giá trong nước thấp chưa kịp điều chỉnh…
Trước tình hình trên, lãnh đạo tỉnh Long An đã yêu cầu lực lượng chức năng kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm. Vì vậy, đến ngày 7/2 hầu hết các cửa hàng đã mở bán trở lại.
Tuy nhiên, qua thực tế, ông Lâm cũng đề nghị Bộ Công Thương và các cơ quan chức năng xem xét điều hành giá xăng dầu một cách linh hoạt, hạn chế thấp nhất việc chênh lệch cao với thế giới, dễ dẫn đến tình trạng một số cửa hàng viện lý do để dừng bán hàng.
“Tư tưởng người đại lý không có tình trạng găm hàng, trục lợi, nếu còn hàng là bán. Tỉnh sẽ tăng cường giám sát việc bán xăng dầu, xử lý nghiêm các vi phạm,” ông Minh Lâm nói.
Còn tại Đắk Lắk, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Nguyễn Tuấn Hà đưa ra số liệu thống kê hiện trên địa bàn tỉnh có 19 cửa hàng đang tạm nghỉ hoặc dừng hoạt động do hết xăng dầu, không còn nguồn để bán, song những cửa hàng này nhập xăng dầu từ nhiều đầu mối khác nhau.
Ngày 8/2, làm việc với Xăng dầu Nam Tây Nguyên, lãnh đạo đơn vị này cho biết vẫn đảm bảo nguồn cung cho sản xuất và tiêu dùng với liều lượng đảm bảo. Tính đến trưa nay (9/2), đơn vị này vẫn đảm bảo đủ nguồn cung xăng dầu trên thị trường.
Lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk nhấn mạnh, trong thời tới, Ủy ban Nhân dân tỉnh tiếp tục chỉ đạo các đơn vị tăng cường, kiểm tra giám sát để đảm bảo nguồn cung, bình ổn thị trường xăng dầu. Nếu phát hiện cửa hàng nào găm hàng, tăng giá, sẽ xử lý nghiêm.
Dù vậy, lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk kiến nghị Vụ Thị trường trong nước cũng như các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương có đánh giá sát hơn nữa tình hình cung cầu thị trường, cần linh hoạt trong điều hành giá.
Trong khi đó, bà Phan Thị Thắng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định qua kiểm tra có 2 cửa hàng đang sửa chữa nên đóng cửa chứ không phải vì lý do khan hiếm hàng.
Để tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường tăng cường công tác nghiệp vụ, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những đơn vị vi phạm.
“Các doanh nghiệp trên địa bàn thực chất cũng khó khăn về nguồn cung nhưng đều cam kết thực hiện nghiêm, không có hiện tượng thao túng thị trường, ảnh hưởng đến điều kiện sinh hoạt của người dân. Thành phố cũng quán triệt, thống nhất quan điểm nếu doanh nghiệp có hiện tượng không minh bạch thì xử lý nghiêm,” bà Thắng nói.
Đảm bảo nguồn cung trong mọi tình huống
Trước tình trạng khan hiếm cục bộ nguồn cung xăng dầu những ngày qua ở một số tỉnh, thành phố, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Bùi Ngọc Bảo phân tích nguyên nhân chủ yếu là do Nhà máy Nghi Sơn giảm công suất, dẫn đến việc thiết hụt nguồn cung cho các doanh nghiệp đầu mối.
Một cửa hàng kinh doanh xăng dầu tại huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang treo biển hết xăng. (Ảnh: Công Mạo-TTXVN) Bên cạnh đó, là do giá thế giới tăng cao. Chưa kể, một số doanh nghiệp lớn như Petrolimex, PVOil có thể tiếp cận thị trường nhập khẩu thuận lợi, song nhiều doanh nghiệp khác lại tiếp cận khó khăn do chưa bao giờ thực hiện nhập khẩu.
Đại diện Hiệp hội xăng dầu cho rằng, đến thời điểm này không thiếu nguồn cung xăng dầu, tuy nhiên, mức độ không đồng đều.
Đặc biệt, ông Bảo cho rằng, cần một kế hoạch tổng thể về sản xuất xăng dầu nhằm giúp các doanh nghiệp đầu mối có thể nắm bắt và điều chỉnh hoạt động mua bán hoặc nhập khẩu từ nước ngoài.
“Các đầu mối đều có mạng lưới đảm bảo được nguồn cung. Trong khi đó, có một số thương nhân phân phối gặp khó khăn trong tiếp cận đầu vào. Về tổng thể cân đối đủ,” ông Bảo thông tin.
Về phía Bộ Công Thương, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định nguồn cung trong nước đến nay vẫn đảm bảo. Trong nước, hiện tại có 3 nhà máy là Nghi Sơn, Dung Quất, Bình Sơn đang đáp ứng 75% nhu cầu thị trường, trong khi nhập khẩu chiếm 25%. Tuy vậy, các doanh nghiệp cần có thời gian mới có thể chủ động nhập khẩu bù vào khoản thiếu hụt đó.
Trước những hiện tượng đóng cửa không bán hàng của một số doanh nghiệp, ông Hải yêu cầu kiên quyết xử lý các vi phạm, nếu không có lý do chính đáng sẽ đình chỉ hoạt động của cửa hàng.
Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên yêu cầu các doanh nghiệp đầu mối phải lên kế hoạch nhập khẩu bảm đảm nguồn cung trong mọi tình huống.
Ông lưu ý Cục Công Thương địa phương chủ trì, phối hợp với Quản lý thị trường các tỉnh tiến hành tổng kiểm tra rà soát các doanh nghiệp, cơ sở bán lẻ trên địa bàn và yêu cầu cam kết chấp hành nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, của Bộ Công Thương và các cơ quan chức năng; Lên kế hoạch nhập hàng để bảo đảm không thiếu nguồn; Niêm yết giá bán, công khai nguồn cung, sản lượng dự trữ.
“Dứt khoát không để thiếu xăng dầu. Đây là mệnh lệnh,” Bộ trưởng chỉ đạo.
Ngoài ra, Người đứng đầu Bộ Công Thương đề nghị Tổng cục Quản lý thị trường chỉ đạo lực lượng ngành dọc chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương và các cơ quan chức năng kiểm tra thường xuyên, đột xuất để kịp thời phát hiện xử lý sai phạm.
Kiên quyết xử lý theo đúng quy định, phạt kịch khung theo Nghị định 95; thậm chí áp dụng biện pháp rút giấy phép kinh doanh hoặc có những điều chỉnh kịp thời, hợp lý.
“Yêu cầu các doanh nghiệp hoạt động đúng với nội dung trên giấy phép và phải góp phần tích cực đảm bảo nguồn cung xăng dầu, đáp ứng nhu cầu nền kinh tế,” Bộ trưởng nêu rõ./.
